Regeln Uber Alles

‘De imagoschade die onze hoofdstad heeft ondergaan door het dossier-Uber, wordt niet makkelijk te herstellen’, stelt Jong VLD-voorzitter Bart Selfhout. ‘De drie antwoorden van de overheid op innovatie zijn helaas voorspelbaar: verbieden, belasten of subsidiëren. Met andere woorden: groei beperken. Dit getuigt van controledrang van beleidsmakers en fundamenteel wantrouwen in private initiatieven.’

Door haar acties tegen transportbedrijf Uber en hun smartphone-app UberPop is Brussels minister van Vervoer Brigitte Grouwels (CD&V) de jongste dagen onderwerp van gesprek in alle media, in binnen- én buitenland. Jong VLD lanceerde de populaire hashtag ‘Grouwelsverbiedt’ (nvdr. Jerry Van Echelpoel, secretaris-generaal van Jong VLD). Zelf eurocommissaris voor digitalisering Neelie Kroes laat zich niet onbetuigd en spreekt over een ’19de-eeuwse’ maatregel. Jong VLD-voorzitter Bert Schelfhout en Jong VLD’er William Mostmans zien dit in een breder kader: “De drie antwoorden van een overheid op innovatie zijn helaas voorspelbaar: verbieden, belasten of subsidiëren. Met andere woorden: groei beperken. Dit getuigt van controledrang van beleidsmakers en fundamenteel wantrouwen in private initiatieven.”

Onze 21ste eeuw is er een van razendsnelle ontwikkelingen. Waar we in 2004 nog maar net gewoon waren aan iPods en de eerste Blackberrys pas opdoken, is een smartphone nu gemeengoed. Google werkt aan de Google Lens, oftewel een contactlens met Google Glass-functionaliteit. Tegelijk zijn overheden wereldwijd vooral groter en groter geworden. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de overheid en de wet nauwelijks gelijke pas kunnen houden met de moderne technologie.

De trage werking van de overheid zou geen probleem zijn, ware het niet dat zij zich geroepen voelt om allerhande wetten en regels uit te vaardigen om onze economie te sturen – maar die vervolgens niet aanpast aan de realiteit. Het gevolg hiervan is dat nieuwe initiatieven niet worden beoordeeld op hun merites, maar op hoe goed ze in het verouderde keurslijf passen. Wat binnen de strakke lijnen en doelen van de overheid past, mag blijven en wordt vaak nog gesubsidieerd ook. Wat erbuiten valt, wordt onherroepelijk verboden of op z’n minst aan banden gelegd en zwaar belast. In zo’n klimaat is het als initiatiefnemer amper mogelijk om jouw idee, dienst of product op de markt te brengen. Je kan helaas beter hopen dat je een politicus of ambtenaar kent die jouw initiatief wil ondersteunen. Misschien is er wel een reden waarom er geen Europese tegenhanger van Silicon Valley is…?

Het bedrijf Uber laat mensen zich aanmelden als vrijwillig chauffeur via de app UberPop. UberPop-gebruikers in Brussel kunnen dan een rit boeken, tegen een variabele vergoeding aan de chauffeur (’s nachts zijn er immers minder mensen bereid om uit hun bed te komen, vraag en aanbod dus). In een tijd waarin we met z’n allen gemotiveerd worden om te carpoolen en te autodelen, klinkt dit als een prima initiatief, maar helaas is de taxisector een van meest strikt gereguleerde van dit land. Mensen op zoek naar een bijbaantje kunnen achter extra inkomen fluiten, reizigers moeten op zoek naar – vaak minder handige – alternatieven: slechts traditionele taxibedrijven worden beter van deze beslissing. Het staat hen nochtans vrij om Uber te beschuldigen van concurrentievervalsing. Helaas is het ‘Uber’-voorval niet eens uitzonderlijk: een gelijkaardige casus deed zich ook eind vorig jaar voor, toen Brussel de activiteiten van de populaire social lodging-site Airbnb sterk aan banden legde.

Het fenomeen is uiteraard niet beperkt tot het hedendaagse België. Reeds in 1850 schreef de Franse econoom Bastiat over dit thema zijn satirische “petitie van de kaarsenmakers”, waarin kaarsenmakers de overheid aanschrijven met de vraag om de zon te verbieden, omdat zij zelfstandig de strijd niet aankunnen met deze concurrentie. Helaas blijft ook vandaag de dag innovatie geremd omdat het bestaande wettelijk kader geen rekening houdt met innovatieve en dus per definitie onvoorspelbare ideeën. Het is dan ook cruciaal, om werk te maken van een wetgevend kader dat voorzien op dat wat niet voorzien kan worden; een kader dat niet om de paar jaar à la tête du client herschreven moet worden, maar dat ademruimte biedt aan frisse, creatieve ideeën. Dit lijkt moeilijk, maar de oplossing kan amper simpeler: leg de regelneverij waar onze overheden aan lijden zélf aan banden. Creëer een soepel wetgevend kader dat slechts publieke veiligheid en milieu beschermt en roep het micromanagement in zowat elke economische sector een halt toe.

De imagoschade die onze Belgische en Europese hoofdstad heeft ondergaan, wordt helaas niet makkelijk te herstellen: zowat alle internationale technologiemagazines hebben hun verbazing over het dossier-Uber en de antieke Brusselse wetgeving laten blijken, net als vele investeerders en innovatieve bedrijven. Laat ons dan ook handelen voor het helemaal te laat is. De verstarde Vlaamse, Belgische en Europese economieën kunnen alle impulsen maar al te goed gebruiken.