Trump stuwt beurswaarde van Amerikaans techbedrijf Palantir omhoog

De waarde van de Amerikaanse dataspecialist Palantir is dinsdag op de beurs van New York in één klap met een kwart gestegen. Met dank aan artificiële intelligentie én president Donald Trump. Portret van een machtige techspeler in zes vragen.

1. Wat is Palantir?

‘Technologiebedrijf Palantir is vooral bekend om zijn diensten aan de Amerikaanse overheid’, zegt professor Bart Preneel, hoofd van de COSIC-onderzoeksgroep aan de KU Leuven.

‘Sinds de onthullingen van NSA-klokkenluider Edward Snowden weten we dat die overheid op gigantische bergen data zit. Palantir helpt om die gegevens te analyseren met moderne AI- en andere informaticatechnieken.’

Palantir Technologies Inc., opgericht in 2003 in de nasleep van 9/11 en met hoofdzetel in Denver (Colorado), levert onder meer gespecialiseerde software aan de CIA en het Pentagon.

‘Bij overheden is er een grote vraag naar zo’n big data-analyse’, zegt Preneel. ‘In het Verenigd Koninkrijk, bijvoorbeeld, was Palantir betrokken bij een contract voor de gezondheidssector.’

2. Wat voor software verkoopt Palantir precies?

‘AI-gestuurde automatisering voor iedere beslissing’ is de baseline op de website van het bedrijf.

Een van de eerste financiers van Palantir was de durfkapitaaltak van de CIA. Palantir ontwikkelde software voor de Amerikaanse overheid om in big data een speld in een hooiberg te vinden. Moslimterroristen zouden niet meer door de mazen van het net glippen.

Maar het bedrijf ontwikkelt ook antifraudesystemen, software om code te testen, programma’s om troepenbewegingen te visualiseren en zelfs ‘predictive policing’-technologie.

Met zijn Gotham-software kunnen doelwitten heel gericht opgespoord worden, bijvoorbeeld om droneaanvallen uit te voeren.

Twintig jaar na zijn oprichting profiteert Palantir mee van de revolutie in generatieve artificiële intelligentie, en is zijn klantenbestand ook aanzienlijk gediversifieerd.

Het bigtechbedrijf levert niet enkel diensten aan overheden maar ook aan bedrijven. Bank J.P. Morgan, bijvoorbeeld, gebruikt software van Palantir om cyberfraude op te sporen, oliereus BP zet AI van het bedrijf in om het beslissingsproces van ingenieurs te versnellen.

3. Is er een probleem met Palantir as such?

‘Vanuit ngo’s en de academische wereld zijn er grote bezorgdheden over de impact op privacy, omdat Palantir op grote schaal data verzamelt en AI gebruikt’, zegt Preneel. ‘In de VS kan dat, maar in Europa is de wetgeving veel strikter. En er is ook bezorgdheid over het gebrek aan transparantie: welke data verzamelt Palantir allemaal en wat wordt er precies mee gedaan? En schendt het bedrijf geen mensenrechten?’

4. Waarom is Palantir nu in het nieuws?

Sinds de overwinning van Donald Trump bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in november is de beurswaarde van Palantir met meer dan 96 miljard (!) euro gestegen.

Een Palantir-aandeel dat een dag voor de verkiezingen 40 euro waard was, is nu goed voor 100 euro. Het gaat Palantir dus voor de wind. En niet enkel op Wall Street (al waarschuwen sommige beursanalisten wel voor een hype).

In het laatste kwartaal van 2024 liet het bedrijf nog een omzet optekenen van 795 miljoen euro – een stijging van liefst 36 procent in vergelijking met het jaar ervoor.

Ook voor 2025 verwacht Palantir dat de omzet met meer dan dertig procent zal stijgen. Overheden en bedrijven worden immers almaar afhankelijker van de diensten van het data-analysebedrijf.

Ceo Alex Karp zei begin februari dat de administratieve vereenvoudigingen door het Amerikaanse ministerie van Overheidsefficiëntie (DOGE) op termijn ‘zeer goed’ zullen zijn voor Palantir. Het DOGE staat onder leiding van Tesla- en X-eigenaar Elon Musk.

5. Wie is Palantir-medeoprichter Peter Thiel?

De invloedrijke durfkapitalist Peter Thiel (57), geboren in Duitsland, verhuisde als kind naar de VS. ‘Hij heeft veel geld verdiend met de oprichting van online betaalplatform PayPal in 1998’, zegt professor Preneel.

Vier jaar later werd PayPal verkocht aan eBay voor 1,5 miljard dollar. ‘Vervolgens heeft Thiel nog een aantal andere grote techinvesteringen gedaan.’

Thiel kocht aandelen van onder meer Airbnb, LinkedIn, Spotify en SpaceX – inmiddels allemaal huishoudnamen. In 2004 verwierf hij ook een belangrijke participatie in Facebook, die hij in 2012 van de hand deed.

Thiel bleef er wel nog een tijdlang lid van de raad van bestuur en pleitte onder Trumps eerste ambtstermijn al tegen factchecking op het socialemediaplatform.

‘De huidige Amerikaanse vicepresident J.D. Vance heeft nog voor Thiel gewerkt’, zegt professor Preneel. Het was Thiel die Vance in de zomer van 2021 aan Trump voorstelde, en Thiel financierde ook Vances senaatscampagne in 2022.

‘Thiel vermengt zakenwereld en politiek. Hij is heel machtig, niet enkel op het vlak van data, geld en technologie. Hij begrijpt dat wie zijn macht wil uitbreiden dat ook politiek moet doen.

En president Donald Trump zet daar blijkbaar de deur voor open. Dat is zeer zorgwekkend. De techbedrijven rekenen op grote contracten met de Amerikaanse overheid. En die zal hen geen strobreed in de weg leggen.’

6. Wat is de link tussen Thiel en Trump?

Toen de rest van Silicon Valley zich in 2016 nog haast volledig achter de Democratische presidentskandidate Hillary Clinton schaarde, koos Thiel al partij voor Donald Trump.

Hij staat zelf bekend als een conservatieve libertair, werd een belangrijke donor voor Republikeinse campagnes en gaf ook steun aan rechtse Amerikaanse doelen. Het legde hem geen windeieren.

In de entourage van Trump zitten meerdere vertrouwelingen van Thiel. Een medewerker van Palantir – Jacob Helberg – is bijvoorbeeld door Trump benoemd tot staatssecretaris van Economische Groei, Energie en Milieu.

‘Thiel verinnerlijkt het huwelijk tussen radicaal-rechts en big money’, schrijft De Standaard in een portret van de techentrepreneur. ‘Zijn technetwerk heeft zich een weg naar de macht gekocht. De Verenigde Staten beginnen almaar meer op een oligarchie te lijken.’

Kort na zijn aantreden als president kondigde Donald Trump grote investeringen aan in nationale veiligheid, ruimtevaart en immigratie. Palantir profiteert mee van dat beleid.

Tweederde van zijn Amerikaanse omzet haalt het uit overheidscontracten. De verkoop van diensten aan de Amerikaanse overheid is in het vierde kwartaal van 2024 met liefst 45 procent gestegen.