‘Waarom roept homoseksualiteit zoveel emotie op in een christelijke context?’, vraag Willy Bombeek. Als Interdiocesaan coördinator Homoseksualiteit en Geloof staat stil bij de vraag hoe we moeten omgaanmet polarisatie rond lgbtq+ in de Kerk.
Recentelijk werd in Auckland (Nieuw-Zeeland) een lgbti+ bijeenkomst verstoord door radicale christelijke mannen. Dit incident staat niet op zichzelf. Sinds de verkiezing van de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump waart een golf van angst door de lgbti+ gemeenschap in de Verenigde Staten. De Amerikaanse jezuïet James Martin (Outreach Faith), een pleitbezorger voor de gelovige lgbti+ gemeenschap, kreeg een stortvloed aan reacties van mensen die vrezen voor hun veiligheid en toekomst. Als antwoord hierop formuleerde hij een handleiding om te overleven als gelovige lgbti+ persoon in een land waar de Bijbel als norm wordt gehanteerd. Zijn adviezen lezen als een overlevingsgids, zoals ‘sta je vriend bij’, ‘ga niet in debat met familie en vrienden’.
De Amerikaanse vicepresident, de heer JD Vance probeerde zelfs binnen de lgbti+-gemeenschap in de aanloop van de presidentsverkiezingen verdeeldheid te zaaien door in een interview te beweren dat hij geloofde dat hij en president D. Trump de stem van de “normale homoseksuele man” zouden winnen, een uitspraak die meer vragen oproept dan antwoorden geeft. Daarnaast richtte hij zijn pijlen op de transgender personen.
Na de moeilijke weg van ‘uit de kast’ te komen worden de lgbti+ personen opnieuw ‘in de kast geduwd’ uit vrees voor hun leven.
Deze verharding is niet enkel een Amerikaans fenomeen. Ook dichter bij huis worden wij geconfronteerd met polarisatie rond het thema lgbti+. Leraren katholieke godsdienst getuigen hoe sommige leerlingen fel reageren of demonstratief de klas uitlopen, hun vingers in de oren steken zodra het thema lgbti+ wordt besproken. Religieuze teksten, of het nu de Bijbel of de Koran is, worden daarbij als strijdmiddel gehanteerd.
Ook op sociale media blijft de toon scherp. Sommige jongeren en zelfs sommige priesters reageren fel op een Instagram-post als gaat het over de Kerk meer inclusiever te maken. Het onderwerp ‘lgbti+’ roept spijtig genoeg spanning en polemiek op. De regenboogvlag als symbool van de lgbti+ gemeenschap werkt bij enkelen als een rode lap op een stier. De ‘+’ in lgbti+ geeft voer aan speculatie en bezorgdheid.
Waarom roept homoseksualiteit zoveel emotie op in een christelijke context? Voelen sommige gelovigen zich bedreigd in hun overtuigingen? Het gaat bij sommige mensen over thema’s zoals voortplanting, traditionele waarden, de stabiliteit van de maatschappij, gebaseerd op het kerngezin, en dergelijke. Kortom: de idee dat homoseksualiteit ‘tegennatuurlijk’ is. En waarom is demonisering, vaak met de Bijbel in de hand, dan de reflex? De Amerikaans-Joodse wetenschapper Amy-Jill Levine stelt terecht: “De Bijbel is een rots om op te staan, niet een rots om mee te werpen en schade aan te richten.”
Als coördinator voor de Vlaamse katholieke Kerk in Vlaanderen en Brussel ontvang ik geregeld mails van bezorgde christenen die Bijbelse teksten hanteren zoals advocaten wetteksten gebruiken. Ik neem hun bezorgdheden serieus en respecteer hun geloof. Op een uitnodiging voor een persoonlijk gesprek wordt al dan niet ingegaan.
In mijn ontmoeting wil ik niet overtuigen maar getuigen. Ik spreek niet in Gods naam, maar als gelovige katholiek en als homo die binnen de Kerk werkt aan een pastoraal van gastvrijheid en inclusie. In verbinding blijven is mijn uitgangssituatie. Maar mag ik dan niet dezelfde openheid en wederkerigheid verwachten?
Na drie jaar werken in dit veld merk ik, naast angst, vooral veel onwetendheid. Pride-optochten worden vaak als enige referentie genomen om een oordeel over homoseksuele mensen te vellen. Maar waarom niet gewoon in gesprek gaan met een homo of transpersoon? Waarom niet luisteren naar hun leven en ervaringen? Waarom niet praten met de betrokkenen in plaats van over? Vorm nadien je mening.
Daarom organiseren wij de ‘boterham’-avonden , waar de kerkleiding luistert naar de persoonlijke verhalen van de gelovige lgbti+’ers en hun familie. Gewone gelovigen helpen mee aan onze oecumenische gebedsdiensten voor de gaypride. Dit zijn kleine stappen, maar ze tonen dat dialoog en verbinding mogelijk zijn.
De Vlaamse bisschoppen en paus Franciscus hebben de duidelijke keuze gemaakt om de homoseksuele personen niet te veroordelen, maar als deel van de gemeenschap te zien, zoals ze dat ook doet voor gescheiden personen. Homo- en transfobie worden expliciet veroordeeld.
Paus Franciscus stelt in zijn document ‘Fratelli Tutti’: “God geve dat we na al de ellende (van corona) niet langer zullen denken in termen van ‘zij’ en ‘die’, maar alleen nog van ‘wij’.”
In de samenleving leeft momenteel een tendens van verharding of verruwing, niet alleen bij christenen. Denken we maar aan de manosphere en traditionalisering op TikTok met o.a. Andrew Tate.
Het is tijd om bruggen te bouwen in plaats van loopgraven te graven. Wie zich beroept op de Bijbel zou dat moeten doen vanuit liefde en barmhartigheid, niet vanuit uitsluiting en angst. Alleen zo kunnen we samen een maatschappij en, als gelovige, een Kerk vormen waarin iedereen een ‘safe space’ vindt.
Willy Bombeek is Interdiocesaan coördinator Homoseksualiteit en Geloof voor de Vlaamse katholieke Kerk en Brussel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier