Apple wint, consument verliest

De grootste verliezer van het historische patentenproces tussen Apple en Samsung zat niet in de rechtszaal: de consument, die straks minder keus heeft in het winkelrek én meer zal moeten betalen.

Twee weken geleden oordeelde een Amerikaanse rechter in Californië dat Samsung inbreuk heeft gepleegd op een aantal smartphonepatenten van Apple, dat een schadevergoeding van meer dan 1,05 miljard dollar (800 miljoen euro) kreeg toegekend. Het verdict kan verregaande gevolgen hebben voor Samsungs smartphones en Android, het door internetbedrijf Google ontwikkelde besturingssysteem waarop de toestellen draaien. Meer nog: als de Amerikaanse uitspraak in beroep standhoudt, en Apple ook gelijk krijgt bij rechtbanken elders in de wereld, dan wordt uiteindelijk ook de consument daar het slachtoffer van.

Minder functies

Nu al heeft Samsung zijn versie van Android aangepast, zodat kleine functies die ook in de iPhone zitten verwijderd zijn. Dat maakt de functionaliteit van hun smartphones meteen al wat kleiner. En als de uitspraak wordt bevestigd in beroep, dan kunnen er veel fundamentelere dingen verdwijnen uit Samsungtelefoons – en misschien zelfs uit alle smartphones die op Android draaien. De mogelijkheid om op foto’s in te zoomen door twee vingers open te spreiden, bijvoorbeeld: een handeling die ondertussen een gewoonte is geworden bij smartphonegebruikers. Als Apple over de hele lijn gelijk krijgt, vind je ze binnenkort niet meer op smartphones van Samsung.

Minder keuze

Een tweede reden waarom de consument de dupe kan worden van de strijd tussen Apple en Samsung, is dat een totale overwinning van Apple kan leiden tot minder keus in het winkelrek. Nu al probeert Apple een Amerikaans winkelverbod te koppelen aan de uitspraak, waardoor 21 Samsungtoestellen meteen uit de handel zouden verdwijnen in de VS. In Europa heeft het bedrijf een soortgelijke rechtszaak lopen, over Samsungs vermeende misbruik van Apples ontwerprecht. Waardoor er ook bij ons een handvol Samsungtoestellen minder in de handel kunnen liggen als de iPhonemaker gelijk krijgt.

Minder vernieuwing

En wat als andere fabrikanten van Androidsmartphones, zoals LG Electronics, HTC of ZTE, na een vernietigende nederlaag voor Samsung geen zin meer hebben om Apple tegen de kar te rijden, en dus maar op voorhand de gewraakte functies uit hun smartphones halen? Wat als fabrikanten bang worden om nieuwe technologie in hun toestellen te stoppen die van ver een beetje lijkt op degene die Apple heeft gepatenteerd? Hier komt een van de fundamentele gevolgen van Samsungs nederlaag: ze kan leiden tot minder vernieuwing, in een product dat de afgelopen vier jaar uitgerekend zo populair werd omdat het zo snel evolueerde.

Minder creativiteit

Het roept belangrijke vragen op, zegt Jeff Keustermans, een in intellectuele eigendom gespecialiseerde advocaat bij het Brusselse bureau & De Bandt: wat is de rol van patenten nog, activa die innovatie net moeten aanzwengelen, in het brengen van nieuwe consumententechnologie? ‘Er wordt stilaan vergeten dat patenten zijn ontstaan uit de noodzaak om creativiteit te stimuleren, en de vooruitgang van technologie en wetenschap te bevorderen, ten voordele van de consument. Maar tegenwoordig worden ze door grote bedrijven gebruikt om hun concurrenten stokken in de wielen te steken en zo een monopolie te verwerven, ten nadele van de eindgebruiker. Er worden, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, veel te snel en gemakkelijk octrooien toegekend: soms is het moeilijk om te zien waar de uitvinding precies zit. Vroeger werd er voor één product een handvol patenten aangevraagd, vandaag kan dat tot vijfhonderd gaan. Terwijl het product in kwestie meestal nog perfect te vatten is in een patent of vier.’

Meer betalen
Een ander pervers effect van een eventuele eindoverwinning voor Apple is dat de consument wellicht meer zal moeten betalen voor toekomstige smartphones. Een degelijk toestel kost nu al enkele honderden euro’s, een prijs die op zijn minst niet snel zal dalen als Apple zijn huidige overwinning op Samsung bevestigd ziet. Dat komt opnieuw door de patentensituatie: bedrijven die bepaalde gepatenteerde technologie níét hebben, kunnen ze toch in hun producten inbouwen als ze de patenthouder een licentievergoeding betalen. Die wordt door de grote concerns al gebruikt om kleinere en nieuwe spelers, die de fondsen niet hebben om al die licenties te betalen, uit de markt te houden. Bedrijven die zelf een hoop patenten in de kast hebben liggen en elkaar genegen zijn, wisselen voor een groot stuk ook elkaars patenten uit door middel van zogeheten crosslicentiedeals. Gunnen ze elkaar het licht in de ogen niet, zoals Apple en Samsung, dan kan er worden doorgerekend. (RME)