‘Vlamingen en Walen raken het zelfs niet eens over iets van levensbelang: het milieu’

‘België is te groot voor een gezonde democratie en te klein voor schaalvoordelen’, schrijft Jonas Naeyaert (VVB) naar aanleiding van de Belgische vertoning op de Klimaatconferentie in Parijs. ‘Het is al moeilijk genoeg om tot degelijk beleid te komen op binnenlands vlak, maar op buitenlands vlak is het haast onmogelijk.’

Juist wanneer je denkt dat België zich niet nog meer belachelijk kon maken in de ogen van de internationale pers, presenteert België een lege doos op de VN-klimaatconferentie in Parijs. Opnieuw een wrange grap die opnieuw de rekening aan derden presenteert.

Een typisch Belgische weg

6 jaar. Zo lang hebben we er over gedaan om met vier regeringen niet tot een klimaatakkoord te komen. Deze week konden we dat – niets – bij de aanvang van de conferentie voorstellen. In de tijd dat menig student een bachelor-, master- en manamadiploma behaalt, zijn we gefaald om te doen wat bijna elk land (183) op de top gedaan heeft: een coherent plan voorstellen om ons milieu te verbeteren. Niet getreurd, we sturen wel 6 ministers. Overkill. Want in dit gekke land delen de federale overheid, het Waals, Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gewest de bevoegdheden rond milieu en energie. (Het konden er ook 8 ministers geweest zijn, want de Vlaamse minister-president en de Brusselse minister gaan niet. We zijn in feite nog zuinig geweest. Hier kan u een overzicht vinden van onze delegatie).

Historisch is België geëvolueerd van een unitaire dwangbuisstaat naar de bric-à-brac-federatie met 6 regeringen die we vandaag hebben. Die grondreden voor die evolutie is niet verdwenen, a fortiori, die is in feite zelfs gegroeid. Walen en Vlamingen geraken het over steeds minder eens. Het lukt zelfs niet over iets van levensbelang – zoals het milieu.

De huidige institutionele regeling is verre van adequaat. Het is al moeilijk genoeg om tot degelijk beleid te komen op binnenlands vlak, maar op buitenlands vlak is het quasi onmogelijk. In het internationale domein worden enkel soevereine staten erkend en België faalt hierdoor dikwijls om internationaal iets constructiefs bij te dragen; Waalse, Vlaamse (en Brusselse) regeringen geraken het zelden eens. En dan gebruiken we ook nog eens beurtrol als we aan internationale tafels zitten. U moet dus ook niet te veel verwachten van de productiviteit van onze interpersoonlijke relaties in de diplomatie. Vooraleer men de naam kent van één van onze ministers in een top zoals deze over klimaat, maar evengoed in de Raad van de Europese Unie, wordt die minister al ingewisseld voor iemand die een andere taal spreekt. Net alsof de ontwerpers van België de parabel van de toren van Babel als handleiding gebruikt hebben.

Heel hard apologetisch staan doen over onze barre toestand zoals in het opiniestuk van minister van Staat Marc Eyskens zijn pleisters op een houten been. We moeten niet doen alsof er niets mis is. We zijn gehandicapt.

Belgisch fossiel

Ter beloning van ons onvermogen in Parijs kregen we een speciale prijs. Deze maal niet het wereldrecord langste regeringsformatie maar de “fossil of the day award”, refererend aan ons gebruik van fossiele brandstoffen en onze achtergesteldheid. Maar onze Belgische staat is ook een politieke fossiel. Dinosauriërs waren niet aangepast aan hun veranderende omgeving en het klimaat. België is te groot voor een gezonde democratie en te klein voor schaalvoordelen.

De dag na morgen

In de film ‘The Day After Tomorrow’ wordt de mensheid heel spoedig in de toekomst geconfronteerd met een heuse klimaatapocalyps. Misschien dat het niet zo’n vaart zal nemen, maar ik weet wel dat België zijn steentje aan een gezonder klimaat kan bijdragen. Door zijn boeken dicht te doen.

Instinctief zou men kunnen beargumenteren dat méér naties in Parijs het internationale onderhandelingsproces moeilijker zou maken – en in veel andere gevallen zou dat ook waar zijn. Maar vandaag heeft België zelfs geen vertrekpunt om te kunnen onderhandelen en een bijdrage te leveren (gisteren nog riep de Vlaamse regering een halt toe aan een voorakkoord).

Vandaag werken 196 naties in Parijs aan een betere morgen voor onze kinderen. 183 daarvan presenteren een plan waardoor een internationaal finaal klimaatakkoord maken eenvoudiger wordt. Als morgen België oplost in Vlaanderen en Wallonië, doen er 197 landen mee in Parijs en 185 zouden er een plan hebben. We zouden twee vliegen in één klap slaan. We móeten twee vliegen in één klap slaan. Laten we niet tot overmorgen wachten.