‘Vandaag moeten we er meer dan ooit op aandringen dat “dit nooit meer” voor iedereen geldt’
‘Is er nog hoop op gerechtigheid in Palestina?’, vraagt Anya Topolsky van Een Andere Joodse Stem. Het is dit jaar tien jaar geleden dat zij haar organisatie oprichtte. ‘Helaas zijn onze doelen vandaag urgenter dan ooit. Hoe kunnen wij, als Joden die in Europa leven na de Shoah, blijven leven in een wereld waar genocide niet alleen mogelijk is, maar door zovelen wordt gesteund.’
Een Andere Joodse Stem werd tien jaar geleden in Vlaanderen opgericht als reactie op de Gaza-oorlog van 2014, toen Israël meer dan 2000 Palestijnen doodde en meer dan 10.000 verwondde. Leiders in Europa hebben Israëls bezetting van Palestina en aanvallen op Palestijnen en activisten verdedigd, als een manier om hun eigen zorg voor “de Joodse gemeenschap” te demonstreren (waarmee ze hun rol in de Holocaust goedpraten) en als een rechtvaardiging voor hun islamofobie.
Onze reactie is nu dezelfde als tien jaar geleden: Niet in onze naam! Het is tragisch genoeg dat we tien jaar geleden, negenenzeventig jaar na de Shoah en zesenzeventig jaar na de Nakba, een Andere Joodse Stem moesten oprichten om duidelijk te maken dat wij – een diverse groep Joden – weigeren te zwijgen als er onrecht plaatsvindt, in België of in Palestina.
We realiseerden ons dat door een gebrek aan onbevooroordeelde berichtgeving in de media, onderwijs en een geïnformeerd politiek discours, niet-Joden in België nog steeds standpunten innemen, zoals het zien van “de Joodse gemeenschap” als een monoliet – wat op zich problematisch en antisemitisch is, omdat ze ervan uitgaan dat we allemaal hetzelfde denken en er vaak zelfs hetzelfde uitzien. We probeerden mensen te informeren over onze diversiteit, zowel wat betreft ideologieën als afkomst, geschiedenis en religieuze praktijken, en dit terwijl we samenwerkten met partners en bondgenoten om te onderwijzen, beleid te ontwikkelen en te protesteren tegen onrecht.
Het is vandaag even tragisch dat de staat Israël, gesteund door vele westerse bondgenoten (waaronder België), de strijd tegen antisemitisme instrumentaliseert om te rechtvaardigen wat het ICJ heeft geïdentificeerd als een aannemelijk voortdurend dreigend risico op genocide.
De Israëlische militaire wreedheid is in de laatste tien jaar niet veranderd, maar verergerd, waardoor niet alleen Palestijnen, maar ook Libanezen en Israëlische Joden zijn betrokken bij een ongekend bloedvergieten zonder einde in zicht.
Het Jodendom in Europa kende doorheen haar lange geschiedenis een gewelddadig en bijwijlen intriest verloop. Haar lessen vormen de basis voor de meest fundamentele mensenrechten die zijn vastgelegd in internationale wetgeving. Toch worden deze lessen vergeten, verwaarloosd en geschonden door de wreedheid van Israël. Hoewel we er misschien de voorkeur aan zouden geven om gemeenschappen en organisaties op te richten om het Joodse leven te verzorgen en te vieren, begrijpen we dat we er vandaag meer dan ooit op moeten aandringen dat “dit nooit meer” voor iedereen geldt.
We moeten ons uitspreken tegen onrecht, hier en in Palestina, vooral wanneer het in onze naam wordt gerechtvaardigd. Onze doelen, die we tien jaar geleden schreven, zijn nu helaas urgenter dan ooit. Laten we hopen dat we over tien jaar niet meer nodig zullen zijn.
We zijn een Joodse groep, die ijvert voor vrede en sociale rechtvaardigheid, in de overtuiging dat alle mensen gelijk zijn en recht hebben op een vrij en waardig bestaan. We wensen deze visie uit te dragen in Europa en in Israël-Palestina, twee plaatsen die historich aan elkaar gelinkt zijn en belangrijk zijn voor ons, als Joden. We verwerpen elke vorm van onderdrukking en onteigening en alle vormen van racisme, zowel institutioneel als vanuit de basis, met inbegrip van antisemtisme, islamofobie en xenofobie.
Wij onderschrijven het Joodse voorschrift tikkun olam, tikkun ha-adam: teneinde de wereld te herstellen, moeten we bij onszelf beginnen. Wij wensen deze problemen zowel bij ons als in het Midden-Oosten te benaderen, vanuit een allesomvattende visie van het verleden en het heden. Dankzij een samenwerking met lokale en internationale organisaties die onze doelstellingen delen, hopen wij een einde te kunnen stellen aan dergelijke spiralen van uitsluiting en geweld. We roepen op voor het beëindigen van de bezetting [apartheid en genocide], voor respect en waardigheid van alle Israëlis en Palestijnen en voor een duurzame vrede.
In de afgelopen tien jaar hebben we geprobeerd om te onderwijzen, te engageren en te bekrachtigen – en we zijn dankbaar aan iedereen met wie we hebben kunnen samenwerken. Wij hebben dit gedaan gericht naar de brede publiek, maar ook en zeer nodig vandaag, binnen de joodse gemeenschap. We hebben ook onszelf proberen te onderwijzen over de situatie in Israel/Palestina. We hebben onze eigen positie in vraag gesteld. Wij hebben ook outreach gedaan naar andere Joden in België, die zich niet kunnen terugvinden in de Israëlische politiek, en het gevoel hebben dat ze nergens terecht kunnen.
Sinds het begin van de genocide zien we meer en meer individuen en groepen binnen de joodse gemeenschap in Belgie die mee deel willen uitmaken van de strijd tegen de genocide. We krijgen berichten van geïnteresseerden van Limburg tot de Belgische kust. We ontmoeten Israelische burgers die in Belgie wonen en weigeren om deel uit te maken van de Zionistische politiek van kolonialisme en militarisme. We hebben samen geprotesteerd met andere organisaties in de nationale manifestaties in het afgelopen jaar.
Terugkijkend hopen we dat onze bijdragen aan protesten tegen facisme, racisme, antisemitisme, en de bezetting, de beleidsdocumenten waar we aan gewerkt hebben, en de onze netwerken en media-optredens over BDS (boycot, desinvestering en sancties), dat al die zaken op een of andere manier hebben geholpen om dat doel te bereiken. Wat echter duidelijk is, is dat er geen hoop is op gerechtigheid in Palestina zonder de steun van een breed Belgisch publiek.
We doen nu een beroep op iedereen die zich nog niet heeft uitgesproken, of op een of andere manier steun heeft betuigd aan Palestina en het antiracisme-activisme in België zoals tegen islamofobie en antisemitisme, om dat nu te doen. Het is nooit te laat om zich te verdiepen in wat antisemitisme is. Of om te leren waarom de IHRA-definitie van antisemitisme zeer problematische is, en echt antisemitisme verwart met kritiek op Israël of het zionisme. Het is ook nooit te laat om te leren wat BDS is, de Palestijnse geweldloze beweging voor vrijheid, rechtvaardigheid en gelijkheid.
Nog een andere optie is om er bij publieke vertegenwoordigers op aan te dringen om een volledig wapenembargo te steunen. Om van de Belgische staat, van de Europese instellingen, van bedrijven en ook van onderzoek, onderwijs en culturele instellingen, te eisen dat ze de verbintenissen inzake mensenrechten nakomen en de VN, het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof te steunen.
We willen niet dat onze kinderen, en hun kinderen, moeten leven met de schande waarmee veel Europeanen nu leven, omdat ze zwegen toen hun staat, en zij dus indirect, medeplichtig waren aan genocide.
Tien jaar geleden voelde ik dat ik niet kon zwijgen en richtte samen met enkele anderen EAJS op. Tien jaar later vraag ik me af of we een verschil hebben gemaakt, zowel voor de Palestijnen als voor de slachtoffers van racisme hier in België… Wat we nu anders zouden kunnen of moeten doen?
Is er nog hoop op gerechtigheid in Palestina? Hoe kunnen wij, als Joden die in Europa leven na de Shoah, blijven leven in een wereld waar genocide niet alleen mogelijk is, maar door zovelen wordt gesteund. Dit is een onrecht dat zijn wortels heeft in de Europese geschiedenis, de verantwoordelijkheid ligt bij ons allemaal. We kunnen dit niet alleen en zijn op zoek naar meer partners en coalities, alleen samen is verandering mogelijk.
Anya Topolski is Canadees-Pools-Belgische politiek filosoof aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, en oprichter van Een Andere Joodse Stem
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier