In de strijd tegen identiteitsfraude registreert de Belgische overheid al acht jaar vingerafdrukken van burgers op een elektronische chip in hun paspoort. Maar wat blijkt? Niemand controleert ze.
In de nasleep van 9/11 pakte de Europese Raad in 2004 uit met nieuwe regels om identiteitsfraude tegen te gaan. Het idee is eenvoudig: om te voorkomen dat iemand een gestolen of verloren paspoort van een lookalike gebruikt én om vervalsingen te bemoeilijken, moeten EU-lidstaten sinds 2009 biometrische paspoorten afleveren.
In de omslag van zo’n paspoort zit onzichtbaar een chip verwerkt met daarop een elektronische handtekening, een foto die gezichtsherkenning vergemakkelijkt, en de afdrukken van beide wijsvingers. Op die manier kan de overheid in luchthavens, aan grensovergangen en in gemeentehuizen controleren of de identiteit op een paspoort overeenstemt met die van zijn bezitter. Klinkt goed. Maar er wórdt niet gecontroleerd.
Iedere EU-lidstaat bepaalt zelf wanneer hij begint met het uitlezen van de vingerafdrukken.
‘Op dit ogenblik kunnen vingerafdrukken in Belgische e-paspoorten enkel uitgelezen worden door de FOD Buitenlandse Zaken’, bevestigt woordvoerder Didier Vanderhasselt. ‘Dat gebeurt in het kader van kwaliteitscontrole, om te checken of de chip niet defect is.’ De vingerafdrukken kunnen dus niet worden gecontroleerd door de luchthavenpolitie in Zaventem, door buitenlandse ambtenaren aan Europese grensovergangen en door Belgische gemeenten, die de paspoorten afleveren.
En toch verzamelt België al sinds 2010 vingerafdrukken voor paspoorten van burgers ouder dan twaalf. Vanderhasselt: ‘Sinds de installatie van het biometrische materiaal in de gemeenten zijn er 2.146.739 biometrische paspoorten uitgereikt. In Belgische consulaire posten in het buitenland gaat het om 283.000 paspoorten.’ Meer dan 2 miljoen biometrische paspoorten dus, maar niemand die de vingerafdrukken controleert. In andere Europese landen is de situatie gelijkaardig. Biometrie-expert Max Snijder stelde onlangs op de Nederlandse openbare omroep NOS dat het project met vingerafdrukken ‘volledig is geflopt’.
In 2018 moet dat veranderen, zegt Didier Vanderhasselt: ‘De gemeenten en Belgische consulaten krijgen dit jaar de mogelijkheid om vingerafdrukken die ze van een aanvrager afnemen te vergelijken met die in het bestaande paspoort, dat ingeleverd moet worden. Die verificatie kan natuurlijk enkel bij de tweede aanvraag van een biometrisch paspoort. Samen met gezichtsherkenning zal dat de opsporing van identiteitsfraude bij paspoortaanvragen aanzienlijk vergemakkelijken.’
Is eveneens op til: de samenwerking met andere Europese landen. Om vingerafdrukken op de paspoortchip te kunnen uitlezen, moet elk land gespecialiseerde infrastructuur hebben. Vanderhasselt: ‘Momenteel vinden bij Binnenlandse Zaken tests plaats met een vijftiental andere Europese lidstaten, om de connectiviteit met hun infrastructuur tot stand te brengen.’ Maar zelfs als het plaatje technisch klopt, moeten landen ook nog de nodige certificaten uitwisselen om vingerafdrukken te kunnen uitlezen. ‘Iedere lidstaat bepaalt zelf wanneer hij begint met het uitlezen van de vingerafdrukken en voor welke lidstaten hij dat wil doen. Een aantal lidstaten zal daar vermoedelijk al in 2018 mee starten.’
In de strijd tegen identiteitsfraude zal België vanaf 2019 ook vingerafdrukken invoeren op de chip van nieuwe elektronische identiteitskaarten. Dat bevestigde minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon eind november in het parlement.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
