Nadat Elon Musk eind oktober 2022 aan het hoofd van Twitter was gekomen, gaf hij enkele journalisten en auteurs inzage in de archieven van de sociaalnetwerksite. Het resultaat zijn de ‘Twitter Files’. Wat tonen die aan?
Enkele onafhankelijke journalisten zoals Bari Weiss, Matt Taibbi, Michael Shellenberger en David Zweig konden de voorbije maand interne chatlogs, e-mails en andere documenten van Twittermedewerkers inkijken. Op basis daarvan zijn ondertussen tien verhalen gepubliceerd – de Twitter Files – waarin we een beeld krijgen van de manier waarop Twitter als platform in het verleden is omgegaan met bepaalde controversiële beslissingen, zoals het verbannen van Donald Trumps profiel na de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021.
Wereldschokkende revelaties zijn er uit de Twitter Files niet voortgekomen. Wel bevestigen ze heel veel zaken. Zo blijkt dat Twitter wel degelijk aan visibility filtering deed, waarbij profielen die recent de regels geschonden hadden geen algoritmische boosts meer kregen of niet langer opdoken in lijsten van trending tweets of zoekresultaten. Bij de moderatie – de bewaking van de inhoud – werd een beroep gedaan op bots die automatisch bepaalde tweets detecteerden en verwijderden – waarbij geregeld fouten werden gemaakt – en op menselijke moderatoren die niet altijd de taal beheersten en eveneens fouten maakten. We kregen ook een inkijkje in interne discussies over high-profilegevallen, zoals het tijdelijk bannen van een verhaal over de laptop van Hunter Biden, zoon van de toenmalige presidentskandidaat Joe Biden, het opstellen en toepassen van inhoudelijke regels over covid-19 en vaccinatie, of de schorsing van Trump.
Zowel de Twitter Files als het parcours van Musk tonen aan hoe moeilijk het is om op een consequente manier aan moderatie te doen.
Maar de inkijk blijft beperkt. De Twitter Files zijn gefocust op de Verenigde Staten en het vermeende onderdrukken van Amerikaanse conservatieve of coronasceptische stemmen. De vraag is ook in hoeverre de uitverkoren journalisten een integrale blik achter de schermen kregen, en hoe eerlijk ze hun bevindingen presenteren. Bepaalde interpretaties in de Twitter Files zijn speculatief en worden niet ondersteund door het aangeleverde bewijsmateriaal. Andere media die inzage vroegen in dezelfde documenten, kregen nul op het rekest. Heel wat van de claims die circuleren over de Twitter Files zijn dan ook onzinnig of overmatig sensationeel voorgesteld – vaak door Musk zelf. Zo blijkt er niet uit dat de FBI of de Amerikaanse overheid op basis van politieke of ideologische gronden Twitter ‘censuur’ zou hebben opgelegd.
Moderatie
De kern van de Twitter Files is het spanningsveld tussen vrijheid van meningsuiting en moderatie. Elk sociaal medium ziet zichzelf verplicht – al dan niet wettelijk – om aan moderatie te doen om het platform leefbaar te houden. Het formuleert een aantal gebruiksvoorwaarden die iedereen moet aanvaarden om te mogen deelnemen aan conversaties op het platform. Wie die voorwaarden schendt, kan zijn berichten – of zelfs zijn profiel – verwijderd zien worden. Zonder moderatie verzandt elk sociaal medium al snel in een poel vol oplichters, spammers en verspreiders van kinderporno en extremistische propaganda. En daar willen adverteerders – het levensbloed van sociale media – zelden iets mee te maken hebben.
De Twitter Files tonen vooral aan dat moderatie een mijnenveld is waarbij constant en onvermijdelijk kleine en grote fouten worden gemaakt, en waarin techbedrijven moeten schipperen tussen de wensen en verwachtingen van hun gebruikers, overheden, adverteerders en lobbygroepen.
Stalker
Is er iets veranderd aan de moderatieregels van Twitter sinds Musks overname? Ja, toch wel. Het covid-19-beleid van Twitter, dat desinformatie over het coronavirus probeerde te bestrijden, werd integraal afgevoerd. Onder Musk zijn ook verschillende prominente profielen die geschorst werden wegens misleidende berichten over coronavaccins – zoals Robert Malone, Peter McCullough of Naomi Wolf – weer online gekomen. En de Trust and Safety Council, een adviesraad voor moderatie, werd opgedoekt nadat een deel van de leden al spontaan was opgestapt.
Het verbod op doxing, het publiceren van vertrouwelijke informatie over personen zonder hun toestemming, werd uitgebreid naar live flight trackers – vooral vanwege @ElonJet, een profiel dat de bewegingen volgde van Musks privéjet. Musk linkte dat nieuwe verbod aan het verhaal dat een auto met zijn zoon in Los Angeles gevolgd zou zijn door een ‘stalker’. Achteraf bleek het te gaan om een incident dat geen verband hield met Musks private vluchten. In de nasleep van de ElonJet-affaire ging veel aandacht naar de schorsing van een aantal prominente journalisten die erover hadden bericht, onder wie grote namen zoals CNN-journalist Donie O’Sullivan en Ryan Mac van The New York Times. Ook Musk-kritische journalisten zoals Taylor Lorenz van The Washington Post en Linette Lopez van Business Insider werden tijdelijk door Twitter geschorst, zonder duidelijke reden.
Ook kritische journalisten werden tijdelijk door Twitter geschorst.
Grillige aanpak
Musk kocht zich in Twitter in als een zelfverklaarde free speech absolutist, een voorstander van een zo ruim mogelijke vrijheid van meningsuiting. Hij wou van Twitter het ‘globale dorpsplein’ maken, met discussies en conversatie voor de hele mensheid. Maar zijn parcours aan het hoofd van Twitter wijst op een grillige aanpak qua moderatie, aansluitend bij zijn persoonlijke en zakelijke voorkeuren en belangen.
Die indruk wekt Musk zelf door zijn talrijke, sterk ideologisch geladen tweets. De voorbije weken gebruikte hij zijn platform onder meer om stemadvies te geven voor de Republikeinse Partij, boodschappen en memes te delen over het bestrijden van het ‘woke mind virus’, te pleiten voor het vervolgen van de Amerikaanse corona-adviseur Anthony Fauci, en zowat dagelijks instemmend te converseren met allerlei alt-rightprofielen. De beloofde raad voor moderatie die Musk aankondigde in oktober, is er niet gekomen. Bepaalde beslissingen, zoals de terugkeer van Donald Trump of een kortstondige nieuwe regel waarbij linken naar je profielen op andere sociale media plots verboden werd, legde Musk voor aan ‘de stem van het volk’ via Twitter-polls. Maar die polls zijn geheel onbetrouwbaar en erg vatbaar voor manipulatie.
Zowel de Twitter Files over het oude Twitter als Musks parcours aan het hoofd van het nieuwe Twitter tonen vooral aan hoe moeilijk – bijna onmogelijk – het is om op een consequente manier aan moderatie te doen. Dat geldt nog meer bij uitzonderlijke gebeurtenissen, zoals een wereldwijde pandemie of een Amerikaanse president die maar blijft tweeten dat de verkiezingen ‘gestolen’ zijn.
Een bigtechplatform zoals Twitter zal altijd genoodzaakt zijn om een balans te vinden tussen de vrijheid van meningsuiting en de veiligheid van de gebruikers. Nu Elon Musk Twitter heeft gekocht, lijkt het beleid van Twitter echter in de eerste plaats bekommerd om de vrijheid van meningsuiting en de veiligheid van Elon Musk zelf.
