Psychiaters in de clinch over persoonlijkheid Wesphael

Op het proces rond Bernard Wesphael waren dinsdag de gerechtspsychiaters aan het woord. Die noemden de oud-politicus een narcist en manipulator genoemd. De experts van de verdediging hadden het dan weer over zijn ‘verlammende angst’.

Het proces van Wesphael, die beschuldigd wordt van doodslag op zijn vrouw Véronique Pirotton, hervatte dinsdag voor het hof van assisen in Bergen met het verhoor van psychiater Hans Hellebuyck. Hij noemde Wesphael een narcist, een manipulator en een leugenaar.

Na een reconstructie van de feiten beschreef Hellebuyck hoe de beschuldigde hem zijn versie van de feiten gaf. ‘Hij gedroeg zich onpersoonlijk, neutraal en zeer beheerst tijdens de reconstructie’, zei de psychiater. ‘Toen hij daarna geconfronteerd werd met de bevindingen van de wetsgeneesheer, verloor hij de controle en riep hij, duidelijk geïrriteerd: ‘Denkt u dat ik haar gedood heb?’. Wat mij opviel, was dat hij soms iets vertelt waarvan hij zelf weet dat het onmogelijk is.’

Volgens de expert kunnen zijn persoonlijkheidskenmerken de feiten verklaren. ‘Hij is narcistisch, bevestigen sommige getuigen. Anderen zeggen dat hij rebels is en nood heeft aan veel erkenning’, schetst Hellebuyck. ‘In het moraliteitsonderzoek gaan de omschrijvingen alle richtingen uit. Sommigen noemen hem een idealist en eerlijk. Anderen zijn minder positief.’

‘De laatste jaren van zijn politieke carrière doorstond hij verschillende vernederingen. Hij had ook schulden. Een afwijzing is voor hem hem wellicht een grote narcistische belediging. Dat zette hem aan om de feiten te plegen, als je ervan uitgaat dat hij schuldig is’, sloot Hellebuyck af.

Neiging om te liegen

Dat laatste schoot in het verkeerde keelgat bij Jean-Philippe Mayence, advocaat van de beschuldigde. Hij vroeg de expert of hij respect heeft voor het vermoeden van onschuld. ‘Als hij zegt onschuldig te zijn, kan ik dat in het rapport bijschrijven’, antwoordde de expert.

Mayence enerveerde zich ook over elementen in het rapport die Hellebuyck uit de pers had gehaald, onder meer uit Paris Match, maar ook van Facebook. ‘Het is niet uitgesloten dat ik in mijn eerste rapport elementen uit de pers heb gebruikt’, verweerde Hellebuyck zich. ‘Meneer Wesphael zelf raadde me aan om internet te raadplegen. Maar daarna heb ik het moraliteitsonderzoek gelezen.’

Hellebuyck besloot dat de beschuldigde de neiging heeft om te liegen. ‘ Hij heeft de neiging om het publiek te manipuleren, onder meer met de brief die hij aan Belga stuurde, waarin hij medelijden probeert op te wekken door met zelfdoding te dreigen.’

IQ-test

Ter verdediging van Wesphael spraken psychiater Michel Dufrasnes en psycholoog Laurent Devoitille. Zij ontmoetten Wesphael in augustus, september en oktober 2015. Volgens hen is Wesphael noch asociaal, noch borderline, noch psychopaat. ‘Hij gedroeg zich stabiel, coherent, maar hij had een verlammende angst die zijn gedrag bepaalde’, zei Dufrasnes.

Devoitille moest de persoonlijkheid van Wesphael beschrijven, zonder dat hij toegang had tot het strafdossier. Hij voerde drie internationaal erkende tests uit, die telkens een paar uur duurden. Volgens de tests was alles samenhangend.

Het beeld van de beschuldigde als narcist veegden de twee van tafel. ‘Hij heeft eerder een negatief, naïef zelfbeeld. Hij stapelde de mislukkingen op alvorens het Waals Parlement te verruilen voor de gevangenis.’ Zijn zelfbeeld zou wel niet dramatisch slecht zijn.

Wat betreft de IQ-test waar Wesphael amper 83 op haalde, zegt de expert dat de resultaten omstreden zijn. ‘De score is laag, maar het is goed mogelijk dat dat het gevolg is van zijn verlammende angst. Na de eerste expertise lag zijn hoofd op het schavot.’

Na de uiteenzetting stelde Philippe Moureau, de advocaat van de burgerlijke partijen, enkele vragen aan de technische adviseurs van de verdediging. ‘U schrijft dat Wesphael zich constructief opstelde. Had u verwacht dat dat anders zou zijn?’ Dufrasnes antwoordde dat een psychopaat zou blijven liegen. Maar niet Wesphael dus, die een logisch verhaal had, gekenmerkt door angst. (BELGA/JVL)