De rust is weer even terug in de Wetstraat. Het Paleis temporiseert, de Open VLD is gekalmeerd. Maar koning Filip staat voor een cruciale beslissing.
Een grote zucht van opluchting ging door het Open VLD-partijbestuur. Sinds de uithaal van Vlaams minister Bart Somers richting N-VA op 24 november (‘Een blinde ziet dat ze naar de oppositie wil’) staat de partij volop in de schijnwerpers. De Vlaamse liberalen vechten hun twist de afgelopen weken haast openlijk uit. Voor- en tegenstanders van Paars-Groen staan lijnrecht tegenover elkaar. De persoonlijke ambities die worden toegeschreven aan voorzitter Gwendolyn Rutten zijn voorpaginamateriaal. Maar dankzij de MR en de CD&V komt het maandagochtend niet tot een confrontatie. Een topper toont zich tevreden. ‘Mocht Gwendolyn Rutten het partijbureau nu de toestemming hebben gevraagd om de paars-groene formatie op te starten, dan had het kot te klein geweest.’
Voor die formatie is het dus te vroeg. De Franstalige zusterpartij MR had dat al voorzien. Afgelopen weekend verklaarde voorzitter Georges-Louis Bouchez dat de paars-groene meerderheid van 76 zetels simpelweg te krap is. Partijgenote en premier Sophie Wilmès herhaalde die boodschap maandagochtend op nieuwszender LN24. Bovendien zijn de teksten van informateur Paul Magnette (PS) ’te links’, aldus de eerste minister.
CD&V-voorzitter Joachim Coens deed ook zijn duit in het zakje. De kersverse partijvoorzitter bleef maandagochtend op dezelfde nagel kloppen: de N-VA moet haar kans krijgen om Paars-Geel te smeden. Dat die kans er eigenlijk al is gekomen in de vorm van de duo’s Vande Lanotte-Reynders en Bourgeois-Demotte, zoals SP.A en Groen tegenwerpen, doet er niet toe.
Zo had Magnette weinig aan te bieden. Niet onlogisch opteerde het Paleis voor een nieuwe consultatieronde. Bovendien had koning Filip de nieuwe voorzitters van CD&V, SP.A en MR nog niet eens ontmoet.
Mocht Gwendolyn Rutten het partijbureau nu de toestemming hebben gevraagd om de paars-groene formatie op te starten, dan had het kot te klein geweest.
Nekschot
Hoe dan ook werd zo de gespannen sfeer op het Open VLD-partijbureau ontmijnd. Oostends burgemeester Bart Tommelein minimaliseerde bij aanvang dan ook de rol van zijn partij: ‘Het is veel meer dan een zwart-witverhaal’, zo noteerde Belga. ‘Men doet alsof Open VLD het allemaal voor het zeggen heeft.’
Door de blauwe familieband te versterken, zorgt Rutten ervoor dat haar eigen partij wat uit woelig vaarwater verdwijnt. Die band werd nog eens benadrukt in het summiere persbericht dat Open VLD de wereld instuurde na afloop van het partijbureau. ‘Samen met MR’ is de partij van mening dat ze het werk van Magnette ‘niet overboord’ mag gooien. Het is alleen ‘nog niet voldoende’ – een echo van Wilmès en Bouchez.
De opstandige liberalen zijn voorlopig gekalmeerd. Zij hopen nu dat de koning een CD&V’er het veld instuurt. Die zou de N-VA eindelijk kleur moeten laten bekennen. Want hoewel er sprake was van een ‘Grand Canyon’ tussen N-VA en PS en er zelfs een door de N-VA gesponsorde Facebookcampagne tegen Paul Magnette liep, wachten de liberalen op het finale (en vooral publieke) nekschot voor Paars-Geel.
Daarnaast zou het voor Open VLD meegenomen zijn dat het Paleis uitgerekend Koen Geens lanceert. Dat doet zijn kansen op het premierschap slinken – informateurs worden immers meestal geen formateurs (en dus premier), wat de kansen van Gwendolyn Rutten gaaf houdt. Omgekeerd is het meteen een van de verklaringen waarom de CD&V de bal liever niet in haar kamp ziet belanden.
Hier en daar valt te horen dat Paars-Groen, aangevuld met CD&V, eigenlijk al beklonken is. De strategische communicatie vanuit Open VLD en CD&V zou enkel dienen om het premierschap voor respectievelijk Rutten of Geens in de wacht te slepen. Binnen CD&V redeneert men dat de tijd in het nadeel van Rutten speelt met het oog op de voorzittersverkiezingen. Hoe dichter bij maart, hoe moeilijker het voor haar wordt om de sleutels van de Wetstraat 16 te bemachtigen.
Magnette heeft gezien dat hij de Vlamingen uit elkaar kan spelen en door postjes aan te bieden Open VLD bijna overstag heeft doen gaan.
Duivel
Volgens een Open VLD-topper zijn de doelstellingen van de partij dezelfde en staan de neuzen op dat vlak in dezelfde richting. Alleen verschillen de meningen over de strategie. Liberalen als Gents burgemeester Mathias De Clercq willen snel werk maken van Paars-Groen, liefst aangevuld met CD&V. Tegenstanders zoals Kamerleden Egbert Lachaert en Vincent Van Quickenborne willen dat de N-VA nog een (laatste?) keer in het spel wordt betrokken. Als De Wever en Magnette voor eens en voor altijd tot de constatatie komen dat Paars-Geel dood en begraven is, dan kunnen de Open VLD-hardliners hun afslag richting Paars-Groen nemen. Dat geldt ook voor de CD&V.
Binnen de N-VA is men er zeker van dat dat het beoogde doel is van de liberalen en christendemocraten: Bart De Wever zien mislukken. De Wever zelf leek bij aanvang van het N-VA-partijbureau al te anticiperen op het falen van zijn mogelijke informateursopdracht. ‘Ik wil dat eventueel doen’, zo zei hij voor de televisiecamera’s, ‘maar de schade die de Open VLD-top heeft veroorzaakt is wel gigantisch. Ik heb meneer Magnette gezien en die had de smaak van rood-groene pap van zijn nota in de mond. Hij heeft gezien dat hij de Vlamingen uit elkaar kan spelen en door postjes aan te bieden Open VLD bijna overstag heeft doen gaan.’
Voor de perslui had De Wever nog weinig flatterende metaforen in petto voor Magnette. Een keer vroeg hij luidop of de Open VLD haar ‘ziel aan de duivel zou verkopen’. Een andere keer vergeleek hij de gesprekken met Magnette als ‘dansen met de duivel’. Allesbehalve constructieve signalen vanwege de grootste partij van het land. De vraag is dan ook of de koning De Wever op helletocht stuurt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
