Professor en kenner van het koningshuis Mark Van den Wijngaert brengt dit najaar een biografie uit over koning Albert II. Hoe schat hij de geruchten in dat de koning wil aftreden?
Hebt u ooit met de koning over zijn eventuele troonsafstand gesproken?
Mark Van den Wijngaert: Nee, ik heb de koning vroeger wel ontmoet, maar we hebben het nooit over de troonopvolging gehad. Ik weet wel dat hij in de laatste weken van de zeer moeilijke regeringsonderhandelingen van Elio Di Rupo, uitdrukkelijk om troonsafstand heeft gevraagd. Mogelijk was dat in een moment van moedeloosheid. De onderhandelingen duurden toen al meer dan 400 dagen en de koning is daarbij regelmatig op de voorgrond getreden. Wat eigenlijk niet goed was. De bedoeling van de democratie is dat de koning enkel op de achtergrond functioneert. Zo verliep het koningschap voor Albert onder de regering-Dehaene en de twee paarse regeringen nadien. Maar sinds de overwinning van Yves Leterme in 2007 zijn de moeilijkheden begonnen: de koning was vaker bij de onderhandelingen betrokken en heeft daarbij ondervonden dat zijn invloed op de politiek bijna verdwenen is. Sindsdien bestaan ook die geruchten dat de koning wil aftreden, moeilijk om te zeggen of dat waar is. De grondwet gaat ervan uit dat de koning op de troon blijft tot hij sterft. Als hij wil aftreden, moet de regering een wetsontwerp indienen in Kamer en Senaat. Het is te verwachten dat die zaak niet in één namiddag beklonken zal zijn.
De regering-Di Rupo wil het liefst een ervaren koning op de troon met de verkiezingen van 2014 voor de deur. Hoe denkt u dat prins Filip zich als koning zou opstellen in een regeringsformatie die meer dan vijfhonderd dagen duurt?
Van Den Wijngaert: CD&V zou ook nog een ervaren koning willen om de onderhandelingen te leiden na de verkiezingen van 2014. Niet iedereen vindt dat de koning nog moet optreden als bemiddelaar. Het zou gezond zijn voor de democratie dat een sereen debat gevoerd wordt over de bevoegdheden van de toekomstige koning, vóór Filip de troon bestijgt. Anders wordt het een pijnlijke en persoonlijke zaak voor hem. Gaan we naar een volledig protocollair koningschap, of zetten we een stap in die richting? De erosie van de koninklijke macht is onomkeerbaar. Het is vooral belangrijk dat Filip goed omringd wordt zodra hij koning is. Kabinetschef Jacques van Ypersele is de steun en toeverlaat van koning Albert. De ervaring van de koning zit vooral bij hem. We kunnen alleen hopen dat de politiek ook voor Filip een goede kabinetschef zal vinden, een die hem op een veilige manier langs de politieke klippen loodst.
Kan de gezondheidstoestand van de koning een troonsafstand beïnvloeden?
Van Den Wijngaert: De koning is oud en heeft al veel fysieke problemen gehad. Maar zolang zijn gezondheid niet verslechtert, zal die geen invloed hebben. Als er fatale ontwikkelingen zouden zijn, kan hij uiteraard ook niet meer bemiddelen in regeringsonderhandelingen. Op dat moment zal de regering misschien meer bereid zijn om zijn abdicatie te aanvaarden. (EL)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier