Raad van State heeft ernstige bezwaren bij nieuwe Uplace-plannen

De Raad van State heeft ernstige bezwaren bij de nieuwe ruimtelijke plannen van de Vlaamse Regering voor het winkelcomplex Uplace. De Vlaamse regering zal tegen volgende week vrijdag een antwoord formuleren.

De Raad van State heeft ernstige bezwaren bij de nieuwe ruimtelijke plannen van de Vlaamse regering rond het winkelcomplex Uplace. De regering kan bijvoorbeeld niet zomaar zeggen dat er wordt teruggekeerd naar de oude plannen indien tegen eind 2017 niet aan twee mobiliteitsvoorwaarden is voldaan. De Raad van State plaatst nog meer kanttekeningen bij de werkwijze van de Vlaamse regering. Dat staat te lezen in een advies dat Belga heeft kunnen inkijken.

Even terug naar begin december 2015. Toen nam de Vlaamse regering een nieuwe horde in het Uplace-dossier. De regering-Bourgeois nam toen een beslissing over het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) voor het Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB). Dat GRUP omvat de nieuwe ruimtelijke plannen voor het veelbesproken winkelcentrum in Machelen. Nieuwigheid waren twee bijkomende mobiliteitsvoorwaarden. Als er tegen eind 2017 geen garanties zouden zijn voor het geplande GEN-station (Kerklaan) en een pendelbusverbinding van De Lijn dan treden de nieuwe ruimtelijke plannen niet in werking en valt men terug op de bestaande plannen.

‘Niet bevorderlijk voor de rechtzekerheid’

Maar de Raad van State heeft bezwaren bij die werkwijze. Mobiliteitsvoorwaarden opleggen op zich is geen probleem, stelt het rechtscollege. Maar zeggen dat men zal terugkeren naar bestaande plannen indien de voorwaarden tegen eind 2017 niet vervuld zijn, vormt wel een probleem. Dat is namelijk strijdig met een bepaling in de Codex Ruimtelijke Ordening. “Uit die bepaling volgt dat een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan door de bekendmaking ervan van rechtswege in werking treedt na verloop van veertien dagen, en dat de Vlaamse Regering bijgevolg niet bevoegd is om in een stedenbouwkundig voorschrift te bepalen dat het plan, indien aan een in dat stedenbouwkundig voorschrift opgelegde voorwaarde niet is voldaan, niet in werking treedt”, zo staat letterlijk in het advies.

De Raad van State heeft nog meer opmerkingen bij de gehanteerde werkwijze. Door de realisatie van de plannen bijvoorbeeld afhankelijk te maken van anderen, zoals De Lijn, schuift de regering haar verantwoordelijkheid als ruimtelijke planner wat van zich af.

Daarnaast is het niet uitgesloten dat bepaalde onderdelen al wél voor eind 2017 in werking treden, maar nadien opnieuw “buiten werking treden” als niet aan de voorwaarden is voldaan. Verder noemt het hoogste administratieve rechtscollege de gebruikte methode “niet bevorderlijk voor de rechtszekerheid”.

Door de koppeling van de realisatie van bestemmingsgebieden aan de mobiliteitsvoorwaarden “kunnen er nog geen stedenbouwkundige vergunningen worden verleend, kunnen de definitieve bestemmingen en voorschriften van het ontworpen plan niet onmiddellijk gelden en is er onzekerheid over de bestemmingen en voorschriften die in voorkomend geval na 31 december 2017 op die gebieden van toepassing zullen zijn”.

De Raad vraagt om die rechtsonzekerheid te beperken “niet enkel in de tijd, maar ook wat de draagwijdte ervan betreft”. De Raad suggereert alvast zelf om eventueel te “differentiëren” in de verschillende gebieden in de plannen.

Dat de Raad Van State opmerkingen heeft, betekent niet dat automatisch dat alle plannen van tafel zijn.

Bourgeois: ‘Tegen volgende week gemotiveerd antwoord’

De Vlaamse regering zal tegen ten laatste volgende week vrijdag een gemotiveerde beslissing nemen in antwoord op het advies van de Raad van State over Uplace. Dat heeft Vlaams minister-president Geert Bourgeois woensdag gezegd. Op de vraag wat de regering zal doen indien de Raad van State het project definitief terugfluit, wil de minister-president niet vooruitlopen.

In een advies formuleert de Raad van State een aantal ernstige bezwaren bij de ruimtelijke plannen rond Uplace. Het gaat om een advies aan de regering. Pas later, nadat de regering een definitieve beslissing heeft genomen, kunnen klagers eventueel naar de Raad van State stappen voor een arrest. Dat wordt wellicht de echte test voor het Uplace-dossier.

“Dit advies past in de normale gang van zaken. De regering zal dit advies goed bekijken en er een gemotiveerd antwoord op geven. We gaan dat op een ernstige manier doen”, reageerde minister-president Bourgeois woensdag in de marge van de plenaire vergadering van het parlement. Volgens Bourgeois zal daarbij wel degelijk rekening gehouden worden met de bezwaren van het rechtscollege. “Het domste wat je kan doen, is geen rekening houden met de gewaardeerde adviezen van de Raad van State”, klonk het.

Het is niet de eerste keer dat de Raad van State kritisch is over de aanpak van het Uplace-dossier, maar het werk van de regering bestempelen als een “knoeiboel” is volgens Bourgeois een stap te ver. “Bij elk ontwerp van decreet krijg je van de Raad van State wel opmerkingen. Het is en blijft mensenwerk. Enkel in een ideale wereld stuur je als regering een decreet naar de Raad en krijg je geen opmerkingen of commentaar terug”.

Maar wat als iemand later naar de Raad van State stapt en het rechtscollege nog eens een negatieve uitspraak doet. “Daar ga ik geen commentaar op geven. Daar wil ik niet op vooruitlopen. We gaan nu een gemotiveerde beslissing nemen”, aldus Bourgeois.

Uplace: ‘Opmerkingen zijn perfect oplosbaar’

Het bedrijf Uplace, de initiatiefnemer achter het gelijknamige geplande winkelcomplex, vindt het advies van de Raad van State niet negatief. “Uplace is tevreden met het volledige advies, gezien de gemaakte opmerkingen de beslissing van de Vlaamse regering nog zullen versterken en ze perfect oplosbaar zijn”, zegt Uplace in een mededeling.

“Het is normaal dat de afdeling Wetgeving van de Raad van State suggesties en aanbevelingen formuleert. Dat is net haar taak. Dit advies aan de Vlaamse regering is goed onderbouwd. Het komt de Vlaamse regering nu toe om aan die suggesties en aanbevelingen een passend gevolg te geven. Er staat in het advies alvast niets dat een goedkeuring van het GRUP, al dan niet na het doorvoeren van enkele technische aanpassingen, zou belemmeren”, zegt Jan Bouckaert, partner bij het advocatenkantoor Stibbe en raadsman van Uplace in die mededeling.

“De Raad van State spreekt zich in het advies helemaal niet uit over het project Uplace an sich en al evenmin over de inhoud van het dossier, maar is over het algemeen positief over de oplossingen die worden geboden voor de volledige zonering van het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) Vlaams Strategisch Gebied rond Brussel (VSGB)”, zegt Uplace. Het bedrijf heeft “vertrouwen dat de Vlaamse regering in alle deskundigheid en objectiviteit het dossier verder zal behandelen”.

Groen: ‘Tijd om Uplace definitief af te serveren’

Voor de oppositie is het tijd om Uplace volledig af te serveren. ‘Dit toont aan dat het juridisch nooit goed komt met Uplace’, reageert Hermes Sanctorum van Groen. ‘CD&V en Open VLD moeten nu woord houden ten aanzien van de Vlaming. Ze moeten Uplace definitief afserveren. Twee van de 3 fractieleiders van de Vlaamse meerderheid, Koen Van den Heuvel en Bart Somers, beloofden eerder dat ze de stekker uit Uplace zouden trekken als de Raad van State opnieuw juridische kritiek zou geven. Met het advies van de Raad van State is dat moment nu gekomen.”

SP.A: ‘Voorwaarden zijn een lege doos’

Dat de Raad van State ernstige bezwaren heeft bij de nieuwe ruimtelijke plannen rond Uplace bewijst volgens oppositiepartij sp.a dat het project best wordt “afgevoerd”. “Net het argument dat de regering altijd gebruikt voor Uplace, rechtszekerheid, valt nu door de mand. Volgens de Raad van State wordt dat principe van rechtszekerheid nu net op de helling gezet”, zegt Vlaams parlementslid Katia Segers in een reactie aan Belga.

“Dit toont gewoon aan dat dit project best wordt stopgezet”, aldus Segers. De sp.a-politica verwijst ook naar andere bezwaren van de Raad van State. “Zo zegt de Raad van State letterlijk dat de regering haar verantwoordelijkheid eigenlijk doorschuift naar De Lijn en De NMBS.” Segers heeft ook bedenkingen bij de mobiliteitsvoorwaarden die de regering voorziet (treinstation + pendelbus De Lijn). “Die voorwaarden zijn een lege doos. Er is nog geen sprake van vergunningen of budgetten”, aldus Segers.

Segers ziet niet in hoe de regering dit nog kan “rechttrekken”. “Als ze dit toch nog juridisch zouden willen bijsturen, zou dat enkel bewijzen dat dit project er voor hen koste wat kost moet komen.” Oppositiepartijen sp.a en Groen hebben voor deze namiddag (woensdagmiddag) een actualiteitsdebat gevraagd in het Vlaams Parlement gevraagd, maar dat werd afgewezen.

Tobback: ‘Komedie heeft lang genoeg geduurd’

In reactie op het advies van de Raad van State stelt de Leuvense burgemeester Louis Tobback “dat de komedie rond Uplace nu lang geduurd heeft”. “We zijn benieuwd of de Vlaamse regering nu eindelijk de enige mogelijke conclusie gaat trekken: dit project definitief afblazen”, aldus Tobback (sp.a). Leuven is al jarenlang een van de ferventste tegenstanders van dit winkelcomplex.

“Als de Vlaamse regering tegen het advies in van de afdeling wetgeving van de Raad van State dit ontwerp-GRUP toch doordrukt zal het voor ons op basis van de inhoud ervan des te gemakkelijker zijn om er bij dit rechtsorgaan tegen te procederen. Iedereen weet overigens dat men de gestelde mobiliteitsvoorwaarden nooit tegen eind 2017 vervuld krijgt. Er moeten hiervoor ook nog bouwvergunningen afgeleverd worden en ook die zullen we aanvechten. Zal de CD&V het tegen de N-VA aandurven om haar belofte het project bij dergelijk advies te schrappen gestand doen?”, vraagt Tobback.

De Leuvense burgemeester wijst er voorts op dat luidens een vorig arrest van de Raad van State ter vernietiging van de milieuvergunning de Vlaamse regering wegens partijdigheid niet eens meer bevoegd is om nog dergelijke vergunningen af te leveren. “Dankzij het optreden van de Raad van State is er in Vlaanderen tenminste nog sprake van een rechtstaat. Ondanks het feit dat de huidige minister-president een gedegen jurist is kunnen we hiervoor immers duidelijk niet meer rekenen op de Vlaamse regering”, aldus Tobback.

Vlaams Belang: ‘Uplace mist elk draagvlak’

Na de kritiek van de Raad van State meent oppositiepartij Vlaams Belang dat de Vlaamse regering consequent moet zijn en het project Uplace definitief moet begraven. Vorige maand nog maakten regeringspartijen CD&V en Open Vld het project afhankelijk van de toetsing door de Raad van State, zegt Vlaams Belang.

“Het Vlaams Belang had het advies van de Raad van State niet nodig om te weten dat het Uplace-project niet deugt en dat de Vlaamse regering er zich in aan het vastrijden was. Het Uplace-project mist immers elk draagvlak in de Vlaamse rand en daarbuiten, niet alleen wegens het dreigende mobiliteitsinfarct, maar ook omwille van de ook door Unizo gevreesde doodsteek voor de lokale middenstand”, zegt Vlaams Belang-fractieleider in het Vlaams Parlement Chris Janssens.

Ook op Twitter worden vragen gesteld bij de toekomst van het belevingscentrum.

‘Over & out’? @KVDHeuvel_VP #uplace https://t.co/Jar7ToZxjB

— Joris Vandenbroucke (@JorisVDBroucke) 6 januari 2016

Raad van State maakt juridische bezwaren tegen #Uplace. Tijd vr #vlareg om de plannen definitief van tafel te vegen! https://t.co/zUGpgerhlv

— UNIZO (@UNIZOvzw) 6 januari 2016

2016 begint goed. Meerderheid weigert in #vlaparl debat over #uplace #slechtbestuur #onverantwoord https://t.co/0e1B5rb8EI

— Güler Turan (@Turan_Guler) 6 januari 2016

(Belga/JH)