Topjaar voor superrijken: van één naar drie Belgische miljardairs in de Forbes-lijst

Dankzij de coronapandemie zijn de miljardairs nóg rijker geworden. ‘Ook in België,’ zegt Ludwig Verduyn, de man achter De Rijkste Belgen, ‘al zagen niet alle gefortuneerde landgenoten hun vermogen aangroeien.’

Het aantal miljardairs in deze wereld nam tijdens het coronajaar 2020 spectaculair toe. Op de fameuze lijst die het Amerikaanse weekblad Forbes jaarlijks samenstelt en die net werd bekendgemaakt, steeg het aantal dollarmiljardairs met bijna 700 tot een recordaantal van 2700. De grootste stijging deed zich voor in China, het land waar het coronavirus ontstond, maar dat zal wel toeval zijn. Daar kwamen er 238 miljardairs bij – dat is 1 per 36 uur – zodat de communistische staat nu 626 miljardairs telt. In de VS groeide hun aantal met 110 en zitten ze nu aan een totaal van 724. Enkelen zagen hun fortuin het voorbije jaar explosief toenemen: Tesla-oprichter Elon Musk bijvoorbeeld ging van 25 miljard naar 150 miljard dollar.

Op de Forbes-lijst prijken onder de nieuwkomers twee Belgen: Jan Van Geet, eigenaar van vastgoedontwikkelaar VPG, wiens vermogen op 850 miljoen euro (1,1 miljard dollar) wordt geraamd en Luc Tack, topman van textiel- machineproducent Picanol, die een fortuin van meer dan 1 miljard euro heeft. Zij sluiten aan bij de rijkste Belg Eric Wittouck, een erfgenaam van Tiense Suiker die vanuit Monaco vooral op Wall Street actief is en onder meer in Weight Watchers investeerde. Volgens Forbes groeide zijn vermogen in 2020 met 2 miljard dollar aan tot 10 miljard.

Volksopstand

Waarom namen het aantal miljardairs en hun vermogen zo duizelingwekkend toe? Ruchir Sharma vroeg het zich ook af. Hij is hoofdstrateeg bij Morgan Stanley Investment Management en volgt al jarenlang de evolutie van de fortuinen op de voet, omdat ‘de toenemende ongelijkheid steeds meer een politieke kwestie wordt en een volksopstand tegen het kapitalisme dreigt uit te lokken’. Die dreiging is volgens Sharma nog nooit zo groot geweest als vandaag.

Getroffen door de miljardairshausse tijdens het coronajaar 2020 schreef Sharma daarover een stuk in de Financial Times, waarin hij uitlegt hoe de superrijken het coronageld opslokten: ‘Terwijl het virus zich verspreidde, injecteerden de centrale banken 9 biljoen dollar in economieën over de hele wereld om de wereldeconomie overeind te houden. Een groot deel van die stimulans ging naar de financiële markten en zo naar het vermogen van de ultrarijken. Het totale vermogen van miljardairs wereldwijd steeg in 12 maanden met 5 biljoen dollar tot 13 biljoen, de grootste stijging ooit op de jaarlijkse miljardairslijst van Forbes.’

Ludwig Verduyn is het eens met Sharma. Verduyn is de bezieler van de website De Rijkste Belgen en houdt het vermogen van gefortuneerde landgenoten in de gaten. ‘Het is niet makkelijk om daar een goed overzicht van te maken,’ vertelt Verduyn, ‘want de rijken zijn in ons land niet zo transparant over hun geldzaken. Het valt ook op dat in de Forbes-lijst maar drie Belgen voorkomen, terwijl er volgens mijn berekeningen zeker 40 Belgische families voor in aanmerking komen. Zo is er geen spoor van de familiale aandeelhouders van brouwer AB InBev of van de families Frère, Colruyt of Janssen (UCB, Solvay). Misschien komt dat omdat Forbes zich concentreert op individuen en niet op families.’

Maar ook Verduyn is ervan overtuigd: rijke Belgen werden in coronajaar 2020 véél rijker. Verduyn: ‘Rijkste Belg Eric Wittouck controleert geen enkel bedrijf maar investeert via Wall Street in heel wat Amerikaanse bedrijven. Hij heeft zeker geprofiteerd van de sterke stijging van de beurskoersen. En dat de beurs het zo goed deed, heeft alles te maken met het beleid van de centrale banken die massaal geld bijdrukten. Dat geld zocht zijn weg naar nieuwe investeringen en kwam vooral uit bij de beurs, waardoor de aandelenkoersen sterk stegen.’

Wie bijvoorbeeld zijn fortuin zag toenemen is de familie Boël, waartoe ook kunstenares Delphine Boël behoorde die zich Delphine van België mag noemen sinds koning Albert II bevestigde dat hij haar biologische vader is. De familie Boël ontbreekt in de Forbes-lijst, maar staat bij Verduyn op plek 19 met een vermogen van 1,6 miljard. Zij bouwden hun rijkdom op met de staalfabriek Fafer (Fabrique de Fer de Charleroi), die ze in 1997 voor 125 miljoen euro van de hand deden. Ze waren toen al actief in andere sectoren via hun beursgenoteerde holding Sofina. Die investeerde onder meer in distributeur Colruyt. Via een durf- kapitaalfonds investeerde Boël ook in prille bedrijfjes met ondertussen iconische namen als Yahoo!, Google, YouTube, LinkedIn, Instagram en WhatsApp. Sofina stak ook geld in de Indiase leerapp Byju’s, dat nu meer dan 12 miljard waard is, bijna drie keer zoveel als voor de coronacrisis. Sofina sloot 2020 af met een winst van 1,4 miljard, 15 procent meer dan in 2019.

Gratis geld

Sommige rijken werden ook het slachtoffer van corona, weet Verduyn. Hij verwijst naar de families die aandeelhouder zijn van brouwer AB InBev (Stella, Jupiler): ‘Voor de uitbraak van corona kostte het AB InBev-aandeel nog 75 euro, maar het plofte dan naar minder dan 45 euro. Logisch natuurlijk, want heel de horeca lag stil.’ Het dividend dat in 2017 3,60 euro bedroeg en waar de volgende jaren al wat in geknipt werd, was over 2020 nog maar 0,50 euro. Dat scheelt een slok op een borrel als je honderden miljoenen aandelen hebt van AB InBev, zoals Alexandre Van Damme en de families De Spoelberch en De Mévius. Van Damme bijvoorbeeld kreeg in 2017 van AB InBev 457 miljoen euro aan dividend, over 2020 was dat minder dan 70 miljoen.

Verduyn: ‘De koers van AB InBev is ondertussen wel opgeklommen tot 60 euro, maar dat is nog altijd minder dan voor corona. En het dividend zal ook opnieuw langzaam worden opgetrokken. Gelukkig voor hen hebben deze families de dividenden die ze eerder van AB InBev ontvingen geïnvesteerd in andere sectoren die de coronaschok helpen op te vangen.’ Zo investeerde Van Damme, tot voor kort ook aandeelhouder van voetbalclub Anderlecht, onder meer in ketchupreus Kraft Heinz en in restaurant-keten Burger King. Bij dat laatste bedrijf strijkt hij nu bijvoorbeeld een kleine 20 miljoen aan dividend op.

De AB InBev-families zijn een van de weinige rijken in ons land die door corona klappen kregen, de meeste gefortuneerden zagen hun fortuin fors aangroeien, aldus Verduyn. Volgens Forbes werd wereldwijd 86 procent van de rijken vorig jaar nog rijker. De rijkste man ter wereld, Jeff Bezos van Amazon, zag zijn vermogen stijgen van 113 tot 177 miljard dollar. Die exuberante stijgingen roepen steeds meer wrevel op bij de bevolking. De Amerikaanse president Joe Biden heeft al gezegd dat de rijken, na de financiële meevallers tijdens het coronajaar, zwaarder zullen worden belast om de extra kosten van de pandemie te helpen betalen en om het geld te herverdelen.

‘In de rijke landen is de ophef over de sterke aangroei van de fortuinen bijna volledig gericht op het terugvorderen van rijkdom door middel van belastingen’, stelt Sharma vast. ‘Er wordt niets gedaan aan de fundamentele drijvende kracht achter de groei van de miljardairs: het gratis geld dat de centrale banken in de markten pompen.’ En dan deelt hij dit opmerkelijk inzicht: ‘Het gratis geld dat de centrale banken nu verspreiden, is bij progressieven even populair als de hogere belastingen om sociale programma’s te betalen. De vermogensongelijkheid zal waarschijnlijk blijven toenemen totdat de geldkraan wordt dichtgedraaid.’