Seksuele dienstverlening voor mensen met een beperking: ‘Vaak is over seks praten of knuffelen nog erg spannend’

Rond sekswerk hangt nog altijd een stigma van geweld en illegaliteit. Olivia* is seksueel dienstverlener bij Aditi vzw en geeft seksuele zorg aan mensen met een fysieke of verstandelijke beperking.

2 juni is Internationale Dag van de Sekswerker, maar naast de brede waaier aan verschillende soorten sekswerk bestaat er ook zoiets als seksuele dienstverlening. Voor mensen met een verstandelijke, fysieke of psychische kwetsbaarheid is het vaak moeilijker om intiem te zijn met anderen. Bovendien vinden ze door hun kwetsbaarheid minder gemakkelijk hun weg naar het reguliere sekswerk. ‘Die dienstverlening kan verschillende vormen aannemen en gaat van voor de eerste keer een hand vasthouden tot penetratieseks’, zegt Olivia*, die als seksueel dienstverlener actief is bij Aditi vzw. Ze begeleidt momenteel drie personen.

‘Enkele jaren geleden deed ik een studentenjob bij een woonzorgcentrum voor mensen met een diep verstandelijke beperking. Toen ik samen met een vaste medewerker een jongeman hielp bij het douchen, begon hij te masturberen. Daar reageerde de vaste medewerker nogal bruusk op. Er was daarna ook geen ruimte voor verdere omkadering, maar die behoefte is heel normaal. Ook voor mensen met een beperking’, zegt Olivia*.

‘Cliënten gaan ervan uit dat wat ze in porno zien de realiteit is. Dat maakt hen extra kwetsbaar.’

‘Het grootste verschil met sekswerk is dat bij ons de zorg vooropstaat en er geen winstoogmerk is. Voor seksuele dienstverleners is het belangrijk dat mensen in een veilige omgeving hun seksualiteit leren ontdekken. Onze generatie heeft toegang tot porno en cliënten gaan ervan uit dat wat ze daarin zien de realiteit is. Dat maakt hen extra kwetsbaar, omdat het hun beeld is van wat seks moet zijn. Bovendien staat het in schril contrast met hun eigen realiteit, waarin het vaak nog erg spannend is om het over seks te hebben of om te knuffelen. Dat kan tijdens een consult soms ook genoeg zijn.’

Duidelijke taal

‘Ik vind het recht op informatie en taal heel belangrijk’, zegt Olivia*. ‘Veel mensen die ik begeleid verlangen naar een vaste relatie, maar hebben daar nog geen handvatten voor. Zo weten sommige cliënten nog niet hoe ze seksuele handelingen kunnen benoemen of uitvoeren, laat staan hoe ze er toestemming voor kunnen vragen of geven. Daarom vind ik het belangrijk om hen te helpen met het aanleren van een taal waarin ze zich wel kunnen uitdrukken. Die duidelijkheid is nodig om een veilige en intieme beleving te hebben.’

Orgasmekloof

Volgens Olivia* zijn er duidelijk meer mannen die een traject volgen bij Aditi dan vrouwen. ‘Dat komt doordat cliënten vaak worden aangemeld door hun familie of hulpverleners. In sommige gevallen gebeurt dat nadat ze op een grensoverschrijdende manier hebben aangegeven dat ze er behoefte aan hadden, bijvoorbeeld door een begeleider in de billen te knijpen of een medebewoner te kussen. Al is dat zeker niet altijd zo. Vrouwen pakken het doorgaans anders aan. Zij vleien eerder bij begeleiders of medebewoners. Dat wordt als een minder ernstige zorgvraag beschouwd, waardoor ze minder snel worden aangemeld voor seksuele dienstverlening. Aditi is momenteel wel bezig met enkele sensibiliseringsprojecten, zodat ook vrouwen sneller hun weg vinden naar seksuele dienstverlening. Zij hebben daar per slot van rekening evenveel recht op en nood aan.’