AI schrijft nu ook boeken, én meteen hun recensies

Chatbots en schrijfassistenten op basis van artificiële intelligentie (AI) worden momenteel gebruikt om hele boeken bijeen te schrijven, waarna ze worden verkocht via webwinkels. De ‘auteurs’ verdienen eraan, de lezers worden misleid.

Iedereen weet ondertussen dat ChatGPT en andere AI-applicaties je kunnen helpen om teksten te schrijven of te polijsten. Vooral mensen die snel geld willen verdienen via het internet zijn bijzonder enthousiast over de mogelijkheden die dat schept. Helaas zijn daar ook regelrechte oplichters bij. Op sociale media vind je al video’s met tips om ‘10.000 euro per maand te verdienen door boeken te verkopen die geschreven zijn door AI’.

Print-on-demand

Om een boek te verkopen, hoef je al lang geen uitgever meer te vinden of contact op te nemen met een drukkerij. Webwinkels zoals Amazon bieden iedereen de mogelijkheid om, bijvoorbeeld via de dienst Kindle Direct Publishing, eigen publicaties te koop aan te bieden, hetzij als e-boek, hetzij via print-on-demand. Dat laatste is een systeem waarbij fysieke exemplaren van boeken pas worden gedrukt wanneer iemand er daadwerkelijk een exemplaar van bestelt. Sinds kort hoef je ook helemaal niet meer te kunnen schrijven om ‘auteur’ te worden. Je laat gewoon ChatGPT enkele tientallen pagina’s volspammen, kleeft er een titel op, biedt het te koop aan, en je steekt alle winst in je zak wanneer iemand je product aankoopt.

Helemaal nieuw is dat fenomeen niet. Al sinds e-boeken en print-on-demand bestaan, zijn er oplichters die weinig meer doen dan allerlei Wikipedia-pagina’s samenplakken tot boeken. AI-tekstgeneratie heeft het systeem nog vereenvoudigd. Een ghostwriter inhuren of zelf teksten herschrijven is niet langer nodig. In theorie kun je zelfs honderden boeken met alleen een wervende titel en flaptekst te koop aanbieden, waarna je de boeken pas laat genereren door ChatGPT wanneer iemand een exemplaar aanschaft.

In de boekhandel of de bibliotheek ziet u zulke met AI geschreven boeken zelden in de rekken liggen, tenzij ook daar een aankoopverantwoordelijke in de val werd gelokt. Maar op webwinkels zoals Amazon en Bol.com vervuilen ze steeds meer de zoekresultaten, vaak met behulp van allerlei misleidende trucs.

(Lees verder onder de preview)

Giftige paddenstoelen

De Amerikaanse auteur Jane Friedman, ironisch genoeg actief in de e-boekensector, merkte vorige maand dat oplichters op Amazon haar naam hadden misbruikt. Ze stond vermeld als auteur op het omslag van boeken over materie waar ook zij over schrijft, maar waar ze niets mee te maken had. Bovendien waren de nepboeken toegevoegd aan haar auteursprofiel op GoodReads, een populaire boekenapp. In eerste instantie weigerde Amazon de boeken uit zijn catalogus te halen.

Welke boeken kun je zoal met AI genereren? Alle soorten, zo blijkt: van romans over non-fictie tot educatieve publicaties. Met ChatGPT geschreven kinderboeken zijn opvallend populair: bij dat soort boeken gaat het sowieso meestal om korte verhalen met weinig tekst. En omdat AI-beeldgeneratoren zoals Midjourney ook afbeeldingen in eender welke tekenstijl kunnen maken, duiken ondertussen ook AI-graphic novels en AI-stripboeken op.

Miles Stones’, die twee dagen na de brand op Maui al een boek over de ramp publiceerde, bleek in drie maanden al 15 boeken te hebben ‘geschreven’.

Sommige nepboeken kunnen ronduit gevaarlijk zijn, zeker als het gaat om non-fictie. Zo waarschuwden Amerikaanse paddenstoelkenners er onlangs voor dat er verschillende paddenstoelengidsen, en zelfs kookboeken met recepten voor bereidingen met wilde paddenstoelen, te koop werden aangeboden via webwinkels. De gidsjes bleken foute informatie en misleidende afbeeldingen te bevatten over giftige of beschermde paddenstoelensoorten die je beter ongeplukt laat.

Vorige maand publiceerde de krant TheNew York Times dan weer een onderzoek naar het fenomeen van met behulp van AI geschreven reisgidsen. Een aantal gidsen stond op naam van ‘Mike Steves’, een naam die verdacht veel lijkt op die van reisboekenauteur Rick Steves. Volgens zijn officiële auteursbio op Amazon zou ‘Mike’ zelfs in hetzelfde stadje wonen als zijn naamgenoot. Maar hoewel de reisgidsen van ‘Mike Steves’ konden pronken met tientallen fantastische recensies en aanbevelingen, bestaat de man niet echt. Ook heel wat andere schrijvers van reisboeken bleken fictief. De foto’s van hun gezichten waren gemaakt met, u raadt het al, AI-beeldgeneratoren, en hun publicaties waren samenraapsels van gekopieerde en door AI-schrijfassistenten verwerkte teksten. Dat bleek uit een analyse met gespecialiseerde software die zulke teksten kan herkennen. Ook de lovende recensies waren geschreven met behulp van AI. Omdat Amazon die fake besprekingen niet herkende, werden de AI-publicaties soms zelfs aanbevolen als ‘populairste aankoop’ in een bepaald genre. Uiteindelijk verwijderen de webwinkels veel van die boeken, maar elk verkocht exemplaar beschouwen de ‘auteurs’ ondertussen als pure winst.

Complot!

Aanbieders van AI-materiaal spelen vaak in op de actualiteit. Dat leidde recent nog tot een opstoot van complottheorieën. Vorige maand, amper twee dagen na de verwoestende brand op het Hawaïaanse eiland Maui, verschenen enkele boeken op Amazon die beweerden het verhaal van die ramp te vertellen. Zo was er Fireand Fury: The Story of the 2023 Maui Fire and its Implications for Climate Change, geschreven door een zekere Miles Stones. Hoe kon iemand in twee dagen tijd, toen sommige vuurhaarden zelfs nog niet geblust waren, tóch al een boek over de tragedie hebben geschreven en gepubliceerd? Dat móést wel een complot zijn, of erop wijzen dat de branden ‘gepland’ waren.

Sommige nepboeken kunnen ronduit gevaarlijk zijn.

De verklaring is natuurlijk simpel: het ging opnieuw om boeken die met ChatGPT of een andere AI-schrijfassistent waren geschreven. ‘Miles Stones’, van wie in het echte leven geen spoor bestaat, bleek de voorbije drie maanden al vijftien boeken te hebben geschreven. Enkele ervan vind je nog altijd op Amazon terug. Het zijn biografieën van minder bekende Amerikaanse figuren die duidelijk ook met AI zijn ineengeflanst.

Schrijversverenigingen waarschuwen ervoor dat échte auteurs werkloos zullen worden als AI-boeken de markt en webshops blijven overspoelen. Ook de al maandenlang aanslepende staking van schrijvers en scenaristen in Hollywood draait gedeeltelijk om de rol die door AI gegenereerde teksten zullen krijgen in de filmindustrie, natuurlijk vooral met betrekking tot auteursrechten. Maar ook de consument loopt nu al risico. Als je vandaag in een webwinkel een reisboek, kinderboek of kookboek zoekt, is het best mogelijk dat je door tientallen neppe, half geplagieerde en met AI in elkaar geknutselde titels moet scrollen.