‘Rellen voorkomen begint aan de schoolpoort’

‘Scholen alleen kunnen geen rellen voorkomen, maar de zoektocht naar meer betrokkenheid van leerlingen en ouders, na ar een toekomstperspectief voor jongeren, begint wel aan de schoolpoort’, schrijven Frederic Vanhauwaert (Netwerk tegen Armoede) en Bart Peeters (Brussels Platform Armoede).

In het debat over de recente rellen in Brussel werd al snel verwezen (of met de vinger gewezen) naar het onderwijs in Brussel. Kan of moet het onderwijs alle maatschappelijke problemen oplossen? Nee. Kan het meer doen dan vandaag? Zeer zeker, ook en vooral in Brussel. Scholen alleen kunnen geen rellen voorkomen, maar de zoektocht naar meer betrokkenheid van leerlingen en ouders, na ar een toekomstperspectief voor jongeren, begint wel aan de schoolpoort. Bij Vrienden van het Huizeke, een vereniging waar armen het woord nemen in de Marollen, hebben ze dat zelfs letterlijk opgevat. Belangrijk, want de vereniging situeert zich op een boogscheut van de Anneessenswijk, waar op 11 november de bom voor een eerste keer barstte.

Letterlijk, omdat de vereniging al enkele jaren een schoolpoortwerking heeft bij enkele Nederlandstalige scholen. Dankzij projectsubsidies van de Koning Boudewijnstichting en van het Koningin Paolafonds maar zonder steun van de Brusselse of de Vlaamse regering. Die schoolpoortwerking begint ’s morgens met een simpele goeiedag, bonjour, salaam aleikum, buenos días, … Een schoolpoortwerker spreekt de mensen aan, over het weer, over de kinderen, en zo komen de vragen en zorgen naar boven, over school, maar ook over de woning, het inkomen, andere problemen die opduiken.

Daarmee gaat de schoolpoortwerker aan de slag. Hij stapt samen met de ouders naar de school, naar de huisvestingsmaatschappij, naar het gemeentehuis of het OCMW-dienstencentrum. Die ouders voelen zich eindelijk gehoord, durven zelf meer vragen te stellen en raken zo ook meer betrokken bij hun school, omdat ze zien dat het effect heeft. Dat versterkte zelfvertrouwen leidt ertoe dat deze gezinnen ook hun problemen op andere terreinen (huisvesting, inkomen, …) kunnen aanpakken en meer tijd en energie kunnen besteden aan de opvoeding van hun kinderen.

Het zijn kleine stappen in een lang traject, maar de ondersteuning van deze gezinnen is de manier om jongeren een leven te leren opbouwen in plaats van zich af te zetten tegen de samenleving. Dit is een traject dat al begint bij de ondersteuning van ouders in de lagere school. In Gent investeert de stad al 20 jaar op de inzet van brugfiguren, een methodiek zeer gelijkaardig aan het schoolpoortwerk, en … met succes! Wanneer volgt Brussel?

Eindeloze herhaling?

Helaas wordt in Brussel nog te weinig ingezet op de ondersteuning van gezinnen en jongeren tijdens de schoolloopbaan, op infrastructuur en professionele begeleiding voor kinderen en jongerenwerkingen of op de strijd tegen discriminatie op de arbeidsmarkt. Er worden zeker stappen in de goede richting gezet maar investeren in de toekomst en dus in onze jongeren moet een absolute prioriteit zijn. Is het naïef om te stellen dat je met een te gebrekkige ondersteuning van de schoolloopbaan en de ontwikkelingskansen van onze jongeren de rellen van morgen creëert? Wij vinden het vooral naïef om te denken dat repressie alleen deze jongeren terug in de samenleving brengt. Dan gaan we voor hetzelfde scenario dat zich al enkele decennia afspeelt in Brussel. Jongeren zonder toekomstperspectief die hun frustratie botvieren beantwoord met veel spierballengerol vanuit de politiek. Het is een verhaal dat zich eindeloos zal blijven herhalen zo lang men niet investeert in een structurele aanpak.

Is dit een excuus om de boel kort en klein te slaan? Zeer zeker niet. En repressie is en zal nodig blijven wanneer dit soort gedrag gesteld wordt. Is het tekort aan ondersteuning een verklaring voor wat nu gebeurd is? Zeer zeker wel. De schoolpoortwerking is maar een van de vele mogelijke pistes om kinderen en jongeren de broodnodige kansen te geven, die ze ook verdienen. Laten we er hier en nu werk van maken.

Het is niet dat er langs Franstalige kant niets gebeurt, wel integendeel. In het Pacte d’enseignement d’excellence, afgesloten tussen politiek, vakbonden, inrichtende machten, sociale bewegingen en ouderverenigingen, staan heel interessante ideeën. Van een brede eerste graad, versterking van het kleuteronderwijs tot acties om het zittenblijven terug te dringen. Alleen verloopt ook hier de uitvoering ervan tergend traag.

Wie wil vermijden dat we de komende jaren of decennia dezelfde discussie voeren na alweer een potje rel schoppen, moet nu in actie schieten, niet met spierballen, wel met een doordachte aanpak die kinderen en jongeren het vertrouwen en de kans geeft om aan te sluiten bij de samenleving. Te beginnen bij de schoolpoort. Maar daar eindigt het zeker niet.