Wie houdt ons in de gaten? Deze datahandelaars kennen u beter dan wie ook

Privacy is een fundamenteel mensenrecht, en toch wordt je doen en laten zowel online als offline nauwlettend in het oog gehouden. Bedrijven doen het om je gepersonaliseerde advertenties voor te schotelen, de overheid doet het om criminaliteit op te sporen.

Lig je niet wakker van privacy omdat je niets te verbergen hebt? Bedenk je dan dat overheden niet statisch zijn, dat verworven vrijheden teruggeschroefd kunnen worden en dat je data maar zo veilig zijn als de beveiliging ervan. ‘Privacy niet belangrijk vinden omdat je niets te verbergen hebt, is hetzelfde als niet geven om vrijheid van meningsuiting omdat je niets te zeggen hebt’, stelt voormalig CIA-medewerker en klokkenluider Edward Snowden.

Internet

Op het internet worden uw persoonlijke data verzameld, geanalyseerd en verhandeld. Met de belofte van een gepersonaliseerde surfervaring, verkopen datahandelaars uw gegevens aan adverteerders. Experts voorspellen dat die markt tegen 2031 maar liefst 462,4 miljard dollar waard zal zijn.

Google

Voor de meeste mensen is Google toegangspoort tot het internet. De vragen die je niet durft te stellen aan uw vrienden, stelt u aan Google. Zo kent het bedrijf uw surfgedrag via Google Search, uw locatie en verplaatsingen via Google Maps en uw contacten en agenda via Gmail. Google kent u beter dan wie ook ter wereld.

Sociale media

Sociale mediabedrijven kennen niet enkel uw geboortedatum en uw geslacht, ze weten ook met wie u in contact staat, wat u leuk vindt, wat u denkt en voelt. Die data worden verkocht aan adverteerders.

Chatapps

Meta (het moederbedrijf van WhatsApp, Messenger en Instagram) verzamelt via al zijn platformen data over zijn gebruikers. De inhoud van uw berichten is versleuteld, maar de metadata – zoals wanneer u de app gebruikt, met wie u communiceert en hoe vaak – niet.

Telecomproviders en communicatiediensten

De Belgische dataretentiewet verplicht telecomproviders en communicatiediensten om de identificatiegegevens, metadata van communicatiegegevens en verkeers- en locatiegegevens van hun gebruikers een jaar lang bij te houden voor de politie en het gerecht. In 2020 waren er in België bijna 49.000 vragen naar gegevens over communicatie.

Slimme apparaten

Apparaten die verbonden zijn met het internet, kunnen gehackt worden. Mensen met slechte bedoelingen kunnen zo via uw robotstofzuiger de plattegrond van uw huis bemachtigen of via de camera van uw babyfoon meekijken in uw woning. Uw slimme lichten en sloten kunnen vanop afstand in- en uitgeschakeld worden.

Bankieren

Als controleurs van de fiscus vermoeden dat u belastingen ontduikt of rijker leeft dan uw officiële inkomen doet vermoeden, mogen ze het bankgeheim naast zich neerleggen en de saldo’s van uw rekeningen controleren. In 2021 voerde de Bijzondere Belastinginspectie 1071 bankonderzoeken uit.

Klantenkaarten

Door een klantenkaart te nemen in een winkel, geeft u informatie weg over wie u bent en wat u koopt. Een schat aan informatie voor adverteerders om u gepersonaliseerde aanbiedingen voor te schotelen.

Camera’s

Niemand weet precies hoeveel camera’s de publieke ruimte van België controleren, maar rechercheur van de federale ­gerechtelijke politie Danny Kampers liet in Het Nieuwsblad optekenen dat hij schat dat het er zo’n 500.000 zijn. Volgens de FOD Binnenlandse Zaken geven overheden in totaal 4500 bewakingscamera’s aan. Dat staat los van de camera’s die door de politie gebruikt worden, maar daar beweert de federale politie geen totaalbeeld van te hebben. Ministers Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en Anne­lies Verlinden (CD&V) willen tegen eind 2023 vijfduizend camera’s met nummerplaatherkenning (ANPR) aansluiten op het federale systeem. Daarnaast beschikt de politie ook over drones en bodycams.