Wouter van Bellingen is de nieuwe directeur van het Minderhedenforum, en Vlaanderen zal dat geweten hebben. Een gesprek over Theo Francken, blanke middenklassers, de Ijzerbedevaart en, jawel, Zwarte Piet.
Elke week heeft Wouter Van Bellingen,een afspraak met Knack.be.
De ene week schrijft Van Bellingen zelf over wat relevant is. De andere week geeft hij zijn pen en forum door aan iemand uit zijn achterban.
Het Gelijkekansencentrum oordeelde recent ook dat er bij Zwarte Piet geen sprake is van racisme. U, daarentegen, huldigt de stelling dat Zwarte Piet op termijn gedoemd is te verdwijnen.
Van Bellingen: Het gaat om een traditie, maar ook tradities evolueren. Als je vandaag moet vaststellen dat een minderheid wordt gekwetst door de oude gewoonten van de meerderheid, waarom kunnen we die gewoonte dan niet veranderen?
Mensen mogen zich natuurlijk gekwetst voelen, maar zou het in een superdiverse samenleving toch niet beter zijn als iedereen niet zulke lange tenen had?
Van Bellingen: Dat is een typische opmerking van blanke middenklassers. Als het gaat over relaties tussen de gevoelens van de meerderheid en de gevoelens van de minderheid, lijkt tweerichtingsverkeer me toch de beste optie. In het debat over Zwarte Piet zou ik ervoor pleiten om elke vorm van populisme achterwege te laten en aan historici en onderzoekers aan onze universiteiten te vragen om een en ander in de juiste context te plaatsen. Zelf vind ik dat er veel belangrijker thema’s zijn om onder de aandacht brengen.
Goed, maar de discussie leeft, in Nederland heel heftig zelfs. Hoe komt dat toch?
Van Bellingen: Het gaat natuurlijk niet alleen over Zwarte Piet, maar over de wil van de meerderheid aan de ene kant en de rechten van de minderheid aan de andere kant in een sterke veranderende maatschappij. Vroeger werd het publieke debat in de media uitsluitend gevoerd door hoogopgeleide blanke mannen. Nu komen ook andere meningen aan bod. Wat doen we daarmee? Negeren, of er juist rekening mee houden?
Wat moeten we doen met een strip als Kuifje in Congo?
Van Bellingen: Ik heb dat album ook gelezen als kind. Maar vandaag zeggen mijn kinderen: ‘Wat een ouderwets gedoe is dat?’ Die lezen Kuifje niet meer, die kijken naar YouTube. De échte vraag is: in welke mate heeft Vlaanderen het kolonialisme ooit verwerkt?
Wat heeft lectuur van oude stripverhalen met neokolonialisme te maken? Neem ‘Suske en Wiske en de tamtamkloppers’, een klassieker van Willy Vandersteen. In dat album kan een Afrikaanse stam niet op tegen de apen, maar gelukkig is er hulp van de blanke helden. Moeten we dergelijke albums ook verbieden?
Van Bellingen: Nogmaals, die oude stripverhalen behoren niet meer tot de leefwereld van de kinderen van vandaag. Ik zie de zin van verbieden dus niet in. Maar tegelijk stel ik me vragen bij de onwil om het debat daarover aan te gaan. Onlangs liet Radio 1 Didier Volckaert aan het woord, de maker van een documentaire over mensenzoos tijdens de wereldtentoonstelling van 1913 in Gent. Hij zei: ‘Ik vind het raar dat veel Vlamingen durven af te zien van oude gebruiken als het over dieren gaat, zoals het drinken van levende visjes in Geraardsbergen, of paardenrennen her en der. Als het gaat over dierenrechten, kan de Vlaming dus wel empathie opbrengen. Maar empathie voor gevoeligheden van mensen met een migratieachtergrond lukt niet’. Vlamingen hebben kennelijk meer empathie voor dieren dan voor migranten. Laten we dat debat eens aangaan. Welke mechanismen zijn hier aan het werk? Ik denk soms dat Vlaanderen een psycholoog nodig heeft, om eindelijk eens in het reine te komen met zijn trauma’s: van de weigering om de wreedheden van het kolonialisme onder ogen te zien, via collaboratie en repressie, tot de moeizame omgang met migranten en nieuwkomers.
Lees het volledige interview met Wouter Van Bellingen deze week in Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier