Theo Francken: ‘Absolute genderneutraliteit? Dan is het ook gedaan met vrouwenrechten en de hele reutemeteut’

Theo Francken heeft er een goed jaar opzitten. Hij voelt zich zelfs zo goed in zijn vel dat er enkele complimentjes voor de socialisten afkunnen. ‘Ik kan goed overweg met John Crombez, ja. Hij zegt vaak eigenlijk hetzelfde als de N-VA.’

Op zijn nieuwe kabinet, net tegenover de Lambermont waar premier Charles Michel (MR) huist, ontvangt Theo Francken (N-VA) Knack om het jaar te overlopen. Voor een staatssecretaris heeft hij niet te klagen over zijn onderkomen aan het Brusselse Warandepark.

Als 2016 het jaar van de vluchtelingencrisis was, was 2017 het jaar van Theo Francken. Niet alleen omdat hij de populairste politicus van Vlaanderen werd, maar ook omdat ‘zijn’ thema’s de agenda bleven bepalen. Of het nu ging over het toekennen van humanitaire visa, het aanslepende conflict in het Midden-Oosten of de identiteitsdebatten waarin Francken zich steeds meer profileert: er was geen Zomerakkoord te bedenken dat hem kon wegslaan uit de krantenkolommen. Als Bart De Wever nog steeds voorzitter van de N-VA is, is het omdat Francken heeft bedankt voor die functie. De enige politicus die in Vlaanderen in 2017 meer aandacht naar zich toetrok, was de president van de Verenigde Staten.

Het jaar begon eigenlijk op 19 januari, met de eedaflegging van Donald Trump. Was u er graag bij geweest in Washington, om de hoop supporters wat te vergroten?

Theo Francken: Niet echt. Ik was vorig jaar in New York toen Trump onverwacht won. We hadden zelfs tickets voor het Javits Center in Manhattan waar Hillary Clinton ’s avonds haar opwachting zou maken. De sfeer was zo deprimerend dat we de nacht hebben doorgebracht in een Ierse pub. Nadien zijn we naar de Trump Tower geweest, om daar op schermen zijn toespraak te volgen. De sfeer was er heel grimmig, met veel tegenbetogers en veel politie, want in New York vormt de Republikeinse aanhang een minderheid.

Ik heb nooit met de links-progressieve wolven meegehuild, alsof Barack Obama God de Vader zelf was en Donald Trump de reïncarnatie van de duivel op aarde. Ik volg de Amerikaanse politiek al jaren van nabij. Het gaat er daar genuanceerder toe dan de clichés die de Europese pers over het algemeen verspreidt. Ik heb nooit partij gekozen. En nee, ik ben ook geen fan van Trump. Hij heeft enorme fouten.

Zoals?

Francken: Mag ik mij tot zijn buitenlandse politiek beperken? Die is het belangrijkst voor ons. Trump heeft geen agenda voor Syrië. Vóór de verkiezingen had hij kritiek op de strategie van Obama. Obama had het Vrije Syrische Leger van geld en wapens voorzien om president Bashar al-Assad te bestrijden, en ook wel om daarnaast tegen de Islamitische Staat te vechten. Ineens bleek het Vrije Syrische Leger helemaal niet zo’n grote vijand van de IS te zijn. Zo sloop het trauma van 9/11 en van Osama Bin Laden binnen in de Amerikaanse debatten: zijn we terroristen wapens aan het geven? Trump zei altijd dat hij de extremisten van het Vrije Syrische Leger meteen op droog zaad zou zetten. Wat hij nu doet, is niet duidelijk. Assad is een van de wreedste massamoordenaars die we hebben gekend sinds de Tweede Wereldoorlog, en hij blijft gewoon in het zadel.

Gelukkig heeft Trump de rode lijn van de chemische wapens streng bewaakt. Obama zei ook dat hij dat zou doen, maar hij deed het nooit. Trump wel. Bij de eerste chemische aanval die tijdens zijn presidentschap plaatsvond, heeft hij meteen kruisraketten laten lanceren op de militaire basissen van Assad. Veel zogenaamde westerse experts vreesden meteen voor een Derde Wereldoorlog en waren bang voor de reactie van het Kremlin. Wel, het Kremlin heeft gereageerd met één telex, een bericht van twee of drie zinnen. Sindsdien is er geen chemische aanval meer geweest. Daarmee heeft Trump respect en krediet gekocht in het Midden-Oosten. Nu, misschien is hij dat weer kwijt met zijn verklaringen over Jeruzalem als hoofdstad van Israël. We zullen zien.

Maar over zijn positieve punten lees ik niets in de Belgische kranten. Ze berichten ongelooflijk eenzijdig over Trump. Het is echt niet meer correct. Ook zijn economische prestaties worden genegeerd, terwijl elk akkefietje over zijn vrouw of zijn dochter volop aandacht krijgt. Als hij in Japan samen met de keizer een beetje onprotocollair een heel pakje visvoeder in een vijver vol dure koi leegschudt, is dat wereldnieuws. De oppervlakkigheid van sommige media is… (heft de handen omhoog).

In de westerse wereld was de verkiezing van Trump de voorbode van rechts-conservatieve verkiezingsoverwinningen: van Nieuw-Zeeland via Bulgarije tot Oostenrijk. En zelfs waar die partijen niet wonnen, gingen ze wel fors vooruit. Dat gebeurde in Nederland, Frankrijk en Duitsland.

Francken: Dat zat eraan te komen. Als de Alternative für Deutschland (AfD) het wat slimmer en wat minder extreem hadden gespeeld, hadden ze nog veel meer gehaald. Die partij heeft zichzelf in de problemen gebracht met domme uitspraken over ‘hun geweer trekken en maar schieten op vluchtelingen’. Als ze iets meer aandacht hadden gehad voor de CSU-kiezers die níét in Beieren wonen, voor de gewone, deftige, hardwerkende, netjes belastingbetalende, conservatieve Duitsers – het Duitse N-VA-publiek, zeg maar – dan had Angela Merkel pas een probleem gehad.

Terwijl er nu wellicht weer een grote coalitie van christen- en sociaaldemocraten komt in Duitsland.

Francken: Dat heb ik altijd voorspeld. Het zou ook goed zijn voor Europa, en dus voor onze economie en welvaart, dat Duitsland stabiel blijft. En wat Merkels migratiestandpunt betreft… Voor de camera’s zei ze wel: ‘Wir schaffen das’, maar de wetten die ze goedkeurde over gezinshereniging en integratieplicht, mamma mia, dat is de wetgeving van een van de meest rechtse regeringen uit de hele Europese Unie. Tussen Merkels woorden en daden gaapt een gigantische kloof.

En dan moet Italië nog komen. Daar verwacht ik een rechtse schokgolf. Vergeet niet dat Italië met zijn 50 miljoen inwoners tot de G7 behoort. Dat wordt een zeer rechtse overwinning. De populairste politicus is Matteo Salvini, de leider van de Lega Nord. Over migranten in de Middellandse Zee doet hij schokkende voorstellen die, om beleefd te blijven, niet helemaal in lijn liggen met het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het maakt hem wel populair. Ik begrijp het ergens wel. In Italië zijn er de voorbije jaren 650.000 vluchtelingen binnengestroomd, bijna allemaal zwarte Afrikanen. De mensen zijn dat zó beu. Ik heb het dan niet over de ranzige kiezer, maar over de gewone Italiaan.

Het is de electorale weerspiegeling van de tijdgeest. Burgers zijn bezorgd en verlangen naar honkvastheid. Ze willen de bestaande gemeenschap behouden en verdedigen. Dat zal nog jaren duren. Het is altijd oppassen om namens het volk te spreken, of ik krijg van (de Nederlandse politoloog) Cas Mudde rond mijn oren dat ik een populist ben. Maar je ziet het op het internet: de krantenstukken die meest worden aangeklikt, gaan vaak over Sinterklaas. Zijn daar nu zoveel mensen mee bezig, denk je dan? Jawel. Het gaat om onze identiteit, en het gevoel dat alles te ver gaat.

Voelt u dat zelf ook? Verlangt u naar geborgenheid?

Francken: Natuurlijk, dat heeft toch iedereen? De noodzaak van het herstel van het gevoel van veiligheid: dát is waarin ik politiek geloof en wat ik uitdraag. Daarom behaal ik ook veel stemmen, daar ben ik 1000 procent van overtuigd.

Sinds de verkiezing van Emmanuel Macron als president van Frankrijk, op 7 mei, leeft het idee dat de populistische of extreemrechtse golf is gestopt.

Francken: U maakt er een amalgaam van. (boos) Ik heb niets met extreemrechts te maken, noch met populisme. De N-VA is geen populistische, extreemrechtse partij. Voor ons staat ‘identiteit’ centraal. En ja, dat gaat dus ook over de grenzen van ons land, het veiligheidsbeleid, wie we hier binnenlaten en wie niet. Zelfs Macron sprak voortdurend over ‘la France’ en de universele geldigheid van de oer-Franse waarden van la république: liberté, egalité, fraternité. Ook de nieuwe president van Frankrijk hanteert een bijzonder identitair discours. Emmanuel Macron is dan ook een briljante figuur, hij voelt de tijdgeest perfect aan. Alleen vult hij hem anders in dan wij. Maar dat geeft niet. Charles Michel doet net hetzelfde. En ook SP.A-voorzitter John Crombez, als ik een aantal van zijn interviews goed heb gelezen. Crombez zegt eigenlijk hetzelfde als de N-VA, zij het dat hij zijn verhaal een andere, linksere sociaaleconomische invulling geeft.

Zou de N-VA met de SP.A van Crombez ook in een Belgische of Vlaamse ‘grote coalitie’ kunnen stappen?

Francken: In theorie wel. Ik heb altijd respect gehad voor de sociaaldemocratie. Het is een politieke stroming die het aangezicht van ons land heeft bepaald. Voor iemand zoals Frank Vandenbroucke heb ik immens respect. Ik kan goed overweg met SP.A’ers zoals John Crombez, Freya Van den Bossche of Joris Vandenbroucke, die mij ooit nog bij de Volksunie heeft gebracht en daar nu misschien spijt van heeft. (lacht) Ook in Leuven zit zo iemand voor wie ik respect heb. Wat Louis Tobback in moeilijke tijden heeft gedaan op een lastig departement zoals Binnenlandse Zaken… En het antwoord dat hij gaf na de dood van Semira Adamu (de Nigeriaanse vluchtelinge die tijdens haar repatriëring in 1998 werd verstikt in haar kussen, nvdr.), dat maakt van hem un grand monsieur.

Op 26 november kondigde de PS haar nieuwe ‘Manifeste socialiste’ af.

Francken: De PS is iets helemaal anders. Ze pakt uit met een nieuwe chantier des idées. Maar de chantier du passé moet ik wel opruimen. Ik hou mijn hart vast als links weer aan de macht komt, want dan moeten wij achteraf de boel weer opkuisen. Hun beleid qua veiligheid en migratie was één grote puinhoop. Gelukkig deed Maggie De Block (Open VLD) al wat kuiswerk.

Waar hebt u de bezem het stevigst door moeten halen?

Francken: De wachtlijsten. Er waren ellenlange wachtlijsten voor alles en nog wat: voor asieldossiers, voor regularisaties, voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Wij zijn dat allemaal aan het wegwerken. Ik gruw van laissez-faire, laissez-passer. Het is niet eerlijk om tegen een asielzoeker te zeggen: ‘Misschien over vier jaar weet je of je kunt blijven.’ Dat zorgt voor emotionele drama’s. Stuur na een procedure van een jaar of vijf maar eens een gezin terug, terwijl er twee kinderen op school zitten. Dan zegt het oudercomité: ‘Meneer Francken, hier zijn duizend handtekeningen van de school van Zingen. Abdul heeft zo’n goed rapport, en hij spreekt Nederlands: hij mag toch blijven?’ Het is toch niet menselijk dat ik dan telkens als een Romeinse keizer zou moeten oordelen: ja of nee? Zowel de ontvangende samenleving als de nieuwkomers hebben recht op duidelijkheid: het kan of het kan niet. Die beslissing moet er eigenlijk na een paar maanden al zijn, en niet na vijf jaar.

***

In 2017 werden ontstellend veel terroristische aanslagen gepleegd. Het begon op nieuwjaarsnacht in Istanbul, nadien waren er aanslagen in Londen, Sint-Petersburg, Stockholm, Dortmund, Parijs, Manchester, Barcelona, Cambrils, Marseille en New York. Om niet te spreken van de eindeloze en nog veel bloediger reeks aanslagen in het Midden-Oosten en Azië. Toch lijkt het alsof we hebben leren leven met die IS-aanslagen. Op een enkele keer na – de dode jongeren na het concert van Ariana Grande in Manchester – reageert de publieke opinie minder geschokt dan na Parijs en Brussel.

Francken: Het zou niet mogen dat we eraan wennen. Ik weet ook niet of het waar is. Onderschat niet hoezeer de bezorgdheid en de angst bij de bevolking leeft. De aandacht van de mensen bot misschien een beetje af, maar de woede, de frustratie en de bezorgdheid zitten dieper dan ooit. Die negatieve gevoelens worden voortdurend gevoed door wat zij zien en lezen: rellen in Brussel, incidenten op de Walibi-trein, een meisjesbende in Brugge, vechtpartijen in Denderleeuw en Aalst, of die tussen Koerden en Turken in de Brederodestraat in Antwerpen.

Van het relaas van de treinbegeleider die werd uitgedaagd, gepest en getergd op de Walibi-trein stijgt zelfs bij de zachtmoedigste Gutmensch het bloed naar het hoofd.

Francken: Het ergste is: iedereen weet waar het over gaat, en over wie. Maar je mag het niet zeggen. Vooral De Morgen is er kampioen in: het gaat altijd over ‘jongeren’. Nooit over wélke jongeren. Nee, want het begrip ‘allochtoon’ vindt die redactie te generaliserend. En ‘jongeren’ niet? Uiteraard gaat het bijna altijd over allochtone jongeren. Bijna alle jongerenbendes van dit land zijn gekleurd. Kijk maar eens welke jongeren opgepakt werden in die Walibi-trein. Welk probleem wil men eigenlijk oplossen door het niet te benoemen? Het is pure ideologische blindheid.

De vraag is hoe je zulke samenlevingsproblemen oplost. Toch niet alleen door erop te kloppen?

Francken: Er moet heel snel ingegrepen worden in de foute opvoedingssituaties in die families. Waar zijn die vaders? (herhaalt, met nadruk) Waar zijn die vaders? Dát is de essentie. Eén op de drie relschoppers komt uit Aalst of Denderleeuw. Mijn partijgenote Sarah Smeyers vertelt soms over de toestanden die ze daar meemaken bij het OCMW, want daar wonen heel veel zwarte Afrikanen – Congolezen en Rwandezen. Voor Sarah is het haast een dagelijkse opgave: cherchez les pères.

Op 8 februari maakte de Britse denktank Chatham House de resultaten van een enquête onder 10.000 Europeanen bekend. Daaruit blijkt dat twee op de drie Belgen (64 procent) vinden dat er een einde moet komen aan migratie uit landen waar vooral moslims wonen.

Francken: Dat is zo. En in landelijke gebieden kan dat cijfer oplopen tot acht op de tien. De vraag is: is er een probleem met of in de islam? Sommige partijen, met die van Filip Dewinter (VB) op kop, zegt: ‘Er is een probleem mét de islam.’ Mijn antwoord is anders: er is een probleem ín de islam. Er is een probleem met het salafisme en het wahabisme, de meest conservatieve interpretaties van de Koran. De imam van de Grote Moskee is het daar niet mee eens, en vraagt mij waar de grens ligt. Zijn salafistische predikers nog welkom in Europa?

Inderdaad: waar ligt de grens? Op 29 november vernietigde de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen uw beslissing om de arbeidsvergunning in te trekken van Abdelhadi Sewif, de imam van de Grote Moskee in Brussel, louter en alleen omdat hij een salafist is. Wat is er zo fout aan iemand die er alleen salafistische ideeën opna houdt maar geen misdaden begaat?

Francken: Sommigen vinden zo iemand geen directe bedreiging voor onze veiligheid, maar dat vind ik zeer naïef. Salafistische imams zullen de trekker inderdaad niet zelf overhalen en zelf geen bommen laten ontploffen. Maar zij zetten wel mensen aan om dat te doen. Dat zien we maandelijks in Europa. Ik heb onlangs het Europees Hof van Justitie bezocht. Ik wil weten van de hoogste rechtbank van Europa of we salafisten moeten binnenlaten of niet? Het gaat dan om mensen die niet direct oproepen tot geweld, maar wel heel conservatief de sharia bepleiten. Hoort dat onder de vrije meningsuiting? Of zetten ze zich daarmee buiten de Europese democratie?

Nogmaals, er is een probleem ín de islam. Dat wordt in ons land nog versterkt doordat er hier een gigantisch probleem is met de organisatie van de islam. Eerst was de Grote Moskee daar verantwoordelijk voor, vervolgens de Moslimexecutieve. Zowel het ene als het andere systeem heeft heel lang heel slecht gewerkt. Daardoor zijn er bijna geen erkende moskeeën, is het niveau van de islamleerkrachten bedroevend slecht, en hebben we nog altijd geen volwaardige imamopleiding. De gevolgen van dat non-beleid zijn funest voor de manier waarop de islam nog altijd wordt beleefd in dit land, en ook hoe andere Vlamingen die godsdienst percipiëren. Dat zeg ik in elke volkszaal in Vlaanderen.

Hoever moet België gaan in de strijd tegen de IS? Moeten we moordcommando’s op hen afsturen, zoals de Fransen doen, zoals The Wall Street Journal op 30 mei onthult? Moeten we hen behoeden tegen de doodstraf of tegen standrechtelijke executies door het Iraakse leger? Of deelt u de mening van Jong CD&V-voorzitter Sammy Mahdi in Knack: ‘We moeten niet flauw doen: wie in Syrië of Irak als terrorist gaat strijden, weet waar hij aan toe is.’

Francken: Dat is een heel gevoelig onderwerp. Frankrijk en Verenigd Koninkrijk hebben inderdaad ‘hitlijsten’ van onderdanen die niet hoeven terug te komen. Binnen het kader van het oorlogsrecht is dat een legitiem standpunt – toch tegenover de vechtende strijders in oorlogsgebied; we spreken uiteraard niet over vrouwen en kinderen. De vraag is dus of dat ook geldt voor de Belgische IS-strijders. Ik vind het opvallend dat het zo lang geduurd heeft voor dit zeer moeilijke debat in dit land begint.

Wat vindt u?

Francken: Het is niet aan mij om een standpunt in te nemen. Dat is aan de premier en de minister van Defensie. Ook de N-VA zal als regeringspartij duidelijk maken wat onze visie is, bij monde van Jan Jambon en Steven Vandeput.

Het aantal vrouwen en kinderen onder die strijders ligt bijzonder hoog.

Francken: Ja. In de gezinnen van de IS-strijders zijn enorm veel kinderen geboren. Ook dat is een heel moeilijk debat. De Nederlandse regering voert bijvoorbeeld een beleid van ‘absoluut niet helpen’. Nederland werkt de ‘IS-gezinnen’ die willen terugkeren bijna actief tegen.

***

Op 23 januari stond u voor het eerst bovenaan in de politieke opiniepeiling van VTM en Het Laatste Nieuws als de populairste politicus van Vlaanderen.

Francken: Het was een zondagavond, en ik stond in Wenen in de lobby van een hotel. Bart De Wever belde: ‘Proficiat, je bent de populairste politicus van Vlaanderen, volgens de peilingen’, zei hij. ‘Knap’, antwoordde ik. Bart weer: ‘Hou u maar vast aan de takken van de bomen, want nu gaat het pas beginnen.’ Die raad zal ik nooit vergeten.

Is er veel veranderd?

Francken: Jazeker. Ik ben niet veranderd als mens, maar de partijpolitieke context rond mij is helemaal veranderd. In plaats van de Theo van vroeger is er… (denkt na) Ik ben een factor van mogelijke bedreiging geworden, in de Wetstraat en bij collega’s. Ik ben een man die men in het oog houdt, en die men niet meer te veel wil gunnen.

Dat zoekt u zelf toch ook met uw tweets en uw grote lawaai. ‘Theo wordt op de vingers getikt’: het was in 2017 een constante in het Wetstraatnieuws. Van uw opmerking over de rol van Artsen zonder Grenzen in de Middellandse Zee tot het ‘opkuisen’ van het Brusselse Maximiliaanpark op 14 september. Hoe gaat dat concreet, als de premier zijn staatssecretaris op de vingers tikt?

Francken: Het hang er wat vanaf. Soms belt hij mij, soms laat hij het weten via een woordvoerder of zegt hij iets tegen Jan Jambon. Over het Maximiliaanpark heb ik de premier niet gehoord, over Carles Puigdemont wel. Het is niet omdat een krant schrijft dat ik op de vingers word getikt dat de eerste minister mij ook werkelijk belt. Dat gebeurde weleens, bijvoorbeeld na mijn tweet over Artsen zonder Grenzen. Toen heb ik mij voorgenomen om te zwijgen. Dat was trouwens niet zo moeilijk, want er is sindsdien veel veranderd in de Middellandse Zee.

U bedoelt dat u in de grond gelijk hebt gekregen.

Francken: Dat is het minste wat je kunt zeggen. Misschien was het wat te polemisch om de mensen van Artsen zonder Grenzen ‘mensensmokkelaars’ te noemen. Maar ik heb 100 procent gelijk gekregen over het brede plaatje van de smokkelroutes in de Middellandse Zee, elke dag opnieuw.

Geef toe: u geniet soms van die oorlogjes op Twitter.

Francken: Genieten is het woord niet, maar ik laat niet op mijn kop zitten en ik kan verbaal sterk uit de hoek komen. Ik heb het nooit moedwillig slecht bedoeld, ik heb geen dubbele agenda, ik spin nooit. Ik doe mijn werk. Ik laat me soms wat meeslepen. Daarin maak ik soms fouten. Ik verontschuldig mij niet altijd, soms wel. Ik leer ook bij. Maar ik zal me altijd verdedigen. En ben ik de laatste weken niet kalm?

***

Op 26 juli sloot de regering haar Zomerakkoord af. Dat moet de enige keer dit jaar geweest zijn dat jullie samen ‘Kumbaya’ konden zingen?

Francken: In de federale regering waren er wel meer ‘Kumbaya’-momenten. Ik was heel tevreden over de grote ministerraad over veiligheid en migratie, waar ik mijn masterplan voor de gesloten asielcentra heb binnengehaald. Het ging nog nooit zo goed met onze veiligheid als vandaag, de criminaliteitscijfers waren nooit zo laag. De werkloosheid staat historisch laag. Deze regering heeft niet alleen in de strijd tegen de sociale fraude vooruitgang geboekt, maar die tegen de fiscale fraude bracht een recordopbrengst op. Wat kan links daarop zeggen?

Is de regering-Michel de droomcoalitie waarmee jullie verder willen?

Francken: Mijn droomcoalitie ziet er anders uit, maar als pragmaticus wil ik voor altijd doorgaan met rechtse formaties. Ik heb geen zin in een links verhaal, nu we eindelijk de puinhopen opruimen.

De begroting was nochtans een notoire mislukking. Als een PS-regering teruggefloten zou worden door de Europese Commissie – wat de regering-Michel op 22 november overkwam -, was bij de N-VA het kot te klein geweest.

Francken: We zullen bij de volgende begrotingscontrole wel zien hoever we komen. De Europese Commissie heeft ons ook geen echte boete gegeven, dus zo slecht is het ook weer niet. Ik had liever een begroting in evenwicht gezien, ja. Maar als je naar de hele context kijkt waarin deze regering heeft moeten opereren, lopen we een goed parcours. Kon het beter? Jullie zullen me zeker cijfers kunnen voorleggen die beter konden. Ik heb er ook. 17.000 kinderen zitten aan de antidepressiva. Dan kan ik als politicus, als vader van twee kinderen en als pedagoog onmogelijk tevreden zijn. Daar verstijf ik van.

Al op 19 april maakte de federale regering bekend dat ze het begrotingsevenwicht zou doorschuiven naar 2019. Ze doet niet wat ze heeft beloofd.

Francken: Ik vind van wel. Tijdens deze regeerperiode kregen we te maken met fenomenen die niemand kon voorspellen: de golf van IS-aanslagen, ook in eigen land, en de asielcrisis. De budgetten voor veiligheid en voor asiel zijn daarom veel hoger dan een paar jaar geleden. Ik denk dat we dat uitgelegd krijgen aan de bevolking. We kunnen mooie realisaties voorleggen, en we hebben er op de koop toe voor gezorgd dat het tekort hoe dan ook naar beneden gaat. (droog) En je wint of verliest geen verkiezingen met de begroting.

In 2014 heeft de N-VA toch de verkiezingen gewonnen met de dure eed dat de begroting in evenwicht zou komen?

Francken: Dan overschat u de kiezer. Hij heeft voor de N-VA-gestemd omdat wij hem op een geloofwaardige manier een belofte deden dat met ons de zaken zouden veranderen, dat we opnieuw op een geloofwaardige manier aan politiek zouden doen. Mensen stemmen voor 80 procent emotioneel en voor 20 procent rationeel. Ik heb in 2014 ettelijke duizenden huisbezoeken gedaan. Over het begrotingstraject van de Belgische staat ben ik toen niet vaak aangesproken, kan ik u zeggen. De kiezer heeft niet massaal op ons gestemd voor een begroting in evenwicht. Als u dat hebt onthouden, hebt u een andere campagne gezien dan ik. Waarmee ik niet zeg dat het begrotingsevenwicht niet belangrijk is.

Volgens de Gentse econoom Gert Peersman doet België het slechter dan alle Europese landen.

Francken: Dat is één iemand. Is dat het ultieme machtsargument? Ik heb het wel gehad met dat gepingpong tussen economen. U citeert Peersman, en natuurlijk zal ook Paul De Grauwe nog iets komen zeggen. Ik verwijs naar rapporten van de Nationale Bank, de OESO en ook van de Europese Commissie. Die hebben waardering voor onze hervormingen van de pensioenen en van de arbeidsmarkt. De economie draait beter dan jaren geleden, de vraag naar arbeidskrachten stijgt spectaculair. De sociaaleconomische herstelregering zorgt voor herstel. Ons huiswerk is nog niet af, maar de PS-puinhoop kun je ook niet in drie jaar wegwerken.

***

Op 9 november liet Bart De Pauw in een video weten dat de VRT de samenwerking met hem verbreekt. Ook Vlaanderen kon #MeToo en het debat over seksueel grensoverschrijdend gedrag niet meer negeren.

Francken: Wie in de fout is gegaan, krijgt de rekening gepresenteerd. Ik ken de details van de zaak-De Pauw niet, maar natuurlijk vind ik het goed dat vrouwen – en mannen – zich veel weerbaarder beginnen op te stellen tegen mannen – en vrouwen – die zich schuldig maken aan machtsmisbruik. De tijd van straffeloosheid is voorbij. Wat zou ik daartegen hebben?

Op 20 september maakte winkelketen Hema bekend dat elke geslachtsaanduiding van ‘jongen’ of ‘meisje’ van de labels van kinderkleding en de verpakkingen zou worden verwijderd. Ook de Vlaamse overheid brak een lans voor genderneutrale toiletten.

Francken: Dat is het gevolg van een absurde dictatuur van een absolute minderheid. Waar zijn we in godsnaam mee bezig? We helpen de transgenders waar we kunnen, we hebben de meest progressieve wetgeving van de hele wereld goedgekeurd. Ik vind die wetgeving al heel ver gaan. Om dan te zeggen dat we nu ook nog alle toiletten… Gaan we echt de notie ‘geslacht’ schrappen? Welaan dan, niemand meer man of vrouw, iedereen X, is dat het? Hebben de voorstanders van die absolute genderneutraliteit als eens nagedacht over de gevolgen van hun uitgangspunt? Iedereen X, dus er bestaan geen glazen plafonds meer voor vrouwen? Schaffen we het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen af, en de hele reutemeteut van vrouwenrechten en vrouwenstudies? Willen we echt dat één beweging een deel van onze maatschappelijke organisatie op de helling zet? Denk daar toch eens over na.

Wat voor sommigen ultraprogressief lijkt, leunt dicht aan bij de visie van oerconservatieve Republikeinen in de VS: ‘De overheid hoeft zich niet te bemoeien met de burgers en moet ze met rust laten. Ik maak zelf wel uit of ik wapens draag, of vrouwenkleren.’ Die houding. Dat is niet mijn standpunt, ik vind het zelfs absurd, maar het sijpelt ook in ons land door. Ik denk ook niet dat die transgenders vragen om het onderscheid tussen mannen en vrouwen te schrappen.

Is de problematiek niet lang onderschat? Volgens de Verenigde Naties is 1,7 procent van de wereldbevolking ‘interseks’. Ook in Lubbeek, een gemeente van 14.000 inwoners, zouden er dus ongeveer 200 intersekspersonen wonen.

Francken: Tweehonderd? Ik ken natuurlijk niet elke Lubbekenaar persoonlijk, ik weet ook niet waarop de VN zich baseren voor dat cijfer, maar voor mijn gemeente lijkt het me een vrij onwaarschijnlijk aantal. Ik vind het ook geen goed idee om voor die kleine groep de hele regelgeving te herbekijken. Sommigen slaan echt door. Nu willen ze weer het kruis van de mijter van Sinterklaas halen. Wie vraagt dat eigenlijk? Ik heb nog nooit een brief gekregen van een moslim die mij komt melden dat zo’n kruis hem stoort. Het gaat om een kinderfeest, waar zijn we mee bezig? Hebben we allemaal te veel tijd?

Op 16 mei opende het Brusselse parket een onderzoek naar de 250 scheld- en dreigmails die een Brusselse schooldirecteur heeft ontvangen omdat in zijn school geen knutselwerkjes meer worden gemaakt voor Moederdag.

Francken: Ik keur die dreigmails niet goed, maar wie haalt het in zijn hoofd om Moederdag af te schaffen? Dat gaat toch voorbij aan wat 99 procent van de bevolking denkt en wil? Waar gaat dit nog over? Wil men vanuit één bepaalde hoek echt alles – álles – op losse schroeven zetten? Alles waarvoor onze ouders en grootouders gevochten en gewerkt hebben? Waarom? Wie vraagt dat? Met zo’n maatregelen doe je transgenders, allochtonen noch moslims een plezier. Je polariseert er alleen maar zaken mee, drijft ze op de spits en zet groepen tegen elkaar op.

De N-VA doet dat ook. Als kersvers staatssecretaris voor Gelijke Kansen noemde uw partijgenote Zuhal Demir de CD&V ‘een moslimpartij’ die ‘moslims als kiesvee ziet’ in een interview in De Zondag. Het was maar een van de ontelbare clashes tussen uw partij en de CD&V.

Francken: Zo is het toch altijd in het leven? Mensen die het dichtst bij elkaar staan, maken elkaar het vaakst het leven zuur. Dat is ook het probleem tussen de CD&V en de N-VA. Partijen die elkaar eigenlijk zouden moeten waarderen, doen elkaar de duvel aan. Ze voelen feilloos elkaars zwakke plekken aan.

Op 18 januari laat Kris Peeters (CD&V) weten dat hij een woning heeft gevonden in Antwerpen. Sindsdien voert hij oppositie tegen Bart De Wever. Is die spanning tussen de N-VA en de CD&V niet stilaan een vaudeville?

Francken:(lachje) Hoeveel jokers heb ik eigenlijk?

***

Op 30 oktober landen de Catalaanse president Carles Puigdemont en enkele ministers in België. U had voordien gezegd dat ze asiel konden krijgen. U was blijkbaar goed op de hoogte.

Francken: Ik moet voorzichtig zijn met uitspraken over de Catalaanse kwestie, er zijn afspraken gemaakt binnen de regering. Ik heb geen zin in een polemiek met de premier en minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR). We zullen wel zien wat er gebeurt. Maar ik heb ook met grote ogen gekeken naar wat Madrid zich kan veroorloven. En de oorverdovende stilte uit bepaalde hoeken doet me als Europeaan pijn. Iedereen weet waar mijn hart als volksnationalist ligt. Er zijn altijd heel intense banden geweest tussen de N-VA en de partij van de Catalaanse president.

Puigdemont werd aan de luchthaven opgehaald door twee N-VA’ers. Zij hebben hem rechtstreeks naar advocaat Paul Bekaert gebracht.

Francken: Echt? (grinnikt) Ik weet dat niet. Dat moeten jullie aan de partij vragen, aan Bart De Wever of partijsecretaris Piet De Zaeger. Het klopt dat onze partijen nauwe banden onderhouden. Maar of hij daarom door ons werd opgepikt?

Wekt de Catalaanse kwestie geen ambigue gevoelens op in Vlaamsnationale kringen? Enerzijds is er bewondering en solidariteit. Anderzijds doen de Catalaanse nationalisten wat de N-VA in dit land niet durft.

Francken: U bedoelt dat we jaloers zijn op wat er in Catalonië gebeurt? Zou het? Heel veel N-VA’ers zijn trots op de Catalanen en kijken met bewondering naar hen. Misschien ook met een lichte jaloezie, ja. Maar de solidariteit overheerst: kijk maar hoeveel volk van ons meestapte bij de betoging in Brussel op 7 december.

***

Op 15 november wordt Bart De Wever voor de vijfde keer verkozen tot voorzitter van de N-VA. Is de enige reden waarom hij dat nog eens doet, dat u de job hebt geweigerd? Had u voorzitter kunnen zijn?

Francken: Dat heb ik toch zo begrepen uit mijn gesprek met Bart.

Verkiest u echt de positie van staatssecretaris voor Asiel en Migratie boven die van partijvoorzitter?

Francken: De beslissing is genomen om persoonlijke maar ook partijpolitieke en strategische overwegingen. Het is goed dat je een sterke admiraal aan het roer hebt. Maar dat volstaat niet. Om de route uit te stippelen en de koers aan te houden, is het tegelijk belangrijk dat er nog drie of vier sterke kapiteins plaats kunnen nemen op het dek, mannen die de handen kunnen en durven vuilmaken, en voldoende stuurmanskunst hebben om niet op de klippen te lopen. Als de mensen op de andere boten zeggen: ‘Dat schip daar houdt koers en heeft bovendien de wind in de zeilen, daar willen we eigenlijk ook zitten’, dan denk ik dat ons schip op de best mogelijke manier opgetuigd en bemand is. Dat is vandaag bij de N-VA het geval.