Valerie Van Peel (N-VA): ‘Als Bart zegt dat hij voorzitter wil blijven, zal niemand hem uitdagen’

Valerie Van Peel (N-VA) blikt terug op een voor haar partij woelig jaar. ‘Ik vond het niet erg om er eens op achteruit te gaan.’

‘Het leek een belachelijk negatief jaar voor de politiek.’ Valerie Van Peel is er niet rouwig om dat 2019 achter de rug is. Het N-VA-Kamerlid wil dat politici, journalisten en alle burgers het negativisme in 2020 achterwege laten. ‘Wat er soms op sociale media verschijnt: ik kan het bijna niet meer aanzien. Ik wil niet meegaan in de houding dat alles slecht zou zijn. We hebben het op veel vlakken nooit beter gehad dan nu.’

2019 was geen goed jaar voor de N-VA. Wat doet zo’n electoraal verlies met politici die de jaren ervoor alleen maar wonnen?

Valerie Van Peel:(twijfelt) De N-VA is voor mij nog altijd geen traditionele partij, want daar zie je een heel andere reactie op tegenvallende uitslagen. Toen ik in 2009 voor Bart De Wever begon te werken, vreesde hij de kiesdrempel niet te halen. Toen ben ik in een groep terechtgekomen die door het stof was gegaan met één gemeenschappelijke visie. Die groep zit daar na alle overwinningen nog altijd.

Persoonlijk vond ik het niet erg dat we er eens op achteruitgingen. Als je te snel stijgt, bestaat het gevaar dat je je onaantastbaar waant. Misschien was dat op het hoogtepunt van ons succes hier en daar wel het geval.

‘Terug naar de wortels’: dat bekt goed, maar wat betekent het?

Van Peel: We moeten een aanbodpartij blijven, met een realistische visie die coherent is over alle thema’s heen. En blijven uitleggen waarom bepaalde beslissingen nodig zijn, ook al hebben ze negatieve neveneffecten. Dat durven politici te weinig. Wij N-VA’ers zijn die durf nooit helemaal kwijtgespeeld, maar ik vind het toch niet slecht dat we weer wakker worden geschud.

(op dreef) In 2010 en 2014 hadden we enorm veel ambitie. We hadden ook de overtuiging dat alles ons zou lukken. En dan kom je de hindernissen tegen. De zuilen, het middenveld, de administraties: alles zette zich in beweging om de verandering tegen te houden. Dat hebben we onderschat. Voor de eerste keer hadden we nochtans een regering zonder socialisten. En er is veel goeds gebeurd, maar het is te veel verzeild in een spelletje elkaar kapotmaken. Dat heb ik vooral vicepremier Kris Peeters (CD&V) verweten.

Johan Vande Lanotte (SP.A) zei in Het Laatste Nieuws dat de N-VA nooit meer in de buurt van 30 procent zal komen. Akkoord?

Van Peel: Welke glazen bol heeft hij daarvoor gevonden? Ik geloof daar wél in. Ook de andere partijen kunnen opnieuw sterker worden als ze hun eigenheid terugvinden. Neem het confederalisme. Dat is nu een vies woord geworden, maar het heeft ook in het partijprogramma van de Open VLD en de CD&V gestaan. Bij de volgende verkiezingen krijgen we niet plots een Vlaanderen en een Wallonië die hetzelfde willen. Dit land werkt niet, dat blijkt keer op keer.

Maar nu staat u alleen met uw confederalisme. Zelfs als de CD&V en de Open VLD het zouden willen, dan nog hebt u de PS en de MR niet mee.

Van Peel: Maar dat zegt toch alles! Ik hoor geen andere oplossingen. Wij hebben er wel één. Dan ligt de verantwoordelijkheid niet bij ons.

Wat moet N-VA-voorzitter De Wever zeggen op de nieuwjaarsreceptie van de partij?

Van Peel:Ik hoop dat hij een positieve boodschap brengt. Dat hij onze visie met overtuiging en hoop voor de toekomst uitspreekt. We moeten vooruit.

Met De Wever aan het roer?

Van Peel:Hij staat binnen de partij in elk geval niet ter discussie. Hij is dé politicus van deze eeuw. Hij is een toptalent, maar ook een mens. Net als ieder mens is ook hij niet perfect. Maar niemand verwijt hem het electorale verlies. Als Bart zegt dat hij wil voortdoen, dan zal niemand zich als tegenkandidaat opwerpen. Anders dan de andere partijen rollen wij niet vechtend over straat. Er wordt intern stevig gediscussieerd, maar over de grond van onze overtuiging zijn we het allemaal eens.

In 2019 werd u voorgedragen als Kamervoorzitter. Hebt u nog steeds de ambitie om Patrick Dewael (Open VLD) af te lossen?

Dat zit er niet meer in. (lacht) In plaats van een inhoudelijke verkiezing is het toen een politiek spelletje geworden, een anti-N-VA-verhaal.

Is de federale formatie ook een anti-N-VA-verhaal?

Van Peel: Daar lijkt het af en toe op. De PS komt er gewoon voor uit. Ecolo wil zelfs niet met ons aan tafel. Soms gaat het dus ver. Bij onze eedaflegging heeft de hele Franstalige kant van de Kamer niet geapplaudisseerd. Dat is me bijgebleven. Als een PVDA’er de eed aflegt, dan applaudisseren wij natuurlijk wel. Het is een blijk van respect, voor de persoon en voor de democratie.

Hoe kun je op die basis een regering vormen met de PS?

Van Peel: U stelt die vraag aan de verkeerde. Wij hebben geklapt toen de PS-verkozenen de eed aflegden. Wij zijn bereid aan tafel te gaan. Ook al stellen we ons vragen bij heel wat zaken waar zij politiek voor staan. Maar hoe kan een meningsverschil bijna in haat uitmonden? Dat begrijp ik niet.

De Vlaamse regering heeft haar start compleet gemist. Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten reageerde messcherp op de dubieuze bewering van minister-president Jan Jambon (N-VA) dat sommige asielzoekers een huis hebben gekocht met hun kinderbijslag.

Van Peel: Gwendolyn moet eens in de spiegel kijken en zichzelf uitleggen wat ze daarmee wilde bereiken. Los daarvan: wij hebben een regeerakkoord gesloten met drie partijen. Ik heb nog geen minister horen zeggen dat hij het akkoord wil weggooien.

Rutten daagde uw partij zelfs uit: ‘Als de N-VA graag een minderheidsregering met extreemrechts wil, dat ze die dan maakt.’

Van Peel: Ik weet niet waarom ze die knuppel zo nodig wilde gooien. Ik begrijp het niet, maar we moeten vooruitgaan. Zij zit niet in de regering – hoewel ze dat wel beloofd had.

U hebt zich in de Kamer sterk geprofileerd tegen de geplande verruiming van de abortustermijn naar 18 weken, die de paars-groene partijen willen. Is die verlenging nog tegen te houden?

Van Peel: We verwachten binnenkort het advies van de Raad van State, dat volgens mij vernietigend zal zijn. Een voorbeeld: de strafbepalingen voor wie de abortus uitvoert en wie de abortus ondergaat, vallen helemaal weg. In principe kan men dus ongestraft tot op de dag voor de bevalling een abortus uitvoeren. Tegelijkertijd riskeert de persoon die de abortus ‘op enigerlei wijze’ tracht te voorkomen een gevangenisstraf. ‘Op enigerlei wijze’, dus een partner mag bijvoorbeeld niet meer protesteren. Ook juridisch gezien is het voorstel een klucht. Ik heb de Raad van State al vreemde dingen weten doen, maar dit kan ze niet laten passeren.

Met uw collega-Kamerlid John Crombez (SP.A) smeedde u een niet eerder geziene coalitie om de verjaringstermijn van seksueel misbruik van minderjarigen te verlengen. Is dat het begin van een bredere samenwerking?

Van Peel:Het was een van de mooiste professionele samenwerkingen die ik ooit heb meegemaakt, waarvoor ik John altijd dankbaar zal blijven. Apart hadden we het er nooit doorgekregen. Ik verschil verschrikkelijk vaak van mening met hem, maar er is wel vertrouwen. En toen het over de bescherming van kinderen ging, hebben we elkaar binnen de seconde gevonden. Daarna heeft Goedele Liekens (Open VLD) zich aangesloten. Met z’n drieën bekijken we welke voorstellen we nog van elkaar kunnen steunen.

Dreigt die samenwerking in het water te vallen zodra er een volwaardige regering is?

Van Peel: We hebben dat gesprek al gehad en ik hoop van niet. Als je op een thema als kindermisbruik al niet meer over de partijgrenzen heen kunt werken, is er een groot probleem. Ik ben de verruwing zo beu. In de politiek, in de media en al helemaal op Twitter. Daar kun je voor niemand meer goed doen. Als jij nu schrijft dat ik John voor eeuwig dankbaar zal zijn, krijg ik wellicht van twee kanten de volle laag. (lacht)