‘Waarom de AI-miljarden goed nieuws kunnen zijn voor onze gezondheid’

De recente miljareninvesteringen in AI doen Peter Peumans (Imec) stilstaan bij de vraag: gaan al die investeringen ons leven op termijn ook daadwerkelijk verbeteren?

Na kortstondige paniek op de markten over DeepSeek, de Chinese chatbot die goedkopere en energiezuinigere AI zou hebben ontwikkeld, kondigden de Amerikaanse techreuzen extra miljardeninvesteringen aan voor AI en bijbehorende chips, datacenters en cloudservices. Die komen bovenop het Stargate-project, dat tot 500 miljard dollar zal investeren in AI-infrastructuur in de Verenigde Staten.

Deze week tijdens de AI-top in Parijs kondigde ook  Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, een investering van 200 miljard euro aan. Dit enorme bedrag, dat zowel Europese publieke als private middelen omvat, zal onder andere worden gebruikt voor de ontwikkeling van AI-gigafabrieken en het ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek. Het roept de vraag op: waar zullen al deze AI-miljarden ons brengen?

Of laat het mij anders stellen: wat is de waarde van rekenen? Ik heb dat altijd – en nog meer sinds de miljardenstroom richting AI op gang gekomen is – een fascinerende vraag gevonden. Is rekenen een manier om de toekomst te voorspellen? In zekere zin wel. Het laat ons toe om te modelleren, projecties en simulaties te maken. Het helpt ons om ratio los te laten op de processen rondom ons, waardoor we ze kunnen begrijpen, voorspellen en in sommige gevallen zelfs verbeteren.

Maar misschien ontleent rekenkracht haar waarde het meest aan een magische belofte: het maakt dingen mogelijk die dat voordien niet waren. Voorbeelden legio sinds de stormachtige opmars van AI.

Op de maatschappelijke bühne zien we rekenkrachttoepassingen verschijnen die thuishoren in de categorie ‘Spielerei’. Een afbeelding, video of liedje scheppen op basis van een tekstprompt is inderdaad een knalprestatie op rekenkundig gebied. Maar of het de maatschappelijke doorbraak is waar we als mensheid op zitten te wachten?

Ik begrijp dat men daar soms meewarig over doet. Maar bedenk dan dit: krek dezelfde rekenkracht heeft AlphaFold (het AI-programma van Google Deepmind dat gelauwerd werd met een Nobelprijs) in staat gesteld om de driedimensionale structuur van eiwitten te voorspellen.

Naar verwachting zal dit het onderzoek naar medicijnen, ziektes en genetica fors versnellen. Rekenkracht aangewend via AI stelt ons in staat om de tabel van Mendelejev af te speuren, op zoek naar de ideale elementencombinatie voor superieure batterijen en materialen. 

Het gebruik van rekenkracht laat ons toe om enkele ordegroottes sneller dan via experimentele methodes kandidaat-oplossingen te vinden. Dat is met name interessant in de zoektocht naar medicijnen. Er bestaan naar schatting een deciljoen (een één met zestig nullen) ‘synthetiseerbare’ kleine moleculen (moleculen met minder dan 30 atomen). Het is onrealistisch om alle combinaties te maken. AI-gebaseerd design kan mogelijk beloftevolle kandidaten selecteren uit deze astronomisch grote ‘design space’.

Het wordt inmiddels duidelijk dat rekenkracht een hele waaier aan wereldproblemen zou kunnen helpen oplossen. Sam Altman van OpenAI heeft een punt als hij rekenkracht ‘de belangrijkste commodity voor de toekomst’ noemt – vergelijkbaar met olie en elektriciteit.

Maar DeepSeek heeft ook een ander punt gemaakt: behalve over de krachtigste AI, gaat het ook over de meest efficiënte. En we vermoeden dat hier nog heel wat winst te boeken valt. Geen wonder dus dat nieuwe AI-specifieke rekenchips en algoritmes almaar meer aandacht wekken. Eén ding lijkt zeker: efficiënte en vlot beschikbare rekenkracht zal ons in staat stellen om tot nog toe onoplosbare raadsels te kraken. En zo zijn er in ons menselijk lichaam wel een paar te vinden.

Peter Peumans is onderzoeksdirecteur Gezondheid & Tech bij imec.