Is Trump de grote redder van TikTok? Jawel, zeggen TikTok en veel van zijn gebruikers. Maar vooralsnog blijft de TikTok-ban geldig.
Amerikanen die zaterdagavond hun TikTok-app openklikten, waren eraan voor de moeite: de populaire video-app was niet langer toegankelijk voor Amerikaanse gebruikers. Enkele uren voordat een nationale TikTok-ban van kracht zou worden, nam TikTok zelf de beslissing om offline te gaan in de VS. De beslissing van TikTok kwam er nadat het Amerikaanse Hooggerechtshof vrijdag had beslist dat een nationale ban van de app, die voorgesteld was door de regering-Biden, niet ongrondwettelijk was.
Gebruikers kregen echter een opvallende melding te zien, waarin TikTok meldde dat ‘president Trump heeft aangegeven dat hij met ons zal samenwerken om TikTok te herstellen zodra hij president is.’
Lang hoefden de Amerikaanse TikTok-gebruikers niet te wachten. Tegen zondagmiddag, veertien uur nadat de app offline ging, was TikTok alweer online. Die herrijzenis kwam er nadat Trump op zijn eigen sociale medium TruthSocial had verklaard dat hij ‘maandag (de dag van zijn inauguratie, nvdr) een decreet zal uitvaardigen waarbij de toepassing van de wet voor 90 dagen uitgesteld zou worden, zodat we een deal kunnen maken die onze nationale veiligheid beschermt.’
TikTok draalde niet, kort na Trumps bericht was de app dus weer online. Opnieuw bedankte TikTok Trump: ‘Door zijn inzet is TikTok terug online in de VS!’, kregen gebruikers te lezen. TikTok-baas Shou Zi Chew bedankte Trump nogmaals in een video. De overvloedige lof voor Trump zorgt ervoor dat hij door een pak TikTok-gebruikers gezien wordt als ‘de redder van TikTok’.
Verbod na corona
Toch was het Trump zelf die in 2020 met het idee van een TikTok-ban op de proppen kwam. In een interview met het Amerikaanse Bloomberg News in juli gaf Trump aan een TikTok-verbod te overwegen ‘vanwege de Chinese aanpak van het coronavirus’.
Een maand later ondertekende hij een uitvoeringsbesluit waarin hij Amerikaanse bedrijven verbood om enige transactie met het Chinese Bytedance en zijn dochterondernemingen aan te gaan. Trump haalde onder meer aan dat TikTok een bedreiging vormt voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Doorn in het oog was het aandeel van de Chinese overheid in ByteDance, het moederbedrijf van TikTok. Volgens de Amerikaanse overheid zou de app de gebruikersgegevens van Amerikaanse burgers aan de Chinese overheid kunnen doorspelen.
Enkele dagen later kwam Trump met een tweede uitvoeringsbesluit, waarin hij eiste dat ByteDance zich binnen de 90 dagen terugtrok uit de Amerikaanse werking van TikTok. Onder meer Microsoft, Oracle en Walmart verklaarden TikTok te willen aankopen, maar die deals werden niet afgerond.
Biden
Tijdens de eerste twee jaar van de regering-Biden leek de TikTok-ban een stille dood te sterven. Dat veranderde in december 2022, toen FBI-directeur Christopher Wray zijn bezorgdheid over TikTok uitte. TikTok zou volgens Wray wel degelijk een bedreiging vormen voor de Amerikaanse nationale veiligheid.
Het noopte Amerikaanse politici tot een kordate reactie. Op 24 april 2024 ondertekende Biden wetgeving, goedgekeurd door een meerderheid van Democraten én Republikeinen, die eiste dat ByteDance zijn aandeel in de app binnen de 270 dagen moest verkopen aan een Amerikaanse eigenaar. Anders zou de app verboden worden op Amerikaans grondgebied. Appstores zouden de app niet meer mogen aanbieden.
Moederbedrijf Bytedance diende een klacht in bij het Amerikaanse Hooggerechtshof tegen de wetgeving. De beslissing van Biden zou indruisen tegen het First Amendment, dat het recht op vrije meningsuiting garandeert. Afgelopen vrijdag oordeelde het Hooggerechtshof dus dat dat niet het geval is.
‘Stunt’
Ondertussen maakte Trump een bocht van 180 graden wat TikTok betreft. Afgelopen zomer maakte hij zelf een account aan op het videoplatform, waar hij ondertussen meer dan 14 miljoen volgers heeft. ‘Save TikTok!’, schreef hij afgelopen weekend op zijn sociale medium TruthSocial.
Volgens Amerikaanse media zou Trump zijn mening hebben herzien na een ontmoeting met miljardair en Republikeins megadonor Jeff Yass. Yass heeft er alle belang bij dat TikTok online blijft in de VS, want hij is een grote aandeelhouder van ByteDance.
Joint venture
Het openlijke gevlei van TikTok richting Trump en de kortstondige onbeschikbaarheid van de app dit weekend, nog voor de ban van kracht werd, doet de wenkbrauwen fronsen. De regering-Biden heeft het over een ‘stunt’ van TikTok. Nadat bekend was geraakt dat het verbod niet ongrondwettelijk was, had Witte Huis-woordvoerder Karine Jean-Pierre immers verklaard dat de regering-Biden de wet niet zou implementeren. Dat zouden ze aan de regering-Trump overlaten. Wettelijk gezien was er dus geen enkele reden om de app tijdelijk offline te halen.
Wettelijk gezien was er geen enkele reden voor de kortstondige onbeschikbaarheid van TikTok.
Op maandagavond, na zijn inauguratie, ondertekende Trump alvast een uitvoeringsbesluit waarmee de TikTok-ban voor 75 dagen de koelkast ingaat. Een dag eerder stelde hij in een bericht op TruthSocial onder meer een joint venture voor, waardoor de Amerikaanse overheid voor 50 procent mede-eigenaar zou worden van de app. Dat voorstel herhaalde hij maandagavond. In de joint venture zou er ook plaats zijn voor een privépartner, zei Trump: ‘Elke rijke persoon belt mij over TikTok.’
Op de vraag waarom hij precies zijn mening over TikTok heeft bijgesteld, was het antwoord simpel: ‘Omdat ik het ben beginnen te gebruiken.’ Trump ziet TikTok als een van de verklaringen voor zijn overwinning. ‘Dankzij de app heb ik bij de jonge kiezers gewonnen’, klonk het.
Of er van zo’n overeenkomst iets in huis zal komen, en of zo’n mede-eigenaarschap grondwettelijk is, valt nog af te wachten, zeggen experts. Verder is er ook de vraag in welke mate Trumps uitvoeringsbesluit van maandag rechtsgeldig is. Volgens grondwetsexperten volstaat zo’n uitvoeringsbesluit niet om een federale wet, die bovendien door het Hooggerechtshof werd bevestigd, zomaar aan de kant te schuiven.
Trump leek maandagavond alvast niet te twijfelen aan zijn eigen onderhandelingspositie. ‘TikTok heeft twee keuzes: ofwel verkopen ze, ofwel sluiten we de boel. Als China niet akkoord gaat met een verkoop, zou dat een heel vijandige daad zijn.’ Afwachten dus, of TikTok binnen een goeie drie maand nog altijd beschikbaar is in de VS.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier