‘Seksuele voorlichting? Met de cultuuroorlog in Britse scholen, gaan de Tories de verkiezingen niet winnen’

Vanuit Londen staat correspontente Lia van Bekhoven stil bij het woelig vaarwater waarin de lessen seksuele voorlichting terecht zijn gekomen.

De Britten hebben zich er lang ver van gehouden. Seksuele voorlichting hoorde niét op school. Dat was iets voor ouders. Pas toen thuis het liet afweten en het Verenigd Koninkrijk op de Europese ranglijst van ongewenste tienerzwangerschappen was (en bleef), ging de overheid door de knieën.

Er waren vast meerdere oorzaken voor het kelderen van de tienerzwangerschappen, maar het aantal ging wel degelijk naar omlaag. Het percentage zwangere vrouwen onder de 18 is sinds 2011 meer dan gehalveerd. (In totaal daalde het aantal van 30,0 zwangerschappen per 1000 jonge vrouwen in 2011, tot 13,2 in 2021). Tienermeisjes waren beter geïnformeerd, en dat vertaalde zich in de cijfers. Voorlichting op school was een onomstreden feit.

Tenminste, dat was tot voor kort. De laatste maanden is er opnieuw onzekerheid over voorlichting in de klas. Begrippen als ‘gender’- en ‘non-binaire identiteit’ hebben een bom onder ’sekslessen’ gegooid.

De lont werd een jaar of wat geleden aangestoken toen een verhaal opdook over een middelbare scholier die zich geïdentificeerd had als huisdier, meer specifiek, als ’een kat’. Een medeleerling die ‘de kat’ had uitgedaagd was door de docent op zijn nummer gezet. De leraar vond de kritiek van de vragensteller ‘weerzinwekkend’.

Politieke leiders waren er snel bij om dit ‘incident’ in een hogere versnelling te trekken. Premier Rishi Sunak vond dat dat docenten omstreden meningen ‘niet moesten behandelen als ware het feiten’. Labourleider Keir Starmer liet weten ‘dat kinderen zich zouden moeten identificeren als kinderen’. Waarmee op slag duidelijk werd waarom zo weinig politici een succes zouden zijn als ze voor de klas zouden staan.

Een onderzoek naar de school in kwestie vond dat geen enkel kind zich identificeerde als een dier, hetzij als wild dier, hetzij als huisdier. De leerlingen maakten zich over van alles en nog wat zorgen, maar identificatie met een pluizig beest ’geven de normale ervaringen van leerlingen op deze school niet weer’, concludeerde de inspecteur.

En daarmee had het hele ‘kat-verhaal’ een natuurlijke dood moeten sterven.

In werkelijkheid zinderde het nog wekenlang door in de Britse pers en politiek, regelmatig gekoppeld aan waarschuwingen over stereotype ‘woke’ docenten, die kinderen indoctrineren met ‘radicale ideologieen’ over 72 genders.

Vorig jaar schreven vijftig Conservatieve parlementariërs een brief aan de premier. Of Rishi Sunak een onafhankelijk onderzoek wilde instellen naar seksuele voorlichting op Britse scholen. Voorlichtingslessen waren vaak ‘ongepast’ en ‘extreem’, met zaken op het menu als ‘orale seks’ en ‘hoe je partner op een veilige manier te laten stikken’. 

Britse scholen zeggen geen lesmateriaal te hebben over anale seks en stikken. In plaats van ‘extremer’ zijn ze juist voorzichtiger geworden over wat leerlingen te zien krijgen.

Maar de overheid is niet overtuigd. Onder nieuwe richtlijnen gaat seksuele voorlichting voor kinderen onder de 9 jaar geschrapt worden. Docenten moeten zich richten op ‘biologische feiten’ en moeten benadrukken dat gender een ‘omstreden’ onderwerp is. Expliciete gesprekken over seks, waaronder voorbehoedsmiddelen, geslachtsziekten en abortussen worden doorgeschoven naar dertienjarigen. Gesprekken over pornografie worden uitgesteld totdat leerlingen veertien zijn, ook al zeggen 25% van jongeren tussen de 16 en 21 dat ze voor het eerst met pornografie geconfronteerd werden op de basisschool.

En daarmee heeft de cultuuroorlog zich verlegd naar Britse scholen. (Niet voor het eerst: nog niet zo lang geleden werd Britse docenten verteld om in geschiedenislessen over slavernij en kolonialisme ook ruimte te maken voor ‘de voordelen van het Britse Rijk’. Er was ook al de minister van Onderwijs die vond dat iets als ‘white privilige’ niet onderwezen moest worden als ‘feit’. En woke docenten worden dagelijks bespot).

Twijfels over voorlichtingslessen worden overigens niet gedeeld door jongeren. Een onderzoek van de Sex Education Forum vond dat leerlingen nog nooit zo tevreden waren over de lessen. Als ze ergens behoefte aan hadden, was het aan méér informatie, niet minder. Een peiling van YouGov beaamde dat 66% van ouders vindt dat op school verteld moet worden dat mensen transgender of non-binair kunnen zijn. Voor de meeste ouders is het in een digitaal tijdperk waarin leerlingen gebombardeerd worden met feiten- en waardevrije informatie, juist een geruststelling te weten dat ze voor kennis over seksualiteit niet (alleen) zijn aangewezen op wat vroeger de straat was en nu de mobiele telefoon, maar toch zeker ook in de voorlichtingsklassen op school.

Mocht het de regering in Londen om haar populariteit te doen zijn, dan zit ze trouwens op het verkeerde spoor. Met de cultuuroorlog in Britse scholen gaan de Tories de verkiezingen niet winnen. De CEO van peiligbureau Techne UK waarschuwde dat ‘een cultuuroorlog niet de juiste manier is voor de Conservatieven om stemmen te halen. In onzekere tijden willen mensen zich veilig voelen en economisch stabiel. Ideologische slagvelden zijn, op dit moment, geen winnende strategie’.

Ze zijn wel, volgens kinderrechtencommissaris Rachel de Souza, mede oorzaak voor de explosieve stijging in geslachtsziekten bij jongeren. ‘We zitten middenin de cultuuroorlog over verhoudingen en seksuele voorlichting. We leren onze kinderen niet wat ze willen weten, omdat schoolhoofden doodsbang zijn het verkeerd te doen. Gepolariseerde standpunten over hoe voorlichting gedoceerd wordt werken averechts’.

En ze lijken ook niet de juiste weg om het aantal ongewenste tienerzwangerschappen laag te houden.