Taxshift: ‘Om echt van ‘verandering’ te kunnen spreken, moet er nog heel veel gebeuren’

‘Het oogt mooi dat de regering Michel er na een jaar in geslaagd is om deze taxshift-light door te voeren, maar veel meer dan een eerste stap is het niet’, schrijft Ewald Pironet, senior writer van Knack.

Eén jaar na haar start heeft de regering Michel een akkoord over een taxshift, een verschuiving van de belastingen op arbeid naar consumptie, milieuvervuiling en vermogen. Hierover werd al voor de vakantie holderdebolder een akkoord afgesloten, maar wel een met heel veel losse eindjes. Samen met een begrotingscontrole moesten de laatste beslissingen worden genomen en liefst voor premier Charles Michel (MR) dinsdag zijn beleidsverklaring aflegt in de Kamer. Vroeger dan verwacht is de regering daarin nu geslaagd. Met welk resultaat?

De regering benadrukt natuurlijk graag dat iedereen die minder verdient dan 2.800 euro bruto tegen het einde van de regeerperiode in 2019 100 euro extra netto per maand zal krijgen. Wie een gemiddeld loon heeft van 3.300 euro bruto, krijgt dan 91 euro netto per maand meer en wie bijvoorbeeld meer dan 5.000 euro bruto verdient, krijgt 63 euro per maand extra. Om dat te bereiken wordt de belastingschijf van 30 procent afgeschaft. Waarover dan gezwegen wordt, is dat Vlaanderen en Wallonië als gevolg hiervan minder dotaties zullen ontvangen, want die zijn naast de BTW ook gebaseerd op de inkomsten uit de personenbelasting.

Dit betekent dat Vlaanderen en Wallonië minder geld zullen hebben voor onderwijs, bestrijding van armoede, cultuur enzoverder, tenzij ze elders geld weten te halen. Dat zal vooral pijnlijk zijn voor Wallonië en Brussel, die nu al kampt met grote tekorten en nog grotere schulden.

Eerder was al bekend dat de sociale bijdragen van de bedrijven zullen dalen van 33 naar 25 procent. Dat moet volgens de regering zorgen voor meer jobs. Of dat ook het geval zal zijn, blijft een groot vraagteken. De econoom Maarten Goos (KU Leuven) twijfelt daar alvast aan, zoals hij vorige week nog in Knack en op zijn blog uit de doeken deed. In een perfect competitieve arbeidsmarkt leidt een loonlastenverlaging inderdaad tot meer jobs, maar er is bij ons geen sprake van een perfect competitieve arbeidsmarkt. ‘Er is bij ons bijvoorbeeld ruimte voor loononderhandelingen, er is dus marge’, aldus Goos. ‘Door die marge leidt een loonlastenverlaging niet direct tot aanwervingen. Daarnaast komen de ondernemingen uit een zware economische crisis. Daarom zullen ze een loonlastenverlaging eerder gebruiken om meer winst te maken en financiële reserves aan te leggen dan om mensen aan te nemen.’ Goos betwijfelt dan ook of de taxshift de verhoopte banen zal opleveren: ‘De regering-Michel gaat ervan uit dat de lagere loonlasten “jobs, jobs, jobs” zullen opleveren. Ik hoop van wel, maar ik denk van niet.’

De regering besliste ook een speculatietaks in te voeren: wie aandelen verkoopt binnen de zes maanden, moet 33 procent betalen op de verkoop. Dit geldt alleen voor beursgenoteerde aandelen en voor particulieren. Minwaarden mogen niet worden afgetrokken van eventuele meerwaarden. Daar zullen weinigen van wakker liggen, en zeker de rijken niet die met vennootschappen werken. En dan zijn er de maatregelen waar elke regering naar grijpt op zoek naar geld. Het was al bekend dat de accijnzen op diesel, sigaretten en alcohol omhoog gaan. Er komt een taks op frisdranken met een hoog suikergehalte. Maar van een harmonisering van BTW-tarieven is geen sprake. Nochtans zou er bijvoorbeeld lustig kunnen gewied worden in de massa’s uitzonderingen die er bestaan op de BTW-tarieven.

Eerste stap

Deze taxshift waar zoveel over te doen was, stelt teleur. Er wordt maar voor een beperkt bedrag aan belastingen verschoven van arbeid naar consumptie, milieuvervuiling en vermogen. Vooral de werkgevers zullen van de taxshift profiteren, er wordt veel te weinig gedaan om de spanning tussen het bruto- en nettoloon van de werknemers te verrminderen. Nog erger is dat er met deze taxshift geen enkele aanzet wordt gegeven voor een transparant, modern belastingstelsel. Dat is nochtans dringend nodig, want het is te ingewikkeld om nog rechtvaardig te zijn.

Het oogt mooi dat de regering Michel er na een jaar in geslaagd is om deze taxshift-light door te voeren, maar veel meer dan een eerste stap is het niet. Om echt van ‘verandering’ te kunnen spreken, moet er nog heel veel gebeuren.