Hoe zal artificiële intelligentie onze universiteiten veranderen? Antwerps rector Herwig Leirs vraagt zich of AI de relevantie van een universiteit voor veel studenten niet vermindert. Onzin, vinden de rectoren van UGent en UHasselt.
Bijna twee jaar geleden schudde OpenAI de wereld van kenniswerkers grondig door elkaar. Met de lancering van ChatGPT leken immers heel wat jobs bedreigd. Zouden er nog copywriters nodig zijn? Zouden journalisten overbodig worden? En zouden advocaten zaken opbouwen met behulp van de chatbot? Ook het onderwijs werd geconfronteerd met een rist nieuwe uitdagingen, en daarover blijkt het laatste woord nog lang niet gezegd.
Eerder deze week liet Herwig Leirs, de nieuwe rector van de Universiteit Antwerpen, in de krant De Standaard optekenen dat hij ervan overtuigd is dat AI de universiteiten fundamenteel zal veranderen, omdat wat daar nu gedoceerd wordt – kennisoverdracht, het analyseren van problemen, het herkennen van patronen en bestaande kennis synthetiseren – zaken zijn waar AI juist sterk in is. ‘Als heel veel van die taken van de huidige universitairen overgenomen worden door technologie, dan gaan we andere vaardigheden nodig hebben’, stelt Leirs.
De nieuwe ChatGPT is er: 8 tips om chatbots slim te gebruiken
Sneller dan internetrevolutie
Dat universiteiten ingrijpend zullen veranderen, daar zijn ook rectoren Rik Van de Walle (UGent) en Bernard Vanheusden (UHasselt) het over eens. ‘De vraag is niet langer of maar wel hoe AI gebruikt zal worden binnen de universiteit’, zegt Van de Walle. ‘Daarom is de UGent hier al volop mee aan de slag gegaan. Daarbij zetten we in op verantwoord gebruik van AI in het kader van onderwijs- én onderzoeksactiviteiten.’
Ook volgens Vanheusden ondervinden het universitair onderwijs en onderzoek een impact van AI. ‘We voelen bovendien dat dat heel snel gaat – veel sneller dan toen het internet zijn intrede deed. Maar de tools zijn er, en het is nu zaak om te kijken naar de competenties die nodig zijn om daarmee aan te slag te gaan. Op dat gebied zal er het een en ander veranderen. Net zoals we vroeger studenten wegwijs moesten maken in de bibliotheek en we ze later moesten leren zoeken op het internet, zullen we ze nu moeten leren werken met de nieuwe AI-tools.’
‘AI wordt gestuurd door informatie die al beschikbaar is, en we kunnen innovatie niet baseren op herkauwde, verouderde kennis.’
Leirs is er wel van overtuigd dat de universiteit AI zal kunnen gebruiken, maar volgens hem zullen allerlei tools heel wat zaken die academici vandaag doen, overnemen. Precies daarom zullen universiteiten hun relevantie moeten bewijzen. ‘Universiteiten zullen sowieso nodig blijven’, zegt Leirs. ‘Maar misschien zullen we wel iets anders doen, met kleinere groepen mensen en minder studenten.’
Bang voor artificiële intelligentie? Werk aan uw EQ
Afgeslankte universiteit
Daar gaat Van de Walle absoluut niet mee akkoord. ‘We zijn een kennismaatschappij en moeten het daarom bij uitstek hebben van kenniscreatie en -verspreiding. Universiteiten bereiden studenten op uitstekende wijze voor om creatoren en verspreiders van kennis te worden. Het belang van die rol, en dus ook het belang van universitair onderwijs en onderzoek, zullen alleen maar toenemen.’
Ook Vanheusden gelooft niet in die afgeslankte universiteiten. ‘België is inderdaad geen productieland, maar een kennisland. Daarom moeten we volop inzetten op die kennis. Het is juist zo dat we meerwaarde kunnen creëren. Als we nu massaal gaan focussen op handenarbeid, dan stelt ons land binnen de kortste keren niets meer voor. Willen we dat België zijn standaard behoudt, dan zullen we moeten blijven inzetten op die kenniseconomie.’
Volgens Vanheusden opent artificiële intelligentie nieuwe perspectieven. ‘AI omvat een massa aan informatie, en er zullen universitair geschoolden nodig zijn om daarin onze weg te vinden.’ Dat begint volgens de Hasseltse rector met het stellen van de juiste vragen. ‘Om dat te kunnen, moeten mensen inzicht hebben in welke informatie een AI-tool omvat en welke informatie er valt uit te halen. Daar moeten we heel kritisch tegenover staan. Bovendien wordt AI gestuurd door informatie die al beschikbaar is, en kunnen we innovatie niet baseren op herkauwde, verouderde kennis. Laten we hopen dat we als mens met onze hersenen voor echte innovatie blijven zorgen.’
‘AI is een gamechanger, zeker geen killer.’
Volgens Van de Walle blijven universiteiten relevant, ook als artificiële intelligentie steeds beter wordt. ‘We moeten AI omarmen in plaats van het als een bedreiging te zien’, zegt hij. ‘Door studenten en onderzoekers voor te bereiden op een toekomst waar AI deel van zal uitmaken, en door belang te blijven hechten aan de intrinsieke waarde van kennis en van wetenschappelijk denken en handelen, in álle wetenschapsdisciplines.’
Opportuniteit
Ook Vanheusden beschouwt AI ‘absoluut niet’ als een bedreiging voor universiteiten. ‘Het is een opportuniteit die we moeten omarmen. We worden constant geconfronteerd met technologische evoluties. Vroeger moesten we naar bibliotheken om boeken of databanken te raadplegen, vandaag kan dat eenvoudig via het internet. En toch blijven we onderzoek voeren. We nemen de tools dus zoals ze komen, en bekijken hoe ze ons kunnen versterken.’
‘Universiteiten hebben nog altijd een hoofdrol te spelen’, besluit Van de Walle. ‘Niet alleen wanneer het erop aankomt om AI-technologie te ontwikkelen, maar ook met het oog op het gebruik ervan, de ontwikkeling van bijbehorende regelgeving en kaders, enzovoort. Kortom: AI kan en zal de activiteiten van universiteiten en universitair geschoolden verrijken, in plaats van er een bedreiging voor te zijn. Artificiële intelligentie is een gamechanger, maar absoluut geen killer.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier