Staatshervorming: ‘Wanneer zien Franstalige politici in dat huidige situatie niet houdbaar is?’

‘De ordening van de Belgisch staat is de kern van de communautaire problemen van vandaag’, schrijft Nick Peeters van JeV, de jongerenvleugel van de Vlaamse Volksbeweging. ‘Wanneer zien de Franstaligen in het parlement dat de situatie van vandaag niet houdbaar is?’

België vierde vorige maand haar 185ste verjaardag. Door middel van een historische vergelijking wil ik hier aantonen dat de ordening van de Belgische staat net de kern is van de communautaire problemen van vandaag. In het verleden kwamen de problemen van een unitair of federaal geleid België al verschillende keren aan de oppervlakte.

104 jaar geleden toonde de zuidelijke helft van het land reeds aan dat de Belgische staat met één beslissingsniveau op het federale vlak niet functioneerde. In 1912 vond een federale verkiezing plaats en de uitslag verschilde weinig van wat we vandaag als resultaat verwachten van de verkiezingen: centrumrechts (de katholieken) werd de grote overwinnaar in Vlaanderen, in het zuiden verkreeg een coalitie van socialisten en liberalen bijna twee derde van de stemmen. De linkse Franstaligen hadden reeds sinds 1884 enkel katholieke regeringen moeten ‘doorstaan’, wat hen op hoe langer hoe meer begon te vervelen.

‘Verschillende aardbodem’

Volkomen begrijpelijk overigens, ook wij kenden die situatie. Het gevolg van de verkiezing was de vorming van een nieuwe katholieke regering onder Charles De Broqueville. De man was afkomstig uit Mol, maar omdat hij uit een burgerlijk nest kwam, sprak hij logischerwijs slechts Frans. De Franstaligen in het zuiden reageerden uiterst verveeld op deze situatie. Weer moesten ze vier jaar van katholieke ‘heerschappij’ verdragen en zagen ze hoe hun stemmen niet relevant bleken door de schuld van de achtergesteld beschouwde Vlamingen. De reactie van de Waalse socialist, Jules Destrée, klonk reeds in 1912 uiterst anti-Belgisch: “Sire, il n’y a pas de Belges.”

“Er zijn geen Belgen, Sire. België is een politieke Staat, vrucht van de diplomatie. Het werd kunstmatig samengesteld, het heeft géén nationaliteit. Welk een tegenstelling tussen Vlaanderen en Wallonië! De aardbodem is verschillend, de mensen die deze streken bewonen zijn anders en hun zielen zijn zo verschillend als hun landschappen. Hun werkzaamheden is voor de een de landbouw, voor de ander de nijverheid. (…) Er zijn dus in België Walen en Vlamingen, er zijn géén Belgen. (…)”

De reactie van toenmalig koning Albert I was duidelijk: “Ik heb de brief gelezen van Destrée, die ontegensprekelijk een groot literair talent is. Al wat hij zegt is absoluut waar (…).”

De brief stimuleerde het antiflamingantisme-sentiment van de pas ontstane Waalse Beweging, die gedomineerd werd door Franstalige socialisten die de stelselmatige vernederlandsing van Vlaanderen huiverend aanzagen. Deze bijna panische angst van de Franstalige socialisten voor een Vlaming die zijn mond opendoet, is blijkbaar nog steeds alomtegenwoordig.

Vlaanderen is sinds enige tijd het welvarendste deel van het land, terwijl Wallonië worstelt met de verbetering van haar economische situatie. De reacties op een kritische visie voor België zijn nu volledig omgeslagen. Toen Vlaanderen een economisch zwakkere regio was en het gewest er over het algemeen een andere politieke visie op nahield, was het een last. Die last was zo zwaar om te dragen, dat menig Franstalige de mening aangedaan was dat het beter was België op te delen.

Wie de realiteit onder ogen ziet, weet dat beide zijden van het land, noord en zuid, nog steeds enorm verschillen op vlak van politieke voorkeur. Nu Vlaanderen sterk staat en braaf elk jaar significante sommen geld naar het zuiden versluist, zijn we goed genoeg. Kritiek op dat systeem uiten omdat het beter kan, is meteen extremistisch. Grote verontwaardiging van Wallonië en Vlaams links zijn schering en inslag wanneer een Vlaming het aandurft zijn/haar stem te verheffen. De Vlaamse socialisten en groenen hebben immers kortzichtig baat bij het behoud van het federale niveau: zo kunnen ze samenscholen met hun veel grotere Waalse tegenhangers en zijn ze zelf relevanter. Maar werkt democratie dan zo?

Inhoudelijke zwakte

Zulke beschuldigingen van links zijn echter een teken van inhoudelijke zwakte: wie de waarheid weigert onder ogen te zien, richt zijn pijlen op de persoon zelf die tegenover hen staat. Toch zouden de Franstaligen in het parlement in de wetenschap zouden moeten leven dat de situatie van vandaag niet houdbaar is. Ze moeten juist inzien dat het confederalisme op z’n minst de enige manier is om de Belgische staat te laten overleven.

Zolang de PS het land in haar macht had en steeds overal haar zegje mocht doen, verliep alles schijnbaar perfect. België was tot enige jaren terug volgens hen een perfect land. Maar wanneer hun macht echter in het gedrang komt, beginnen ze zelf in hokjes te denken: de ‘sociale/solidaire Walen’ staan dan lijnrecht tegenover ‘de asociale Vlamingen’, terwijl deze laatsten slechts gewoon anders stemmen. Echt consequent is dat niet.

Het is niet relevant om hier ‘alle Walen’ bij te betrekken, als ware het hun schuld dat de Belgische staat niet functioneert zoals het zou moeten. België zou een democratie zijn en elke stem is even belangrijk als de andere. Het is nu echter aan de Vlaams-nationale partijen om de overige Vlaamse partijen aan te moedigen door te zetten met het overhevelen van bevoegdheden. Doorzet is nodig om democratie in dit land te laten zegevieren, met daarbij efficiënt bestuur.

Nick Peeters is student geschiedenis aan de K.U.Leuven. Hij won de blogwedstrijd die georganiseerd werd door Jong en Vlaams (JeV), de jongerenvleugel van de Vlaamse Volksbeweging (VVB).