‘Racisme: jonge kinderen moeten kleurenblind blijven’

Jong geleerd is oud gedaan, vindt het Minderhedenforum. ‘We moeten streven naar een grotere openheid vanuit de school voor het migratieverhaal.’

Het platform #DailyRacism heeft deze week tien beleidsaanbevelingen opgesteld. Die zijn gedragen door honderden ervaringsdeskundigen die zich in werkgroepen en in een plenumvergadering over racisme hebben uitgesproken. Allen mensen dus die weten waarover ze het hebben.

In het verlanglijstje staan onder meer tijdelijke quota voor de politiek, ambtenarij en de media, praktijktests, sociale inspectie voor racisme, een strengere en beter toegepaste anti-discriminatiewetgeving, een laagdrempelig meldpunt tegen racisme en een website met tips voor slachtoffers van racisme. Het Minderhedenforum betoogt zijn steun aan deze aanbevelingen.

Ook in het onderwijs dient volgens #DailyRacism een en ander te gebeuren, zoals: “De lerarenopleiding dient herzien te worden. Er is weinig aandacht voor het thema diversiteit en de studenten worden onvoldoende voorbereid om les te geven in een diverse samenleving. Leerkrachten zijn zich vaak weinig bewust van institutioneel racisme en moeten dus dringend ondersteund worden, gezien het hoge aantal getuigenissen over racisme binnen het onderwijs.”

En inderdaad, diversiteit moet een belangrijk en systematisch aandachtspunt worden in het onderwijs. Elke dag horen ouders en kinderen nieuwsberichten over migratie, discriminatie en diversiteit. Gespreksvoer op overschot, ook voor in de klas. Alleen is het de vraag hoe leraren dit kunnen aanpakken.

Vertrekken vanuit ervaringen van leerlingen

Het Minderhedenforum en de werking en projecten van onze etnisch-culturele verenigingen, kunnen leraren misschien inspireren. In gesprekken over migratie kunnen zij dan ingaan op wat er zich afspeelt in het zuiden van Europa. Of kunnen zij de focus leggen op de migratiegeschiedenis van België.

Vertrekken vanuit de ervaringen van leerlingen kan bovendien de betrokkenheid verhogen. In de klas zitten niet enkel leerlingen die onlangs migreerden maar ook leerlingen van wie de grootouders naar hier kwamen om te werken. Benut die aanwezige rijkdom, zorg dat kinderen elkaar inspireren. Ze zullen zien dat ze verschillen, maar ook erg gelijk zijn. Dat migratie van alle tijden is, dat zonder migratie deze kinderen hun beste schoolmaatje nooit hadden leren kennen. En dat iedereen op zoek is naar geluk, dat wij allemaal familiebanden hoog in het vaandel dragen.

Zo kennen we leraren Nederlands en hun collega’s van andere vakken die leerlingen in een secundaire school de opdracht gaven om hun grootouders te interviewen. Ze mochten voorwerpen meebrengen die belangrijk waren in het migratieverhaal van hun grootouders. Hiermee bouwden leraren en leerlingen samen een tentoonstelling uit, om dit erfgoed niet verloren te laten gaan. Deze ouderen hebben namelijk veel ervaringen en wijsheid die ze willen doorgeven aan toekomstige generaties. Binnen en buiten hun gemeenschappen.

Scholen hebben de mogelijkheid om rond het thema migratiegeschiedenis te werken binnen wereldoriëntatie in het basisonderwijs en de vakoverschrijdende eindtermen in het secundair onderwijs. We kennen lagere scholen die met hun leerlingen bijvoorbeeld de tentoonstelling ‘Straffe Gasten’ gingen bezoeken in het MIAT in Gent, over Turkse migratie.

Jong geleerd is oud gedaan

Het Minderhedenforum merkt dat heel wat etnisch-culturele verenigingen bezig zijn om hun achterban te vragen cultureel erfgoed te verzamelen. Hiermee maken ze tentoonstellingen met het materiaal en maken ze zo de migratiegeschiedenis tastbaar. In het kader van 50 jaar Turkse en Marokkaanse migratie naar België werden er bijvoorbeeld prachtige exposities gemaakt. In Brugge loopt er op dit moment een tentoonstelling in het Volkskundemuseum over de Nepalese gemeenschap daar. Een mooie samenwerking tussen een museum en het verenigingsleven.

Er zijn al mooie samenwerkingen tussen de erfgoedsector en etnisch-culturele verenigingen. Maar verenigingen willen zich ook wel open stellen naar scholen toe. We moeten streven naar een grotere openheid vanuit de school voor het migratieverhaal en cultureel erfgoed van leerlingen en naar een grotere betrokkenheid van leerlingen bij de school.

Het zijn allemaal manieren om migratie, discriminatie en diversiteit te bespreken op school. Empathie met mensen die gediscrimineerd worden kan ook door mee te leven in migratieverhalen van grootouders van leerlingen uit de eigen klas. Een experiment tussen ‘goede kinderen met bruine ogen’ en ‘zwakke kinderen met blauwe ogen’ is dan niet eens meer nodig. We hoeven niets op de spits te drijven. Gewoon jong leren zodat het oud is gedaan. Zodat we gewoon geen kleuren meer zien.