Premier David Cameron gaf zijn partijgenoot Boris Johnson een opvallend betekenisloze functie in zijn kersvers samengestelde regering. Steven Van Hecke en Lia Van Bekhoven laten hun licht schijnen op Johnsons uitdagingen.
De blonde excentrieke burgemeester van Londen mag voortaan elke tweede dinsdag van de maand een regeringsvergadering onder leiding van collega-Tory Cameron bijwonen. ‘We mogen het niet vergelijken met een soort ministerraad bij ons, waar de premier met de vicepremiers en de vakministers samenkomt’, zegt Steven Van Hecke, docent vergelijkende en Europese politiek aan de KU Leuven.
‘Buiten de tent plassen’
‘Uiteindelijk werkt het Verenigd Koninkrijk volgens een zeer presidentieel principe, zodanig dat de eerste minister zeer dominant is en hij veel meer bilateraal overlegt met zijn ministers, eerder dan dat er belangrijke knopen worden doorgehakt in een vergadering.’
Mee het beleid bepalen zal Johnson volgens professor Van Hecke hoe dan ook niet kunnen. ‘Het is een soort toegift om hem toch iets meer te gunnen dan het burgemeesterschap van Londen, maar hem tegelijk zeker niet toe te laten tot zijn inner circle. Daarvoor zou hij een zware ministerspost moeten hebben zoals de echte decision makers.’
Het doet Lia Van Bekhoven, correspondente in Londen voor onder meer de VRT, aan een Britse spreuk denken. ‘Het is beter om je tegenstanders binnen in de tent te hebben terwijl ze naar buiten plassen, dan ze buiten je tent te houden terwijl ze naar binnen plassen. Het is heel belangrijk voor Cameron dat hij populaire mensen – en Boris Johnson is nu eenmaal één van de populairste politici in Groot-Brittannië – zo dicht mogelijk bij zich houdt.’
Rivaliteit Cameron-Osborne-Johnson
‘Deze benoeming is vooral symbolisch. Het is bedoeld om de rest van de wereld te laten zien dat Cameron de populariteit van Boris Johnson erkent en hem dicht bij zich in de buurt wil houden. Hij wil daarmee ook de eurosceptici van zijn Conservatieve Partij paaien. Cameron wil hen laten zien dat hij hun bezwaren zeker serieus neemt. En voor Boris Johnson is het een prachtig opstapje om Cameron op te volgen als er over een paar jaar een vacature valt in de Conservatieve Partij’, weet Van Bekhoven.
Er vallen politieke kansen te rapen voor Boris Johnson, die in mei volgend jaar burgemeester af is. De vraag is dan welke nieuwe functie hij toebedeeld krijgt door Cameron. Die kondigde op zijn beurt aan sowieso niet voor een derde termijn als premier te gaan. Behalve de vete tussen Johnson en Cameron is zo ook een rivaliteit met minister van Financiën George Osborne in de maak.
‘Dat zou zo kunnen zijn wanneer er een vacature is in de top van de partij. Als Cameron over een paar jaar aftreedt, dan zullen zowel Osbourne als Johnson waarschijnlijk beiden een gooi doen naar het leiderschap van de partij’, duidt Van Bekhoven de situatie. In Groot-Brittannië zijn het premierschap en het partijvoorzitterschap immers onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Klassiek links én liberale kameleon
Boris Johnson is beslist geen absolute hardliner binnen de Conservatieve Partij. Een eenduidig label op hem kleven is hoe dan ook moeilijk. ‘Hij heeft net een boek uitgebracht over Winston Churchill tijdens de campagne, tegelijk wordt hij een beetje afgeschilderd als de linkse populist. Iemand die graag om allerlei niet-politieke redenen in de media komt en daarop zijn populariteit bouwt. Hij voert een klassiek links stadsbeleid met openbaar vervoer, zet in op groen en duurzame ontwikkeling. Dat kan in een grote stad als Londen bijna niet anders’, volgens Van Hecke.
Lia Van Bekhoven noemt hem een liberaal met een kleine l. ‘Hij is eurosceptisch, hoewel hij iets minder hard eurosceptisch aan het worden is dan hij lang was. Hij verandert heel vaak van mening, hij is een beetje een kameleon wat dat betreft. Op sommige vlakken is hij vrij liberaal met een kleine l, op andere vlakken zoals het fiscale beleid is hij veel harder. Maar hij weet net als alle economen dat Londen een succesvolle stad is omdat één op de drie Londenaren een buitenlander is.’
Johnson munt volgens Van Bekhoven niet uit door zijn goede bestuurderskwaliteiten. ‘Het is natuurlijk heel raar, dat iemand burgemeester is van één van de grootste steden ter wereld én boeken kan schrijven én een regelmatige column heeft in een weekblad én daarnaast parlementslid is. Maar alles heeft te maken met zijn populariteit en niet met het feit dat hij een geweldig goede bestuurder is.’
‘Burgemeester omdat hij zichzelf niet serieus neemt’
Johnson is de burgemeester van de grote projecten en verzwijgt daarbij handig dat ze vaak op poten werden gezet door zijn Labour-voorganger Ken Livingstone, legt Van Bekhoven uit. ‘Hij staat bekend om een aantal projecten, maar die hebben niets met hem te maken gehad. Ze zijn succesvol geworden omdat ze bedacht zijn door Ken Livingstone en Johnson ze uitvoert. Die blauwe huurfietsen bijvoorbeeld die je nu in Londen ziet worden de ‘Boris bikes’ genoemd, maar het was een idee van Livingstone.’
‘Boris is een hele populaire burgemeester, omdat hij ontzettend vrolijk en energiek is en zichzelf niet serieus neemt. Mensen moeten om hem lachen en omdat hij zo populair is kun je hem niet negeren. Dat is precies wat David Cameron besloten heeft’, weet Van Bekhoven.
Toch zou het onverstandig zijn voor Boris Johnson om overmoedig te worden. Cameron is volgens het Britse politieke systeem vrij om op elk ogenblik een ‘reshuffle’ van zijn kabinet door te voeren. Volgend jaar in mei zal Johnson zo bij de eventuele toekenning van een volwaardige ministerportefeuille zijn strepen moeten verdienen.
Het kan volgens professor Van Hecke een zware dobber worden voor Johnson. ‘Is het zo dat Cameron hem een moeilijke zware portefeuille wil geven zoals Migratie dan gebeurt dat om Johnson te testen. Hoe goed slaagt Johnson erin om zich uit de slag te trekken om dan eventueel een opstap te maken naar de opvolging van David Cameron? Maar het kan evengoed een vergiftigd geschenk zijn. Als het niets wordt met een zware portefeuille is Johnson politiek dood en dan kan hij geen eerste minister meer worden.’
(NC)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier