‘Vlaamse meerderheid niet het belangrijkste’: herbekijk het eerste kopstukkendebat sinds de verkiezingen

Voor het eerst sinds het twee maanden bestaan van de nieuwe Vlaamse regering wordt de federale coalitievorming openlijk betrokken op de Vlaamse regering. Dat bleek uit het kopstukkendebat van het LVSV en Knack aan de Antwerpse universiteit. Herbekijk het debat of lees het verslag.

Aan het debat, georganiseerd door het Liberaal Vlaams Studentenverbond Antwerpen en Knack, namen deel: Lorin Parys (N-VA), Tom Van Grieken (Vlaams Belang), Willem-Frederik Schiltz (Open VLD), Björn Rzoska (Groen), Jos D’Haese (PVDA). Servais Verherstraeten haalde het debat door omstandigheden niet en werd later vervangen door Jef Van den Bergh.

Voor SP.A was niemand aanwezig. De socialisten droegen een aantal namen voor, maar volgens de partij nam het LVSV geen genoegen met de voorgestelde politici. ‘SP.A betreurt dat de liberale studentenvereniging geen ruimte wou geven aan jonge parlementairen,’ klinkt het in een reactie.

Herbekijk het debat of lees een verslag van de belangrijkste momenten onder de video.

Open VLD ziet geen graten in een federale regering met een minderheid aan Vlaamse kant: ‘Een liberaal programma dat goed is voor alle Belgen, is ook goed voor alle Vlamingen’, zei Vlaams fractieleider Willem-Frederik Schiltz.

N-VA-ondervoorzitter Lorin Parys waarschuwt echter de Vlaamse coalitiepartner voor een ‘spreidstand’ als Open VLD in een federale paars-groene coalitie stapt en tegelijk in de Vlaamse regering ‘het omgekeerde’ moet doen. N-VA heeft ook openlijk kritiek op liberaal viceminister-president Bart Somers. Welk spel spelen de N-VA en Open VLD? En is dat afgesproken?

Vlaamse minderheid

Schiltz reageerde op partijgenoot en Vlaams viceminister-president Bart Somers die dit weekend op VTM de deur leek te openen voor een regering van liberalen, groenen en socialisten.

Die coalitie heeft geen meerderheid aan Vlaamse kant: zonder CD&V een nipte Belgische meerderheid van 76 zetels met daarvan slechts 29 van de 87 Vlaamse zetels.

‘Geen Vlaamse zetels tellen’

Maar voor de liberalen is dat op zich geen probleem. Vlaams fractieleider Willem-Frederik Schiltz kreeg op het Knack-debat van het LVSV Antwerpen de vraag voorgeschoteld wat primordiaal is: een regering met liberalen die volgens de Open VLD ‘goed is voor alle Belgen’ of ‘zetels tellen’ in de Kamer om aan beide kanten van de taalgrens een meerderheid te hebben in de coalitie?

‘We zijn nog altijd een federaal land’, zegt Schiltz: ‘Een coalitie waarin wij ons liberaal programma sterk kunnen maken, is een coalitie die goed is voor alle Belgen en dus ook voor alle Vlamingen.’

De fractieleider benadrukte nadien dat een Vlaamse federale minderheidscoalitie voor zijn partij in die optiek kan: ‘Paars-geel of paars-groen, voor ons hangt het af van wat er in het regeerakkoord zit.’

Eerder gaf Patrick Dewael – Schiltz’ evenkie in de Kamer – al aan dat een federale regering met Vlaamse minderheid niet is uitgesloten: ‘Het is niet wenselijk, maar we hebben er de vorige twee legislaturen wel voorbeelden van gezien’ klonk het in juni al in Le Soir, anderhalve maand na de verkiezingen.

Spreidstand tussen Vlaanderen en België

‘Hoe kan je eigenlijk zo’n spreidstand op een manier volhouden die duurzaam is?’, reageerde Lorin Parys, N-VA-ondervoorzitter en federaal onderhandelaar. Hij waarschuwt Vlaams coalitiepartner Open VLD voor een Belgisch dubbelspel: twee totaal verschillende coalities met de liberalen in beide regeringen.

Parys: ‘Wat als je Vlaams een beleid zit te voeren om mensen te activeren en federaal een beleid zit te voeren dat rechtstreeks het omgekeerde doet van wat je Vlaams hebt beslist met je partij?’

Het is de eerste keer sinds de nieuwe Vlaamse regering een feit is dat de federale coalitievorming openlijk wordt betrokken op de Vlaamse regering: de N-VA geeft met Lorin Parys te kennen dat ze het een moeilijke, eigenaardige bocht vindt van de Open VLD om zowel het centrumrechts Vlaams als het eventueel federaal paars-groen regeerakkoord uit te voeren.

Kritiek op Bart Somers

Parys had ook kritiek op Open VLD-viceminister-president Bart Somers. Die haalde vorige week in het Vlaams parlement hard uit naar het Vlaams Belang, naar aanleiding van de brandstichting in het toekomstig asielcentrum in Bilzen. De N-VA-fractie neemt aanstoot aan de uitspraak van Somers, dat het Vlaams Belang ‘zich gedraagt als een fractie in de Reichstag.’

Lorin Parys bevestigde dat de N-VA-parlementsleden dit onthaalden zonder applaus, in tegenstelling tot andere leden van de meerderheid en een deel van de oppositie.

‘Dat zal duidelijk onze lijn blijven’, zeg Parys, ‘want ook dergelijke uitspraken zetten mensen tegen mekaar op en zijn ongepast.’ Opvallend: ook Groen-fractieleider Bjorn Rzoska treedt Parys en de N-VA daarin bij: ‘Somers was bevlogen, maar ging erover’, klinkt het.

Over de grenzen van meerderheid en oppositie blijkt dus dat Bart Somers zijn goede bedoelingen verbaal beter moest doseren. Fractieleider Schiltz hield echter mordicus aan het betoog. ‘We zullen dit blijven zeggen en doen bij gelijkaardige incidenten’, zegt Schiltz.

Achter de schermen van de onderhandelingen

Lorin Parys gaf voor de studenten van het LVSV overigens een unieke inkijk in de aanpak van de federale onderhandelingen. N-VA-voorzitter Bart De Wever en PS-evenknie en informateur Paul Magnette zagen elkaar de voorbije twee weken inderdaad vaak.

De gesprekken gaan blijkbaar door in een klein zaaltje in de gebouwen van het kamervoorzitterschap: midden de Wetstraat dus, niet op een discrete, afgelegen plek. ‘Het is een kleine kamer, met tegenover ons enkel Magnette en het hoofd van de PS-studiedienst’ vertelt Parys. ‘Bart De Wever en Elio Di Rupo kenden elkaar al lang en er is een groot wederzijds respect. Magnette is nu nieuw. In de loop van de voorbije twee weken hebben ze elkaar beter leren kennen. Er is ook plaats voor humor.’

Maar over de inhoud van de gesprekken blijft er de spreekwoordelijke Canyon bestaan: ‘We behandelen afgebakend thema per thema en dan blijken de inhoudelijke verschillen natuurlijk groot.’

Somers: groot cadeau voor de N-VA

Bart De Wever zei maandag: ‘Somers heeft de PS een cadeau gegeven’, door de deur naar paars-groen open te zetten. Maar er is meer: Bart Somers heeft ook de N-VA een cadeau gegeven.

Als de N-VA niet mee wil regeren, dan wil ze dat enkel met de perceptie dat ze eruit werd geduwd. Bart Somers voedt die perceptie en vandaag draagt ook Willem-Frederik Schiltz bij aan dat verhaal.

En dat wil niet zeggen dat Schiltz en Open VLD zich laten inschakelen in een snood plan van Bart De Wever – zo strak regisseert de wat verdeelde N-VA het heus niet meer tegenwoordig. Kwatongen in de Wetstraat durven vermoeden dat het gedoe en geraas van de voorbije dagen louter een afgesproken spel is.