‘Rectorschap UGent: een pyrrusoverwining?’

Er is eindelijk een nieuwe rector aan de UGent. ‘Maar wie had na tien ronden nog het gevoel dat zijn of haar stem iets uitmaakte?’, vraagt Arthur Joos, hoofdredacteur van het Gentse studentenblad Schamper zich af.

Na zes lange maanden is er dus eindelijk een nieuwe rector aan de UGent. Zes maanden lang nobel schermen met een tweederdemeerderheid, maar uiteindelijk toch de gewone meerderheid inroepen om het pleit te beslechten. Zes maanden lang je de vraag stellen of dat het nu allemaal wel waard was.

Universiteitsbrede verdeling

In september 2016 besliste Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) dat bij de rectorverkiezingen aan de Universiteit Gent, die in het voorjaar van 2017 zouden plaatsvinden, voortaan enkel genderneutrale duo’s zouden mogen deelnemen. Rik Torfs, toen nog rector van de KU Leuven, noemde het genderneutrale aspect ‘onnodige overheidsinmenging’. Crucialer voor het verloop van de verkiezingen bleek later echter de vereiste om als duo op te komen: voortaan zouden ideologische breuklijnen het rectoraat niet meer kunnen verdelen.

Over de breuklijn tussen vrijzinnigen en katholieken aan de UGent is de afgelopen zes maanden al heel wat geschreven. En we moeten er niet flauw over doen, op één of andere manier speelt die natuurlijk een rol, maar veeleer dan een complot van vrijmetselaarsloges – of van katholieken, afhankelijk van wie je erover spreekt – is de universiteit vooral een onontwarbaar kluwen van dienstbetoon en wisselende allianties.

Dat klinkt misschien wat angstaanjagend, maar het is an sich ook positief. Tenminste, zolang dialoog en vertrouwen daarbij centraal staan. Niet alleen de dialoog die plaatsvindt tussen de verschillende geledingen, maar ook de dialoog binnen het centraal bestuur van de universiteit. Die mogelijkheid tot discussie, waarbij iedereen zijn of haar bekommernissen en verzuchtingen kan uiten, wordt gegarandeerd door het model van representatie waar de Universiteit Gent – terecht – zo trots op is.

De beslissing om te opteren voor duo’s mag dan wel een onverdeeld rectoraal team voor ogen hebben gehad, toch kon het de rest van de universiteit niet behoeden van het verder uitzaaien van de aloude splijtzwam. Laat dat nu net de ultieme ironie belichamen: de exponentiële toename van het aantal kiezers ten opzichte van vier jaar geleden – die daarenboven plots volledig anoniem via het internet kunnen stemmen – en de toegenomen media-aandacht, zorgden samen met die verdeling voor de ultieme patstelling. Pakweg veertig procent van de kiezers zag Rik Van de Walle ronde na ronde helemaal niet als rector van hun universiteit, zestig procent was dan weer wel overtuigd. Of ze hoopten gewoon dat de eindeloze verkiezingscampagne dan eindelijk zou ophouden.

Vermoeide kiezer

Het leeuwendeel van de kiezers was de verkiezingen al lang beu, maar nog eerder dan kiesmoeheid sloeg bij heel wat kiezers de befaamde e-mailmoeheid toe. Meer nog dan welk aandeel van de kiezers effectief nog naar de stembus ging, vroeg ik me elke ronde opnieuw weer af wie van hen de campagnemails van beide duo’s nog las. Laat staan dat iemand ze überhaupt nog opende na tien rondes. Wie heeft tenslotte nog het gevoel dat zijn of haar stem ook maar iets uitmaakt, als het aantal berichten waarin opgeroepen wordt om ‘je stemrecht te gebruiken’ intussen opgelopen is tot ruim veertig?

Bijzonder wrang was dan ook de nasmaak toen vorige week bleek dat net een technisch probleem bij het verzenden van die e-mails ervoor zorgde dat de achtste ronde van de verkiezingen twee dagen nadien opnieuw moest plaatsvinden. Bij beide kandidaat-duo’s werd dinsdag ongetwijfeld duchtig gevloekt, maar ook bij de kiezers was het ongenoegen duidelijk merkbaar: participatie bij studenten halveerde bijvoorbeeld in die ronde zowat ten opzichte van de eerdere stemrondes, van gemiddeld twintig procent naar slechts tien procent.

Het nieuwe kiessysteem, waarin slechts een gewone meerderheid vereist werd, verzekerde wel voor een spoedige oplossing, maar democratischer werd het verkiezingsproces niet. Niet in se omdat de universiteit de tweederdemeerderheid liet varen, want uiteindelijk haalde het duo toch ruim zeventig procent, wel omdat ze er zo lang over deed om in te grijpen: de opkomst kelderde spectaculair.

We zullen doorgaan

Wat de gevreesde imagoschade betreft? Die valt natuurlijk moeilijk in cijfers samen te vatten, maar ook dit jaar stijgt het aantal inschrijvingen aan de UGent opnieuw met ruim vijf procent. Het merendeel van de studenten ligt niet wakker van wie de plak zwaait op het rectoraat, en nieuwe studenten leven wat dat betreft schijnbaar met dezelfde ingesteldheid.

Tijdens haar koers doorheen al het gekibbel liep de UGent intern wel wat averij op, en het is nu aan kersvers rector Rik Van de Walle om het schip terug naar een veilige haven te loodsen. In haar afscheidsinterview met Schamper gaf Anne De Paepe advies aan haar opvolgers: ‘Luisterbereidheid staat hoog op mijn lijstje. Echt luisteren, niet alleen horen.’

Ruim twee derden van de professoren, assistenten en personeelsleden was uiteindelijk overtuigd van de tandem Van de Walle-Van Herreweghe, maar bij de studenten haalde het duo slechts nipt de gewone meerderheid. Door participatie en overleg, twee thema’s die het duo tijdens de campagne voorop stelde, alleen zo kan iedereen weer op één lijn gebracht worden. De UGent behoort jullie nu toe, Rik en Mieke, dus luister naar wat ze te zeggen heeft. Zorg dat ook studenten weten wat hun rectoraat voor hen doet.