Op Internationale Vrouwendag stelt Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten vast dat ‘discriminatie subtieler is dan vroeger, en daardoor moeilijker aan te pakken’. ‘De les die elke moeder haar dochter moet meegeven is: zorg dat je voor jezelf kan opkomen en dat je voor je eigen boterham kan zorgen.’
‘Ik probeer van elke dag een beetje vrouwendag te maken’, steekt Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten van wal. ‘Vooral voor vrouwen die in het buitenland geboren worden, is er nog veel werk aan de winkel. Vandaar dat Open VLD met Alexander De Croo mensenrechten en ontwikkelingsamenwerking hoog op de agenda zet. Dichter bij huis is er al een hele weg afgelegd, maar de problemen nu zijn subtieler.
Kijk bijvoorbeeld naar de carrièreplanning. Meisjes doen het goed op school en in het hoger onderwijs, maar groeien veel minder door. Zeker voor wie kinderen krijgt, blijkt het heel moeilijk om die tijd achteraf in te halen en goed te maken. We worden opgevoed met het idee dat we kunnen worden wat we willen en studeren wat we willen. Maar eenmaal op de arbeidsmarkt blijkt het heel moeilijk om het dan waar te maken, zonder dat er sprake is van discriminatie. Dat is iets heel subtiel en complex, en daardoor moeilijker aan te pakken.’
Hoe pakken we dat dan aan?
‘Ik geloof heel erg in rolmodellen. Het feit dat we meer vrouwen zien in topposities zal ervoor zorgen dat vrouwelijke politici minder vragen krijgen over hoe zij werk en gezin combineren. Ik heb me vroeger vaak aan die vraag geërgerd.’
Wie zijn uw rolmodellen?
‘Toen ik jong was, was Annemie Neyts al onze partijvoorzitter. Op internationaal vlak had je Margaret Thatcher op het toneel. Pas op, daarmee doe ik geen uitspraken over haar beleid. Maar voor mijn generatie was het nieuw om een vrouw te zien tussen wereldleiders als Ronald Reagan en Michail Gorbatsjov.
Stel nu dat Hillary Clinton presidentskandidaat wordt voor de Democraten, dan zou dat ook een effect hebben tot ver buiten de VS. Hoe meer vrouwen in topposities, hoe meer andere vrouwen zien dat het kan. Net zoals het effect van Barack Obama als eerste niet-blanke president van de VS ook niet te onderschatten is.’
Nochtans hebben veel vrouwen die eenmaal aan de top geraakt zijn, zich niet bepaald ingezet voor vrouwenrechten.
‘Het is een cliché dat veel vrouwen aan de top staan, halve mannen zijn, maar het waren natuurlijk andere tijden. Maar ik vind niet dat de kwaliteiten om aan de top te staan – doorzettingsvermogen, goed kunnen luisteren, beslissingen kunnen nemen – exclusief mannelijk of vrouwelijk zijn.’
‘Vrouwelijke politici worden nog te veel beoordeeld op hun uiterlijk en hun kleren’
Wat ik wel erg vind, is dat vrouwen nog altijd veel meer op hun uiterlijk of hun kleren worden beoordeeld. Heb je al eens gekeken wat er allemaal van mannen in het parlement zit? Ik zou daar bij wijze van spreken ook wel eens een debat over willen voeren. (lacht)’
De federale regering kreeg wel al een ‘Auwtch Award’ voor het lage aantal vrouwelijke ministers, en de vrouwonvriendelijke maatregelen. Ook deze week nog bleek dat de besparingen vooral vrouwen treffen.
‘Daar ben ik het niet mee eens. We nemen maatregelen , bijvoorbeeld op het vlak van de inkomensgarantie, net omdat het de bedoeling is dat vrouwen niet vast komen te zitten in een systeem van deeltijds werken. Want dan krijgen ze de rekening ook later gepresenteerd bij hun pensioen. En het kan niet de bedoeling zijn om vrouwen afhankelijk te maken van uitkeringen.
We zien het net omgekeerd: we moeten vrouwen alle kansen geven om – als ze dat willen – voltijds te werken en dat in combinatie met werk en gezin. Ik ga niet ontkennen dat dat op persoonlijk niveau niet altijd gemakkelijk is, maar als overheid moeten we wel systemen inzetten om de globale situatie te veranderen én te vergemakkelijken.’
De les die elke moeder haar dochter zou moeten meegeven is: zorg dat je voor jezelf kan opkomen en dat je voor je eigen boterham kan zorgen. Ik geloof daar heel erg in, ook al ben ik dan al 25 jaar gelukkig met mijn partner en geloof ik heel erg in romantiek.’
Die Auwtch Award was dus onterecht?
‘Zeker. Ik vind dat de Vrouwenraad zou moeten opkomen om net alles mogelijk te maken om voltijds te werken. En ervoor te zorgen dat vrouwen voor een eigen inkomen kunnen zorgen. En ik weet hoe moeilijk dat is. Maar het is wel essentieel.
U hebt zichzelf in het verleden vaak een feministe genoemd. In hoeverre zijn feminisme en liberalisme met elkaar verbonden?
‘Eigenlijk zou elke liberaal een feminist moeten zijn, en gelukkig is dat ook zo. Die twee liggen in elkaars verlengde. Het liberalisme is een ideologie die mensen sterker wil maken en mensen alle kansen wil geven. En daar gaat feminisme voor mij ook over. Dat je niet minder kansen krijgt omdat je een vrouw bent. Over die grote lijnen zijn we het ook eens, alleen de manier waarop verschilt soms.’
‘Dit is een liberale regering, logisch dat niet alle maatregelen voor alle partners even gemakkelijk zijn’
De afgelopen weken bleef u wat in de luwte terwijl CD&V en N-VA elkaar in de haren vlogen. Hoe kijkt u daar op terug?
‘We hebben vorig jaar een ambitieus regeerakkoord onderhandeld. En als er ambitie is, dan is er logischerwijs ook discussie. Het is belangrijk dat iedereen zijn werk doet. En ik voel me niet geroepen om daar veel mijn neus tussen te steken, of olie op het vuur te gooien. Wij voelen ons goed in deze regering. Het is een liberale regering die kiest voor verandering, en dan is het logisch dat niet alle beslissingen even gemakkelijk zijn voor iedereen. Maar dan moet je de moed tonen om verder te gaan.’
Ondertussen staat ook de begrotingscontrole voor de deur. Afgaand op de stellingen die alle partijen nu al innemen, belooft dat niet gemakkelijk te worden.
‘De feiten zijn wat ze zijn. Onze overheidsschuld moet naar beneden. Tegelijk heb ik begrip voor de vraag van sommige departementen om meer middelen. Maar dat zijn normale discussies, die we binnen de schoot van de regering moeten voeren.’
Op de nieuwjaarsreceptie van Open VLD liet u weinig aan de verbeelding over. De belastingen moeten naar omlaag.
‘Voor ons is het essentieel dat wie werkt, genoeg overhoudt om iets iets van zijn leven te maken. Een van de eerste verwezenlijkingen van de regering-Michel is de verlaagde personenbelasting, en op die weg zullen we verder gaan.’
De economische vooruitzichten niet echt gunstig en vanuit de samenleving weerklinkt de roep om rechtvaardige belastingen wel steeds luider. Hoe wil u die zaken met elkaar verzoenen?
‘Wie zegt in te zetten op rechtvaardige belastingen, bereikt soms het tegenovergestelde van wat hij in gedachten had. Kijk naar de rijkentaks in Frankrijk. Dat was een maatregel met een tarief van 75%, die maar een paar mensen zou treffen, maar twee jaar later wordt hij afgeschaft omdat hij niets opbrengt. Als liberaal ben ik ervan overtuigd dat wanneer je lagere en eenvoudigere belastingen hebt, ook de inkomsten omhoog zullen gaan.
Voor de duidelijkheid, ik ben wel voorstander van een Kaaimantaks. Wie hier onderwijs volgt, en geniet van de sociale zekerheid moet zijn geld nadien niet in een offshore constructie onderbrengen.’
Is dat dan de liberale invulling van een ’tax shift’?
‘We moeten op een creatieve manier naar de begroting kijken. Neem het voorbeeld van de registratierechten voor wie een woning koopt. De Vlaamse regering heeft die in het verleden verlaagd. Resultaat: het was goed voor de economie én de staatskas. Hetzelfde zouden we moeten doen voor het schenken van onroerende goederen. Die tarieven nu zijn echt niet meer van deze tijd.’
‘Ik vind het geen goed idee om dictaten op te leggen, niet door de regering, en niet door de sociale partners’
Deze week bereikte de Groep van Tien een akkoord over het brugpensioen. De regering bezorgde hen gisteren een antwoord.
‘Ik heb heel veel respect voor het werk van de sociale partners. Het is essentieel dat we samen vooruitgaan. Liever dat we stap voor stap een akkoord bereiken dan dat we niets bereiken, maar tegelijk moeten de sociale partners wel begrijpen dat het de taak is van de regering om de doelstellingen uit het regeerakkoord te bereiken, en dus ook het uiteindelijke einddoel van de hervormingen.’
Daarom zijn we democratisch verkozen, maar over de manier waarop, daarover gaan we de dialoog aan. Ik vind het geen goede zaak om dictaten op te leggen, niet door de regering, maar ook niet door de sociale partners.’
Zowel de vakbonden als de werkgevers geven aan dat er nu eenmaal onvoldoende jobs zijn voor het grote aantal oudere werknemers. Gaat u niet akkoord met die vaststelling?
‘Dat is de vraag van de kip of het ei. Alles hangt met alles samen. Daarom moeten we naar een totaaloplossing waarbij we moeten inzetten op werk op maat, zodat oudere werknemers naar een andere job geleid kunnen worden, bijvoorbeeld om jongeren op te leiden. Dat maakt de regering nu mogelijk.
‘Deze regering vindt het onrechtvaardig dat mensen van 55 consequent uit de arbeidsmarkt worden gezet’
Brugpensioen is geen pensioen, het is een werkloosheidssysteem. En ook in dat systeem moeten we ervoor zorgen dat we allemaal samen een stukje langer blijven werken. Niet om mensen te pesten, wel om het beste uit mensen te halen. We moeten jobbegeleiding voorzien die bij oudere werknemers past.’
De vakbonden hebben al laten verstaan dat het akkoord één en ondeelbaar is. Hoe moeilijk is dat voor de hele discussie?
‘Onze taak als regering is om te bepalen welke richting we uitgaan met de samenleving. En wij vinden het onrechtvaardig dat mensen van 55 consequent uit de arbeidsmarkt worden gezet. We zijn ons gesprek gestart met de discriminatie van vrouwen, wel, ook discriminatie op basis van leeftijd mogen we niet toelaten.’
‘Voortaan elk jaar een congres’
Vorig jaar kondigde u werk wilde maken van vernieuwing en verdieping bij Open VLD. Hoe staat het daarmee?
‘Daar ben ik de afgelopen weken mee bezig geweest. Dit voorjaar organiseren we Café Futur, een reeks van lezingen en debatten met topsprekers.
Bedoeling is om op een laagdrempelige manier van gedachten te wisselen. Het zijn allemaal mensen die op een eigen manier naar de toekomst kijken. Anderhalf jaar geleden hebben we een toekomstverklaring goedgekeurd. Maar als partij moet je blijven kijken naar de toekomst. En voortaan houden we als partij elk jaar een congres, maar daarover zullen we later uitvoeriger communiceren.’
Een van de thema’s die aan bod komen is het basisinkomen. Toch een idee dat vaak extreme reacties oproept. Hoe staat u daartegenover?
‘Ik kan nu niet zeggen of ik voor of tegen ben. Liberalen zijn gewonnen voor eenvoudige systemen die de juiste doelgroepen bereiken. En ik ben heel benieuwd wat onze sprekers daarover te zeggen hebben. En nadien gaan we daarover in debat.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier