De ceo van de berichtenapp Telegram, Pavel Durov, moet voorlopig in een Franse cel blijven. Hij werd zaterdag opgepakt omdat Telegram niets doet tegen de criminelen die de app graag gebruiken. ‘Zijn arrestatie is wel heel verregaand’, zegt Christof Koolen, onderzoeker technologierecht aan de KU Leuven.
Bent u geschrokken van de arrestatie van Pavel Durov?
Christof Koolen: We weten eigenlijk nog altijd niet precies waarom Durov is opgepakt. Het arrestatiebevel is voorlopig niet gepubliceerd door het Franse parket. Elon Musk heeft van de Europese Commissie ook al te horen gekregen dat hij werk moet maken van een betere moderatie van de inhoud op X, met als dreigement dat de toegang tot die site in Europa kan worden beperkt. Dat is helder. Het is een gevolg van de strengere regels die sinds dit jaar in werking zijn. Maar een arrestatie van de ceo is natuurlijk nog iets helemaal anders.
Het is nochtans wel al voor iedereen duidelijk dat deze zaak ongeveer over hetzelfde gaat: Telegram zorgt voor end-to-endencryptie van berichten en doet niet genoeg om de inhoud van die berichten te modereren. Illegale inhoud blijft vaak gewoon op de app staan. Dat is ook de reden waarom criminelen de app graag gebruiken.
LEES OOK: ‘Intimidatie per Telegram’
Ook Whatsapp beweert zogenaamde end-to-endencryptie te gebruiken als een veiligheidsmechanisme. Wat is dan het verschil?
Koolen: Inderdaad, Signal is nog een derde app die daarvan gebruikmaakt. Het verschil is dat Telegram wel heel expliciet is in zijn weigering om inhoud te modereren. U moet eens de ‘veelgestelde vragen’ op de site van Telegram doorlezen. Op de vraag wat iemand moet doen die illegale inhoud van Telegram wil verwijderen, is het antwoord heel erg duidelijk. ‘Alle chats en groepsgesprekken op Telegram vallen in het privédomein van de deelnemende partijen. We verwerken geen verzoeken die daarmee te maken hebben’, stelt het bedrijf.
Telegram kan in een dictatuur ook gebruikt worden door activisten, journalisten en dissidenten.’
Dat druist vrijwel letterlijk in tegen de Europese wetgeving. De wetgeving over digitale diensten (Digital Services Act; DSA) maakt sinds 2022 heel duidelijk dat een platform als Telegram zich niet mag onthouden van zulke moderatie.
Is Telegram dan eerder te vergelijken met SKY ECC, de versleutelde smartphones die drugscriminelen gebruikten tot de politie die encryptie kon hacken?
Koolen: Ik denk dat er parallellen te trekken vallen, ja. We kunnen ons de vraag stellen of Europa nog wel wil dat er zoiets als end-to-endencryptie bestaat en berichten versleuteld kunnen worden zodat ze voor derden onleesbaar blijven. Er wordt al gelobbyd om dat helemaal te verbieden, of op z’n minst een achterdeur open te houden waarlangs eventueel toch nog meegelezen kan worden. Dat doet Meta wellicht met Whatsapp – nog een verschil.
Moet Telegram dat dan ook maar gaan doen?
Koolen: Ik vind dat een moeilijke discussie. Ze raakt natuurlijk aan de vrijheid van meningsuiting. Voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijft zoiets als het individuele recht op vrije meningsuiting heilig. Telegram kan bijvoorbeeld onder dictatoriale regimes gebruikt worden door activisten, journalisten en politieke dissidenten om veilig te communiceren. Op die manier is het een heel waardevolle app, en er zou iets verloren gaan als zulke versleutelde communicatie niet langer mogelijk is.
Wie is Pavel Durov, de in Frankrijk gearresteerde CEO van Telegram?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier