‘U kent zeker een jonge mantelzorger zonder het zelf te weten’

Aan het begin van de Week van de Jonge Mantelzorger vraagt Julie Everix aandacht voor alle kinderen en jongeren die mee hun gezin overeind houden.

In de aanloop naar de lokale verkiezingen vroeg Luka in het VRT-programma Eerste Keus aan politici of ze een hartmassage konden geven. Het beeld erna was een kort inkijk in het leven van Luka die jonge mantelzorger is voor haar papa nadat hij in 2021 een hartaanval kreeg. In beeld zie je Luka en haar zus hun papa helpen in de voorziening waar hij verblijft. Luka en haar zus zijn niet alleen.

Maar liefst 1 op 5 kinderen en jongeren zijn jonge mantelzorgers en dragen dus zorg voor iemand. Ik ben er zeker van dat zelfs u, beste lezer, een jonge mantelzorger kent zonder het zelf te weten. Uw buurmeisje dat elke dag naar haar oma gaat om een handje te helpen? Zij is jonge mantelzorger. De zoon van een vriend met een verslaving?  Hij is jonge mantelzorger. De beste vriend van uw dochter met kanker die elke dag langskomt en eten meebrengt? Hij is jonge mantelzorger.

We zien ze vaak niet, maar ze zijn er wel. Ziet u ze?

Al vijf jaar werk ik samen met een toegewijd team vrijwilligers aan ZoJong!, de enige organisatie voor, door en met jonge mantelzorgers in Vlaanderen. Ja, u leest het goed, de énige organisatie voor naar schatting 119.000 kinderen en jongeren.

Enkele jaren geleden kwam zo Hanna* bij ZoJong! terecht. Hanna spijbelde regelmatig en diende haar huiswerk soms te laat in. Ze kreeg een C-attest omdat haar punten te slecht waren. Maar is een C-attest wel de juiste oplossing? We onderschatten collectief wat kinderen en jongeren meedragen naar school. De reden waarom Hanna’s huiswerk te laat was en ze regelmatig niet kwam opdagen op school? Ze moest haar mama met een kanker het bed uithelpen, aankleden en haar broertje naar school brengen. Vaak was er zoveel werk in huis dat ze wel moest thuisblijven. Zij doet wat menig werkende mensen niet voor mekaar zouden krijgen.

Ik hoor u denken ‘Wat met professionele hulp?’. Wel, laat mij even die droom doorprikken met de harde realiteit: Hanna had hulp van familiezorg, drie uur per week. Is dat genoeg? Voor Hanna alleszins niet. Het zit structureel mis, en daar kan de mama van Hanna of Hanna zelf niets aan doen.

Het verhaal van Hanna is ondertussen twee jaar geleden. Maar ook deze zomer is het aantal jonge mantelzorgers die een B- of C-attest hebben gekregen of zijn gestopt met (hoger) onderwijs, niet te overzien. Dit gaat over meer dan ‘aandacht hebben voor jonge mantelzorgers’. Het gaat over gelijke onderwijskansen en over het recht op hulp.

Jonge mantelzorgers of hun ouders gaan niet op barricades staan om te roepen dat ze hulp nodig hebben, als ze elke dag simpelweg bezig zijn met te overleven en zich een weg banen in een zee van papierwerk dat ondersteuning aanvragen met zich meebrengt.

Het is aan ons als samenleving om méér te doen dan hen een Week van de Jonge Mantelzorger te geven.

*Hanna is een pseudoniem.

Julie Everix richtte een aantal jaar geleden ZoJong! op, de eerste organisatie voor en met jonge mantelzorgers.