Uitbreiding luchthaven Zaventem: ‘Je zou als gedupeerde voor minder protesteren’

‘De klagers hebben redenen om zich zorgen te maken’, waarschuwt advocate Griet Cnudde naar aanleiding van de uitbreidingsplannen voor de luchthaven van Zaventem.

De omwonenden van de luchthaven van Zaventem zijn in alle staten nadat gelekt werd dat de luchthaven van Zaventem plant uit te breiden. Zaventem mikt op een toename van reizigers van 23 naar 40 miljoen per jaar en dat betekent meer luchtvaartverkeer en een uitbreiding van de luchthaven. Op zich is dat geen reden tot paniek was het niet dat de geluidsbelasting op sommige plaatsen zal verdubbelen en onteigeningen overwogen worden. Komt daar bij dat er plannen zijn om een muur te plaatsen van maar liefst 18 meter hoog en 4 kilometer lang. Niet echt iets om naar uit te kijken. Je zou als gedupeerde voor minder protesteren.

Op vandaag worden mensen in maar liefst 24 steden en gemeenten getroffen door geluidsoverlast van de luchthaven onafgezien van fijn stof hinder en andere ongewenste leefmilieu effecten. 15.000 personen worden potentieel ernstig gehinderd ten gevolge van de geluidsoverlast zo blijkt uit de studie van de Universiteit Gent inzake de geluidscontouren rond Brussels Airport (2016).

De gezondheid en de leefmilieukwaliteit van zo’n grote groep mensen kan bezwaarlijk genegeerd worden als de nationale en internationale wetgeving wordt gerespecteerd. Niettemin hebben de klagers redenen om zich zorgen te maken. Projecten van ‘groot algemeen en strategisch belang’ worden in dit land vaak op een eigenzinnige manier ‘doorgeduwd’ spijts de bescherming die de wetgeving normaliter zou moeten geven aan de bescherming van het leefmilieu. Voorbeelden zijn er bij de vleet en één ervan is de kwestie van het Deurganckdok en het lot dat het de Doelenaars verging.

In 1998 verklaarde de Vlaamse Regering het Deurganckdok van algemeen belang waarna ze het gewestplan wijzigde om de realisatie van het dok mogelijk te maken. Op grond hiervan werd vervolgens een stedenbouwkundige vergunning verleend om het dok te realiseren. De Raad van State kwam tot de conclusie dat de wijziging van het gewestplan en de verleende vergunning onwettig was. Het Vlaams Parlement besliste vervolgens om dit euvel te repareren door de Raad van State schaakmat te zetten. Er werd een nooddecreet gemaakt waardoor de Vlaamse Regering de vergunning kon afleveren en de Raad van State deze niet langer kon toetsen op haar wettigheid.

Dit systeem van ‘validatie’ is sedert het arrest van het Hof van Justitie van 2010 in een Waalse zaak evenwel niet meer verzekerd van zijn succes. Het Hof van Justitie oordeelde met betrekking tot het Waalse Decreet betreffende enkele vergunningen waarvoor er dringend redenen van algemeen belang bestonden, dat dit decreet de Milieu-Effectenrichtlijn schond en het Verdrag van Aarhus.

Elke burger moet verzekerd zijn van de toegang tot de rechter om de wettigheid van vergunningen te toetsen en elk project moet bovendien voldoen aan de doelstellingen van de Milieueffecten-richtlijn. Deze richtlijn vereist onder meer dat relevante alternatieven onderzocht worden vooraleer een project met belangrijke milieu effecten gerealiseerd wordt.

Hier knelt het schoentje voor de plannen inzake de uitbreiding van Zaventem. Het staat absoluut niet vast dat de groei van Brussels Airport, in vogelvlucht gelegen op slechts 9 km van een stad met meer dan 1 miljoen inwoners, het beste alternatief is voor de voorgehouden nood aan uitbreiding van de luchtvaartcapaciteiten. Locatie-alternatieven zijn nog niet onderzocht. Net zomin als uitvoeringsalternatieven en andere relevante te onderzoeken alternatieven.

De groei van de luchtvaartcapaciteit is misschien wel van groot strategisch belang maar of dat ook per se via Zaventem moet gebeuren en ten voordele van Brussels Airport is maar zeer de vraag. Het Hof van Justitie zal dit alvast in vraag stellen als het er op aan komt. De uitbreiding van Brussels Airport is dan ook nog lang geen feit.