Slimme meters: een dom idee

Waarom foefelen de Vlaamse Regering en Eandis met de slimme energiemeters?

Er is in het energielandschap nog maar eens iets bizars aan de hand. En wel rond de slimme energiemeters. De grootschalige plaatsing van die dingen in Vlaanderen is op 25 september van start gegaan in een rijwoning in de Gentse rand. De volgende maanden plaatst distributeur Eandis er zo 40.000. Nochtans heeft de federale regering zopas een “Verslag over de economische evaluatie in verband met de slimme metersystemen in België” verstuurd naar de Europese Commissie waarvan de conclusie letterlijk luidt: ” De voorwaarden met het oog op de invoering in België van slimme metersystemen (naar rato van 80% in 2020) zijn niet vervuld.”

Geen uitrol? Toch een uitrol!

De Europese Commissie heeft de lidstaten namelijk gevraagd uiterlijk op 3 september een evaluatie te maken van de kosten en baten van de invoering ervan. Deze evaluatie is in het verslag van de regering aan de Commissie “met een grote mate van detail” beschreven. De studies van de studiebureaus erover werden, “ten behoeve van de transparantie” als bijlage bij het verslag gevoegd. Wie ze inkijkt, ziet meteen: de brede uitrol van slimme meters is niet rendabel.

Terwijl de federale regering de meters dus afvoert, doet de Vlaamse regering alsof haar neus bloedt. Ze gaat er samen met Eandis gewoon mee door. En nog wel tegen beter in. Want ook het Vlaamse Gewest heeft onderzoek laten uitvoeren naar het nut van slimme meters. Zo verscheen in januari 2012 de studie van het onderzoeksbureau KEMA: “Financiële haalbaarheid slimme energiemeters Vlaanderen. Een kosten-batenanalyse in maatschappelijk perspectief”. Op basis van deze studie adviseerden de Sociaal Economische Raad van Vlaanderen en de Milieu- en Natuurraad op 1 maart de uitrol van slimme meters uit te stellen. De Vlaamse regering besliste daarop op 15 juni “omwille van de grote onzekerheid over het eindresultaat om op dit moment niet over te gaan tot de uitrol van de slimme meters in Vlaanderen”.

Is een grootschalig proefproject van 40.000 meters dan geen test voor een grootschalige uitrol? Tuurlijk wel. Waarom gaat Eandis er, met de steun van de Vlaamse regering, dan mee door? Waarom blijft de verantwoordelijke minister Freya Vanden Bossche zich “een minnares van de slimme meter” noemen, zij het een “koele”? Eens kijken!

Kost van het proefproject: 65 euro per gezin

Eandis spreekt van een “proefproject”. Maar dat kost dan wel 136 miljoen, volgens Eandis zelf. Eandis heeft die folie al verrekend in de distributietarieven. “Het is logisch dat iedereen bijdraagt tot de kosten. Dat is een economische wetmatigheid.” (Eandis/Infrax : “Proof of concept Slimme meters” p. 9) Elk gezin betaalt mee, ook wie geen slimme meter krijgt. De rekening is vlug gemaakt: 136 miljoen gedeeld door 2,5 miljoen Eandis-gezinnen, dat is 65 euro per gezin. De volledige uitrol in Vlaanderen zou 1,6 miljard kosten. Dat is 640 à 800 euro per gezin.

4750 uitverkoren gezinnen in het Mechelse kregen vorig jaar al, in een vroeger “proefproject” een slimme meter van Eandis, samen met een vierkleurenfolder: “U staat mee aan de wieg van het energieverhaal van de toekomst”.

Ja, voor Eandis is de slimme meter een sprookje. Adviesbureau Brattle Group berekende dat de slimme meters in Europa de energiesector 53 miljard kunnen opleveren. In het verslag van de federale regering staan die baten opgelijst. Dat de verbruiksgegevens digitaal binnenkomen en meteropnemers, die van huis tot huis moeten gaan, dus geschrapt kunnen worden. Dat wanbetalers sneller “gedropt” kunnen worden zoals de distributeurs dat noemen. Maar bovenal: dat de slimme meter nieuwe, slimme tarieven mogelijk maakt. “Baat verschuiving Time of Use”, heet dat in het jargon. Electrabel en co. dromen van tariefformules waarbij de stroomprijs dag per dag of zelfs uur per uur kan verschillen. En op piekmomenten peperduur wordt, zoals in de VS waar ze dan drie tot vijf keer duurder is. Minder verbruik op piekmomenten, dat betekent dat er minder centrales nodig zijn. Ook dat komt handig uit.

Het Mechels proefproject van Eandis wees uit dat het effect van die slimme meters op het verbruik minimaal is: amper 3 procent minder verbruik voor elektriciteit en voor het aardgas zelfs géén invloed. Reken uit: 3 procent elektriciteit, dat komt voor een gemiddelde factuur neer op zowat 23 euro per jaar. Maar de kostprijs van meter plus communicatieverbindingen loopt op tot 600 à 800 euro, berekende KEMA. En zeggen dat er voor 50 euro monitors op de markt zijn die uw energieverbruik vanuit de klassieke meterkast draadloos doorsturen naar uw laptop of een display in de huiskamer, zodat u alle gegevens over uw verbruik kan aflezen.

Zotte kosten dus, en dat in tijden van besparingen. Slimme meters zijn een dom idee, een project dat de Vlaamse overheid beter definitief begraaft.

Tom De Meester