Rachida Lamrabet: ‘Boerkaverbod is een verregaande inbreuk op de vrijheid van vrouwen’

Voor een internationaal theaterproject over privacy maakte schrijfster Rachida Lamrabet voor de Brusselse KVS een opmerkelijke kortfilm: in Deburkanisation verdedigt ze het recht op de boerka te dragen.

Rachida Lamrabet werkt als juriste bij Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum, dat de voorbije weken in een storm is beland, maar ze wil alleen in eigen naam over haar project spreken. De kwestie die ze aankaart, ligt dan ook gevoelig.

Uw kortfilm is een vlammende aanklacht tegen de ‘deburkanisatie’. Waarop doelt u daarmee?

RACHIDA LAMRABET: Op het maatschappelijke en juridische proces dat vrouwen tot elke prijs wil ontsluieren. Dat proces is in Europa al meer dan tien jaar bezig. Het vormt een verregaande inbreuk op de vrijheid en de privacy van vrouwen. Een vrouw in boerka geeft het signaal dat haar lichaam privé is en dat ze onzichtbaar wil blijven voor de buitenwereld. Maar dat werkt op de buitenwereld als een rode lap op een stier: het is not done om je zo af te schermen. Door het boerkaverbod is het in België zelfs bij wet bepaald: vrouwen moeten zich laten zien.

Is de boerka dan niet vrouwonvriendelijk?

LAMRABET: Die vraag getuigt van een paternalistische manier van kijken: ‘We moeten die arme vrouwen, die door hun mannen en hun godsdienst worden onderdrukt, van hun sluiers bevrijden!’ Ze moeten worden zoals westerse vrouwen, en dan is het goed. Nonsens. Vrijheid kan zich op verschillende manieren uiten. Ook door er bewust voor te kiezen je lichaam niet te laten zien.

Plaatsen die vrouwen zich op die manier niet buiten de samenleving?

LAMRABET: Die vrouwen willen niet deelnemen aan de samenleving. Ze hebben weinig interesse in dit leven, ze leven voor het hiernamaals. Die overtuiging moet je respecteren, zolang ze andermans vrijheden niet in het gedrang brengt.

Ook met de hoofddoek hebben veel mensen het moeilijk. Het Europees Hof van Justitie besliste vorige week dat een werkgever zo’n religieus symbool mag verbieden.

LAMRABET: De talloze verboden op de hoofddoek zijn minder extreem als dat op de boerka, maar ze volgen hetzelfde patroon. Moslima’s kunnen niet naar de school van hun keuze. Bedrijven en overheidsdiensten weren hen vanwege hun hoofddoek. Eerst moeten ze zich aanpassen aan wat de meerderheid wil, en dan pas mogen ze naar school of gaan werken.

België is een superdiverse samenleving geworden, en toch blijft het moeilijk om de islam een plaats te geven. Meer nog: de polarisering blijft toenemen. En er is weinig weerwerk. Zelden hoor je politici of opiniemakers zeggen dat afkomst of religie bijzaak is, en dat we allemaal gelijkwaardige burgers zijn.

De Antwerpse schooldirectrice Karin Heremans zei in de onderzoekscommissie van 22 maart dat antiwesters complotdenken hoogtij viert bij jonge moslims. Klopt dat?

LAMRABET: Ik vraag me af of er jongeren zijn die niét aan complotdenken doen. Ze delen allemaal de meest fantasierijke verhalen via sociale media, maar alleen bij moslims wordt daar een drama van gemaakt. Waarop baseert Karin Heremans zich? Op een paar onnozele anekdotes die ze van horen zeggen heeft.