Stop met praten over ‘de jeugd van tegenwoordig’: praat mét hen

Lies Corneillie (Groen) is de zure praatjes over de jeugd moe: ‘Je kan met allerlei clichés en verzuchtingen over ‘de jeugd van tegenwoordig’ praten, het is met die jeugd dat we het moeten doen. Er is geen keuze.’

‘De jeugd is bang, braaf en ongeïnteresseerd’ kopten de kranten naar aanleiding van de JOP-monitor, de peiling van het JeugdOnderzoeksPlatform naar de leefwereld, levensomstandigheden en activiteiten bij jongeren. ‘Jongeren vandaag zijn zo braaf: ze blijven liever thuis en sms’en met hun vrienden in plaats van uit te gaan. Ze plooien terug op zichzelf en leven in een kleine kring.’

Negatieve berichten over jongeren, dat horen we wel vaker. Eerder vertelden professoren van de KU Leuven dat jongvolwassenen in Vlaanderen van alle leeftijdsgroepen het minst negatief staan tegenover vreemdelingen. Toch verscheen in de kranten: ‘1 op 4 jongeren vindt migranten onbetrouwbaar’.

Waarom media zo graag negatieve berichten verspreiden over de ‘jeugd van tegenwoordig’ is mij een raadsel. En ik duld het niet: stop de negatieve berichten, stop het gezeur. Zeuren haalt geen zier uit: het verandert niets. Je verliest er enkel tijd en energie mee, en het houdt een stereotiep beeld over jongeren in stand.

De jeugd gelooft niet in politiek

De JOP-monitor peilde ook naar interesse in de politiek. De helft van de jongeren gelooft er niet in en begrijpt het nut van stemmen niet. Eerlijk? Mij verbaast het niet. Waarom zouden jongeren vertrouwen in politiek en geloven dat hun stem iets betekent, als ze dagelijks het omgekeerde ervaren? Als politici vooral over hen babbelen, in plaats van met hen. Als 213 jeugdorganisaties pleiten tegen een leeftijdsverlaging van de GAS, maar het volledige parlement – op de groenen na – het advies van de jongerenorganisaties naast zich neerlegt?

Vertrouwen in politiek zal groeien, als jongeren zélf ervaren dat hun stem ertoe doet. Jongeren kunnen heel wat politieke vorming krijgen tijdens de les. Als de schooldirectie geen oor heeft naar wat de leerlingenraad vertelt, is politieke vorming waardeloos.

Jongeren verdienen dus actieve kansen om te participeren en om zich te engageren. Je kan immers niet verwachten dat jongeren zomaar plots als geïnteresseerde en geëngageerde burgers op hun 18 jaar de schoolbanken verlaten. Engagement en interesse kweek je niet onder een glazen stolp of in een sfeer van betutteling, wel door reële ervaringen. Behandel jongeren dus als volwaardige actoren. Geef hen verantwoordelijkheid, geef hen ruimte om fouten te maken en eruit te leren.

De jeugd is tegenwoordig

We kunnen teleurgesteld zijn in de jeugd van tegenwoordig, maar eigenlijk is er geen reden tot paniek. Kijk ook maar eens naar de positieve berichten en naar het engagement dat jongeren vandaag tonen. 57% van de jongeren tussen 14-30 jaar is bijvoorbeeld actief in het verenigingsleven. 44% van hen doet wel eens vrijwilligerswerk. Zelf kom ik dagelijks in contact met geëngageerde en geïnteresseerde jonge mensen: in mijn job als jeugdwerker, tijdens bezoeken aan scholen, via de Vlaamse jeugdraad of scholierenkoepel, op jongerenfestivals en concerten en op manifestaties van ngo’s. Ook via sociale media merk ik een engagement dat begint bij een eenvoudige ‘vind ik leuk’ tot diepgaande discussies over verschillende maatschappelijke thema’s.

Ze trekken dan misschien niet de straat op zoals de jongeren die begin jaren ’80 protesteerden tegen kernwapens, maar de jongeren van vandaag zijn dan ook niet de jongeren van gisteren. Jongeren hebben hun eigen manieren ontwikkeld om hun engagement en interesse te tonen. En dat recht hebben ze. We moeten dus stoppen met jongeren te bekijken door de bril van wat ze zouden moeten zijn, maar kijken naar wat ze zélf willen.

‘De jeugd is tegenwoordig’ luidt de titel van het boek van pedagogen Bert Smits en Pedro De Bruyckere. Die titel is voor mij de essentie. Je kan met allerlei clichés en verzuchtingen over ‘de jeugd van tegenwoordig’ praten, het is met die jeugd dat we het moeten doen. Er is geen keuze. En het goede nieuws is: ze doen het. Jongeren engageren zich en ze verdienen onze oprechte interesse, ondersteuning en waardering.