Sediment: de betere zomer-expo in Ename

Curator Hans Martens maakt “Sediment” met finesse. ***1/2

Kunst centraal

De expo “Sediment” in het dorp Ename, in de buurt van de Ronde-stad Oudenaarde is het fraaie decor voor een intrigerende na-zomerse expo. De expo valt op omdat in tegenstelling tot andere zomerse projecten de kunst hier centraal staat en niet andere criteria waarbij op een handige manier de kunst wordt afgetoetst op het vlak van participatie, educatie en interventies die meer van doen hebben met animatie en vermaak. Kunst blijft een zaak die “het zoeken” dient om vanuit de kunst én de realiteit een zinvolle toevoeging te betekenen binnen en op het meer en meer verweesde publieke forum.

Relativiteit van het hedendaagse

Curator Hans Martens, die momenteel het goede weer maakt op de cultuursite van Mechelen waar hij onlangs directeur werd van de plaatselijke academie, weeft via het overkoepelende begrip “sediment” een mooi parcours in het centrum van het dorp en op de archeologische site met soms zeer beklijvende kunstwerken die de relativiteit van het “hedendaagse” aankaarten.

Hans Martens schreef deze mooie metafoor: “Ten opzichte van de eeuwenoude geschiedenis van de abdijresten en het dorp lijkt een kunstwerk slechts een zandkorrel of steentje dat is aangespoeld. Maar vele zandkorrels kunnen kleilagen worden of gesteenten, niet voor niets basismateriaal voor kunstenaars”.

Het is in dit korte bestek niet de bedoeling heel de tentoonstelling te bespreken maar wel een aantal ankerpunten op “Sediment” aan te wijzen die de redenen verduidelijken van het belang van deze bescheiden tentoonstelling.

Textiel

Op het doksaal van de al even schitterende en deels gerestaureerde Sint-Laurentiuskerk staan twee stalen sokkels opgesteld van Sarah Westphal waarop eeuwenoude gordijnen gedrapeerd liggen als stille relicten die vandaag ook kunnen verwijzen naar het zinnelijk geschilderde textiel op de panelen van de Vlaamse Primitieven. Dat deed Lili Dujourie met haar vroege textiel-sculpturen ook al maar met dit verschil dat zij nooit oude of gevonden materie introduceerde in haar serene op afwezigheid alluderende sculpturen.

Van hier op dat kleine doksaal kijkt men uit op de centrale projectie van een schedel waarin het gat de contouren van Afrika aangeeft. Het is een fascinerend en vooral “open” beeld van Ermias Kifleyesus dat in de contemplatieve context van de kerk over dé “wereld” spreekt.

Het zwarte Afrika lijkt wel een (schand)vlek op de blanke schedel; het is een straf werk dat in alle geprojecteerde schoonheid tegelijk alludeert op een kwetsuur én het sacrale rondom de dood heroriënteert in een denken over de (on)evenwichten in de wereld. Met gewone, eenvoudige middelen is een hedendaags kunstenaar vandaag nog bij machte om onze ingedommelde geest en ziel te bekampen én te beroeren.

Wie danst er nog …

Het korte Sediment-parcours van museum naar kerk en van de kerk via het plein naar de archeologische site wordt geanimeerd met de dansdiagrammen die Ben Benaouisse aanbracht op de grond. Verwijzend naar het beroemde werk van Andy Warhol die deze choreografische tekens op doek zette weet de op dans beluste bezoeker zich in één jive via deze “grond-instructies” te “bewegen” van locatie naar locatie…

Afdruk

Naast en op de resten van de abdijsite schittert Koen De Decker met een “wolk” van een luchtige kubus-constructie die zich voordoet als een gestructureerde fata morgana. Diezelfde Ben Benaouisse monteerde onder de (obligate) educatieve platen van de archeologische site telkens een fragment uit een interview over archeologie tussen Hans-Ulrich Obrist en Thomas Hirschhorn.

Stijn Ank beschouwde een verweerde poort van metalen golfplaten als een mal voor een minimaal ‘golvende” afdruk waarin de kunstenaar broze pastelkleuren mengde.

Het is een fraaie “afdruk” die nu pal op een voetpad ligt dat leidt naar één van de absolute hoogtepunten op Sediment.

Ruïne

Het betreft een intrigerend werk van Hannes Van Severen die een onopvallende ruïne van een huis letterlijk via een L-vorm inkapselde met twee spierwitte muren.

Het is een krachtige en accentuerende interventie waarin verval en opbouw; heden en verleden en het verlangen naar artistieke scherpte een meesterlijk, eenvoudig en krachtig beeld oplevert.

Dit werk zal lang blijven nazinderen als een ijkpunt; als een herinnering aan een halve huls rondom een ruïne van een huis die zonder de ingreep van de kunstenaar een onopgemerkt “fait divers” was gebleven.

Terug naar het Museum

Terug naar het museum dat als instituut betekenis verleent aan ingrepen die hier hun relevante context terugvinden is het vooral genieten van de perfect in de museale display geïntegreerde interventie van Masahi Echigo. In de in Italië geblazen glazen bollen zitten gevonden papiertjes “gevangen” die de kunstenaar opraapte tijdens wandelingen in Rome. Het conserveren van het abjecte en de trash van de straat in een conserverende “glazen” toestand en die opnieuw in het museum droppen naast de eeuwenoude archeologische relicten is een complex spinnenweb van bijgedachten geworden. Het is een interventie die via het overbodige gekrabbel op papiertjes het begrip sediment opnieuw verpulvert en tot stof laat opwaaien…

Sediment is een bijzondere expo en dat is af te leiden van de zorg waarmee die werd gemaakt !

“Sediment” nog tot 16 oktober in en rond het museum PAM in Ename

www.pam-ename.be

Luk Lambrecht