Na DeepSeek: zitten de VS en de EU op het verkeerde AI-spoor?

Europa krijgt een kans om bij te benen op het vlak van artificiële intelligentie, terwijl Amerika gas moet terugnemen.

Op 11 februari liep de AI-top van de Franse president Emmanuel Macron af. J.D. Vance, de Amerikaanse vicepresident, schetste op onverbloemde wijze een America first-visie voor artificiële intelligentie, hekelde Europa om zijn overdreven regelgeving en vertrok nog vóór de gebruikelijke groepsfoto werd genomen.

De EU-landen daarentegen namen een coöperatieve houding aan tegenover China en het mondiale Zuiden, terwijl ze de noodzaak benadrukten om de risico’s van AI-gebruik te beperken.

Europa én de Verenigde Staten zouden hun aanpak moeten herzien. Na de presentatie van DeepSeek, de Chinese AI-pionier, heeft Europa onverwachts de kans gekregen om de achterstand in te halen, mits het zijn strenge regelgeving versoepelt. De VS kunnen zich niet langer gedragen alsof ze het monopolie op AI bezitten. Een heroverweging van de manier waarop ze macht uitoefenen over hun bondgenoten dringt zich op.

Verbazingwekkend snel

De innovaties volgen elkaar op met een verbazingwekkende snelheid. Nog geen zes maanden geleden leek AI een technologische doorbraak nodig te hebben om voor betaalbaar te worden. Sindsdien zijn er nieuwe technieken op het vlak van redeneerkracht en efficiëntie ontwikkeld, waardoor DeepSeek zeer geavanceerde modellen kon bouwen —zelfs zonder toegang tot de allernieuwste Amerikaanse chips. En DeepSeek is slechts een eerste voorbeeld.

Onderzoekers overal ter wereld wedijveren om AI efficiënter te maken. Zo hebben wetenschappers aan Stanford en de Universiteit van Washington modellen nog goedkoper getraind. Ooit vreesde men dat er onvoldoende data in de wereld waren om geavanceerde systemen te trainen. Nu lijkt het gebruik van synthetische data indrukwekkende resultaten op te leveren.

Voor Europa, dat lange tijd hopeloos achterop leek te lopen in AI, is dit een uitgelezen kans. De achterstand inhalen is vooral een kwestie van politiek beleid. Macron doet er goed aan om investeringen in datacenters te stimuleren. Maar even cruciaal is het terugdringen van de bureaucratie die bedrijven verhindert om te innoveren en AI te omarmen.

‘Als technologie onze levens niet beter en zinvoller maakt, waarom laten we ze dan toe?’

De AI-wet van de EU is bijzonder streng: een start-up die een AI-dienst aanbiedt, moet een risicobeheer­systeem opzetten, een effectbeoordeling uitvoeren en een inspectie ondergaan, naast tal van andere administratieve vereisten.

Een andere hindernis is de privacywetgeving. Zelfs grote technologiebedrijven, met hun uitgebreide complianceteams, lanceren hun AI-producten in Europa nu met vertraging. Duitse fabrikanten beschikken over een schat aan eigendomsgegevens die zouden kunnen bijdragen aan productiviteitsverhogende AI-tools.

Maar de angst om in strijd met de regelgeving te handelen, houdt hen tegen. Een verstandige versoepeling van de regels zou Europa helpen om het potentieel van AI ten volle te benutten.

Verleiden

Ook de VS moeten wakker worden. De vooruitgang van China wijst erop dat de VS, door hun controle over de nieuwste chips, minder macht hebben over AI dan gedacht. In plaats daarvan moet het land de beste talenten van over de hele wereld aantrekken, hoe onverteerbaar dat ook mag zijn voor MAGA-Republikeinen.

De VS moeten ook hun omgang met bondgenoten herzien. In Parijs waarschuwde Vance terecht voor het gebruik van Chinese infrastructuur (en het feit dat China de slotverklaring over AI-governance ondertekende, kan verklaren waarom Amerika dat niet deed).

Gaten in de nieuwe Europese AI-regelgeving: nationale veiligheid gaat voor op rechten van de burger

Maar de VS zouden het gebruik van Chinese AI veel effectiever kunnen ontmoedigen als ze hun bondgenoten gemakkelijker toegang gaven tot hun eigen technologie. In de laatste dagen van zijn ambtstermijn stelde Joe Biden strikte AI-controles voor die zelfs de export naar bondgenoten zoals India zouden belemmeren.

Een herziening van die regels zou landen aanmoedigen om Amerikaanse technologie te gebruiken in plaats van hen richting China te duwen. Amerikaanse AI krijgt nu concurrentie. Als het zijn toppositie wil behouden, zal Amerika moeten verleiden in plaats van dreigen.