Schild & Vrienden komt niet op voor de idealen van de Vlaamse Beweging, denkt VRT-journalist Tim Verheyden. ‘Ze misbruiken ze voor een radicale agenda.’
5 september 2018
Een Pano-reportage ontmaskert de rechtse jongerenorganisatie Schild & Vrienden als een club met misogyne en racistische ideeën. Publieke opinie en politiek reageren geschokt.
De eerste Pano-reportage van het seizoen, over Schild & Vrienden, sloeg in als een bom. ‘Dat had ik niet zien aankomen’, zegt reportagemaker Tim Verheyden, die S&V-oprichter Dries Van Langenhove zes maanden volgde. ‘Aanvankelijk zag ik een groep jongeren die zei op te komen voor de Vlaamse jeugd en conservatieve waarden. Gaandeweg voelde ik aan dat er meer aan de hand was, bijvoorbeeld omdat ze zo’n hard taalgebruik hanteerden, met slogans uit de Amerikaanse alt-rightbeweging.’
Verheydens wantrouwen bleek gegrond toen hij terechtkwam bij geheime chatgroepen. Daarin werd misogyne en racistische praat verkocht en werden grappen gemaakt over de Holocaust en de hongerdood stervende Afrikaanse kinderen. De publieke opinie reageerde geschokt,politieke partijen veroordeelden unaniem de ‘wansmakelijke’ praktijken – ook die met S&V’ers in hun geledingen. Dat was vooral het geval bij de N-VA, maar ook bij Vlaams Belang, de CD&V en de Open VLD.
Wie ons framing verwijt, handelt netjes volgens het alt-righthandboek.
Hebt u hen meteen met het materiaal geconfronteerd?
Tim Verheyden: Nee, omdat ik wilde nagaan hoezeer ze met dubbele tong spreken. Wij hebben aangetoond dat ze niet opkomen voor de idealen van de Vlaamse Beweging, maar dat ze die net misbruiken om een radicale agenda door te drukken.
S&V beschuldigde de VRT van framing: u zou enkel het negatieve hebben getoond.
Verheyden: Ik heb twee zaken niet gebruikt. Een speciaal voor ons opgezette zwerfvuilactie en het interview met Van Langenhoves ouders. Ik wilde hen sparen nadat de reportage zo van toon was veranderd door die geheime berichten. Wat toonden we wel? De Gravensteenactie, toespraken van Van Langenhove en een ontmoeting met Viktor Orban in Roemenië. Én ik heb gezegd dat ze soms zwerfvuil opruimen. We toonden dus wel het hele plaatje, maar mét context. Zoals het goede journalistiek betaamt. Ons framing verwijten is netjes volgens het alt-righthandboek. Veel mensen slikken dat, maar ik heb meer steun- en dankbetuigingen gekregen dan scheldmail.
De VRT reageerde summier op de beschuldigingen. Was dat bewust?
Verheyden: Zeker. Wie erom vroeg, heb ik context en achtergrondinformatie gegeven. Maar de feiten zijn wat ze zijn, ook als die ongemakkelijk zijn. Wij gaan niet mee in hun tactiek om de waarheid verdacht te maken. Een uitgebreide uitleg waarin we bewijzen dat onze reportage geen knip-en-plakwerk is, staat nog altijd online. Dat is genoeg.
U werd nadien bedreigd. Hoe gevaarlijk is S&V?
Verheyden: Ik was onlangs in Altena in Duitsland, voor een reportagereeks over Facebook. Dat verhaal begint waar dat van S&V stopte, met een man die zo geïndoctrineerd was door de haatboodschappen in zijn Facebook- en WhatsAppbubbels dat hij op een dag een huis met vluchtelingen in brand probeerde te steken. Was iemand bij S&V zo ver? Ik weet het niet. Ik weet wel dat ze radicale ideeën hebben én dat ze daar een plan mee hadden.
