Hoe bescherm je je kind tegen de gevaren van Gossip Girl-kanalen?

Gossip Girl, een oude tv-serie over bevoorrechte tieners op een privéschool, inspireert dezer dagen roddelkanalen op TikTok. Jongeren en leerkrachten worden er in hun hemd gezet. Wat kun je daartegen beginnen?

Begin deze week kreeg de directie van het Gentse Sint-Paulusinstituut een melding over kwalijke praktijken op TikTok. Op een zogenaamd Gossip Girl-kanaal gingen leerlingen en leerkrachten over de tong. De hype gaat terug op een tienerreeks van goed tien jaar geleden, die nu op Netflix te zien is. Centraal staan roddelkwesties als ‘wie heeft het meeste geld?’ en ‘wie doet het met wie?’

Intussen lijken de kanalen zowat in elke school aanwezig te zijn. ‘Toch is het geen nieuw fenomeen’, zegt Sara Pabian, experte in het slachtofferschap van cyberpesten, die werkt aan de UAntwerpen en de Universiteit van Tilburg. ‘We zagen zulke kanalen tien jaar geleden ook al, maar dan op andere platformen, zoals Facebook. Pagina’s zoals “Antwerpse hoeren” zorgden toen ook al voor veel ophef. Vandaag is het platform TikTok razend populair bij jongeren. Iedereen kan de filmpjes zien, ook mensen die geen “vrienden” van je zijn. Dat maakt het uiteraard extra kwetsend voor de slachtoffers.’

Ouders en slachtoffers staan vaak machteloos. Wat kun je preventief doen om je te beschermen tegen Gossip Girl-kanalen?

Sara Pabian: Vraag je tiener af en toe eens of die onlangs nog iets leuks of minder leuks heeft gezien op het platform. Surf als ouder ook zelf eens naar die platformen, en neem een kijkje op TikTok om te weten wat er allemaal mogelijk is. Als ouders weten hoe het allemaal werkt, kunnen ze hun puber effectiever begeleiden.

Zijn er ook zaken die u afraadt?

Pabian: Wat wij ten sterkste afraden is controleren wat je kind doet op sociale media. Dat kan de ouder-kind vertrouwensband schaden. TikTok verbieden vinden we ook geen goed idee: sociale media zijn onderdeel van het socialisatieproces van kinderen. Als je dat wegneemt, zal het kind veel missen.

Wat kun je doen als je het slachtoffer bent geworden van cyberpesten?

Pabian: Praten is een belangrijke copingstrategie. Als je kind het zelf komt vertellen, geef dan aan dat je het fijn vindt dat het zoiets met jou wil delen. Praten blijkt ook een geweldige buffer tegen mentale problemen, wat vaak een gevolg is van cyberpesten.

Daarna kun je oplossingen beginnen te zoeken. Neem contact op met de school. Scholen hebben hier door de jaren heen vaak kennis en expertise in verworven.

Maar als het echt te ver gaat, moet je naar de politie stappen. Dan is het wel belangrijk dat je bewijsmateriaal hebt. Moedig je kind aan om bewijsmateriaal te verzamelen door screenshots of schermopnames te maken. Alleen is dat niet altijd vanzelfsprekend. Slachtoffers hebben vaak de neiging om negatieve content over hen meteen te verwijderen, maar dat kan daders nog meer aanmoedigen om kwetsende content te plaatsen.

Wat doet TikTok zelf tegen cyberpesten?

Pabian: Tegenwoordig kun je TikTokberichten rapporteren. Maar dat rapporteringsproces is redelijk complex: je moet het bericht een label toekennen dat vooraf is ingesteld door TikTok. Alleen zijn die labels vaak moeilijk te interpreteren. Het zou allemaal iets meer ondersteunend moeten zijn. Zo zou TikTok een functie kunnen toevoegen waar er bij het rapporteren meteen tips worden meegegeven aan het slachtoffer.

Bijkomend zouden ze automatische detectie van specifieke woorden kunnen integreren. Dan krijg je de vraag of je dat bericht wel wilt posten. Dat laat daders even stilstaan bij wat ze doen.

Maar dat is allemaal niet zo gemakkelijk. Platformen moeten die tools ook willen integreren.

Ligt de verantwoordelijkheid alléén bij TikTok?

Pabian: Nee, zeker niet. Ook bij de gebruikers zelf kan bewustwording gecreëerd worden. Zo kunnen leerkrachten kinderen, jongeren en volwassenen aanleren wat gepast online gedrag inhoudt. Mensen moeten zich ervan bewust zijn dat online niet alles is toegestaan, ook al lijkt dat soms zo.

Alleen stoot je dan op limieten. Het internet staat voor de vrijheid van meningsuiting, en als we beperkingen opleggen, rijst de vraag wat wel en niet gezegd mag worden.