Ondanks het essentiële werk van de ‘coronaspeurders’, zal de Vlaamse overheid niet controleren of risicovolle contacten daadwerkelijk thuisblijven. ‘Maar met burgerzin alleen redden we het niet’, waarschuwt Herman Goossens (UZA).
Vanaf 11 mei moet het contactonderzoek op volle toeren draaien. Een samenwerking van callcenters, mutualiteiten en KPMG zal contacten van besmette patiënten opsporen en hen vragen thuis te blijven. Die werkwijze wordt als noodzakelijk geacht in de exitstrategie.
De Vlaamse regering trekt meer dan 100 miljoen euro uit voor het project, dat zeker tot eind november zal lopen. Woensdag keurde het Vlaams Parlement het broodnodige kader goed waarin de ‘coronaspeurders’ moeten werken.
In dat kader is er evenwel geen sprake van een of andere vorm van controle op de opgespeurde mensen. Met andere woorden: de overheid zal niet controleren of een mogelijk besmette patiënt ook daadwerkelijk veertien dagen lang thuisblijft.
Nochtans is dat volgens viroloog Emmanuel André (KUL), voorzitter van het interfederale tracing-comité, een belangrijk element. In de Franstalige krant La Libre Belgique stelde hij woensdag dat ‘er controles nodig zullen zijn om te verifiëren dat de quarantaine gerespecteerd wordt’.
Je zou perfect via een steekproef enkele controles uitvoeren.
Quarantaineattest
Dat zal in Vlaanderen alvast niet het geval zijn. Voor contacten die een ‘hoog risico’ lopen, wordt een zogenaamd ‘quarantaineattest’ voorzien. ‘Dat is enerzijds het doktersadvies dat je niet naar buiten mag en tegelijk het attest waarmee je aanspraak kan maken op technische werkloosheid als je je werk niet van thuis kan doen’, zegt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid.
Maar een controle op de naleving van die vraag komt er dus niet. ‘Inspecties om na te gaan of iemand effectief thuisblijft, zijn niet voorzien’, zegt Moonens. ‘Voor een niet-ziek persoon kunnen we overigens geen quarantaine verplichten.’
Voor effectief zieke personen bestaan die sancties wel al langer. ‘Maar gezien de schaal van het contactonderzoek is het onbegonnen werk te controleren en te sanctioneren.’
Zowel de administratie als bevoegd minister Wouter Beke (CD&V) rekent op de verantwoordelijkheidszin van de betrokkenen. Of zoals Beke het dinsdag formuleerde: ‘We hopen dat we een appel kunnen doen op de burgerzin’.
Als de pakkans en de mogelijke sanctie niet opwegen tegenover de baten, dan gaan mensen sneller een regel overtreden.
Tamtam
Volgens microbioloog Herman Goossens (UZA) ‘zullen we het echter met burgerzin alleen niet redden’. ‘Het is essentieel dat men de isolatie goed opvolgt’, zegt hij. ‘Als we een tweede lockdown willen vermijden, worden tracing en testing veel belangrijker.’
Goossens begrijpt dat iedereen controleren praktisch misschien onhaalbaar is. Ook Aziatische methodes waarbij mensen foto’s van zichzelf moeten opsturen om aan te tonen waar ze zijn, zijn allicht niet doenbaar. ‘Maar je zou perfect via een steekproef enkele controles uitvoeren. Wanneer mensen dan boetes krijgen en de media tamtam maken, genereer je een schrikeffect.’
Criminoloog Marc Cools (UGent) beaamt dat. ‘Het overtreden van een regel is vaak een rationele beslissing. Als de pakkans en de mogelijke sanctie niet opwegen tegenover de baten, dan gaan mensen sneller een regel overtreden.’ Al gaat Cools ervan uit dat de meerderheid zich aan de zelf-isolatie zal houden omdat het ook een kwestie is van de eigen gezondheid. ‘Maar om het ruimer af te dwingen, moet je duidelijk stellen wat wel en niet kan.’
Volgens Herman Goossens zijn er evenwel manieren om de isolatie wat aangenamer te maken. ‘In Frankrijk zoekt men uit of mensen die in kleine appartementen wonen ook opgevangen kunnen worden in hotels, die toch nog leegstaan. Over dat soort maatregelen moeten we ook nadenken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
