Project 2026 van de voetbalbond: het houdt niet op na de Gouden Generatie

U kent de riedel wel: als het op dit EK niet lukt, dan zal het niet meer gebeuren voor de Rode Duivels. Toch is er hoop, ook na de uitschakeling. ‘Er zijn bijzonder straffe talenten op komst. De hoogdagen gaan nog wel even door.’

U kent de riedel wel: als het op dit EK niet lukt, dan zal het niet meer gebeuren voor de Rode Duivels. Tenzij héél misschien op het WK van Qatar. Dat vindt plaats in de winter van 2022, maar anderhalf jaar lijkt lang voor de oude knoken van de Belgen. De nuchtere feiten wettigen dat pessimisme evenwel niet: van de 26 spelers die Roberto Martínez meenam naar het Europese kampioenschap zijn er zeven ouder dan 32. Waarom 32? Dat is de leeftijd waarop de marktwaarde van voetballers keldert. Sport draait om altijd maar beter en het idee is dat spelers vanaf hun 32e hoogstens hun niveau behouden. Of die veronderstelling klopt, is voer voor discussie, maar er bestaan zeker uitzonderingen op de regel. Denk maar aan Luka Modric of Cristiano Ronaldo, recente winnaars van de Gouden Bal. Zij droegen op dit EK hun nationale ploeg en zijn respectievelijk 35 en 36.

De 32-plussers in de Belgische selectie zijn Toby Alderweireld, Thomas Vermaelen, Jan Vertonghen, Axel Witsel, Simon Mignolet, Dries Mertens en Nacer Chadli. Alle zeven toppers, maar niet de sterren van de nationale ploeg. Voor Thibaut Courtois (29), Kevin De Bruyne (30), Eden Hazard (30) en Romelu Lukaku (28) moet het beste misschien nog komen. Je kunt ook opwerpen dat, zolang de bepalende spelers op niveau zijn, het minder uitmaakt wie hen ondersteunt. Van de zeven oudjes zijn Alderweireld, Vermaelen, Vertonghen en Witsel onbetwiste basisspelers: verdedigers en één verdedigende middenvelder (Witsel). Daarvan is bekend dat de houdbaarheidsdatum een paar jaar kan opschuiven.

De 36-jarige Giorgio Chiellini blijft een van de beste verdedigers van Italië, Spanje betreurt dat het de 35-jarige Sergio Ramos niet kon meenemen, wegens niet fit. ‘Eigenlijk is dit geen item’, vindt voormalige Rode Duivel Eric Van Meir, zelf een verdediger van het onverzettelijke type. ‘Onze defensie gezien tegen Portugal? Dacht iemand toen: hoog tijd dat zij ermee ophouden? Nee, en dat valt goed te verklaren. De medische begeleiding is ongelooflijk verbeterd. Vertonghen en co. kennen hun lichaam tot in de puntjes en bewaken perfect de balans tussen rust en inspanning. Vroeger was een 35-jarige voetballer afgeschreven, maar nu? Ze kunnen doorgaan tot hun 40e.’ Als dat klopt, kunnen de Belgen zelfs op het WK van 2026 met Vertonghen, Vermaelen en Alderweireld in de verdediging spelen. Geen van de huidige internationals is van plan binnenkort te stoppen, zei Axel Witsel in Sport/Voetbalmagazine.

Project 2026

Maar oké, ooit klinkt ook voor de grootste helden het laatste fluitsignaal. Wat dan? Bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond ligt een plan in de la. Het heet Project 2026: een schaduwlijst van spelers die de ploeg kunnen halen op het WK van 2026, dat gehouden wordt in Mexico, de VS en Canada. Roberto Martínez schijnt er bijzonder intensief mee bezig te zijn, hoewel de bondscoach er dan zelf wellicht niet meer bij is. De spelers van Project 2026 worden opgevolgd alsof ze al bij de nationale ploeg spelen, met advies rond voeding, tactiek en fysiek. Wie precies bij Project 2026 hoort, houdt de voetbalbond liever stil, maar het valt te raden welke spelers op de lijst staan. Zinho Vanheusden is er ongetwijfeld bij. De 21-jarige kapitein van Standard heeft alles om uit te groeien tot een verdediger van internationale klasse, maar liep wel twee zware knieblessures op. Afwachten of dat geen sporen nalaat. Ook Orel Mangala maakt waarschijnlijk deel uit van Project 2026. In eigen land amper bekend, want hij verliet België jong. Op zijn 19e was Mangala al vaste waarde bij Stuttgart in de Bundesliga. Hij is een sobere, geconcentreerde speler met veel loopvermogen en een goeie techniek: hij lijkt wel de nieuwe Witsel. Dat Mangala nog geen kans kreeg bij de Rode Duivels is kras. Hij ligt in balans met Albert Sambi Lokonga, die op het punt staat een grote transfer te maken, wellicht naar Arsenal. Ook Charles De Ketelaere en Yari Verschaeren staan vanzelfsprekend op de radar van Project 2026.

Etalage

De spelers van Project 2026 duiken af en toe op bij de Belgische beloften. Die staan momenteel 16e op de Europese ranglijst voor nationale ploegen onder de 21 jaar, tussen Kroatië en Polen. Een wereldwijde FIFA-ranking bestaat niet voor beloften, maar naar verluidt zit er vooral in Zuid-Amerika veel talent aan te komen. De Belgische U21 plaatsten zich niet voor hun Europees kampioenschap. Het blijkt een technisch spectaculaire, maar weinig stabiele ploeg. In de kwalificatie klopten de beloften Duitsland met 4-1 en gingen ze enkele weken later met 1-0 de boot in tegen Moldavië. Er zijn verzachtende omstandigheden: trainer Jacky Mathijssen wordt gevraagd om zijn beloften min of meer te laten spelen zoals de A-ploeg, ongeacht of dat tactisch goed uitkomt of niet. Een vlotte integratie bij de volwassen Rode Duivels gaat voor op het eigen resultaat. Het Europees kampioenschap voor beloften wordt in het buitenland gezien als een belangrijke etalage voor toekomstig voetbaltalent. In de laatste tien edities plaatste België zich amper twee keer, maar veel betekent dat niet. De huidige Rode Duivels slaagden er evenmin in. Thibaut Courtois, Kevin De Bruyne of Eden Hazard speelden nooit een beloften-EK.

Wie de hoop wil laten ontbranden, kijkt nog een lichting jonger. De Belgische U19 heet fenomenaal te zijn. ‘Wanneer je onze ploeg ziet, dan zou je besluiten dat de hoogdagen van het Belgische voetbal nog wel even doorgaan’, zegt Eric Van Meir. Hij is assistent van bondscoach Wesley Sonck bij de U19. ‘Yari Verschaeren, Charles De Ketelaere en Jérémy Doku horen bij die lichting, maar zijn al doorgeschoven naar de A-ploeg. Nicolas Raskin en Aster Vranckx nog niet, maar zij hebben ondanks hun leeftijd al flink wat profervaring: de lakmoesproef om te besluiten dat het over toptalenten gaat. Zie ook Maarten Vandevoordt, op zijn 19e eerste doelman bij Racing Genk. Daan Dierckx debuteert op zijn 17e bij Parma, in de Serie A. We zullen nu ook Roméo Lavia in die ploeg integreren, al is hij nog een jaar jonger dan de anderen. Lavia speelde kampioen met de beloften van Manchester City en traint daar af en toe mee met de eerste ploeg. Hij zal bij City in korte tijd veel leren, maar om aan spelen toe te komen, moet hij Kevin De Bruyne, Rodri en Ilkay Gündogan verdrijven. Ga er maar aan staan. Die keuze maakte hij toen hij bij Anderlecht wegging.’ Anderlecht was bijzonder ontgoocheld over het vertrek van Lavia, al schijnt er bij hen een fenomeen rond te lopen dat nog jonger en straffer is: Rayane Bounida, een frêle spelmaker van 15. Dat is zo jong dat er nog van alles kan gebeuren, zowel in positieve als negatieve zin, maar bij dezen hebt u de naam alvast gehoord. Bounida liet de deadline verlopen om zijn eerste profcontract te tekenen. Anderlecht vreest dat hij naar FC Barcelona trekt.

Lavia en mogelijk dus ook Bounida zijn uitzonderingen. De jonge Duivels spelen vandaag bijna allemaal voor Belgische clubs. Dat was in het verleden anders. Vooral de lichting net na de Gouden Generatie trok en masse naar het buitenland, en het is hen daar niet te best vergaan. Er is vooral spijt over de generatie van 1996, met Charly Musonda en Zakaria Bakkali. Lichting ’96 werd bedolven onder superlatieven, maar lijkt intussen verloren – goed om te onthouden bij de euforie rond lichting 2002. Er bestaat nog steeds veel buitenlandse interesse voor Belgische voetbaltieners, maar bij hen leeft nu het idee dat dat kiezen is voor het snelle geld. Dat je verdrinkt in de meedogenloze jeugdacademies van buitenlandse topclubs. De oudere generatie gidst de jongeren daar ook in: twee zomers geleden belde Romelu Lukaku met Jérémy Doku om hem te overtuigen nog een paar seizoenen bij Anderlecht te blijven, verklapte Doku. Of Lukaku daartoe aangespoord werd door mensen van Anderlecht dan wel van de voetbalbond, is niet bekend.

Rijpen

‘België mag niet klagen: er zijn bijzonder straffe talenten op komst’, stelt Van Meir de natie gerust. ‘Wanneer ik vergelijk met andere landen, dan doet enkel Engeland het beter. De Engelsen hebben fabelachtige jeugdteams. Zij investeren fors en dat levert op. Van 16 tot 21 zijn cruciale jaren in een voetballeven en het is maar de vraag of de Engelsen daar beter gewapend zijn dan wij. Kansen zijn schaars in de Premier League, terwijl de Belgische competitie ook een aardig niveau haalt en een interessante stap richting de top vormt. In België kun je rijpen, in Engeland valt de hakbijl sneller. Het pad van Charles De Ketelaere lijkt mij ideaal: doorbreken bij een grote Belgische club, daar stilaan onmisbaar worden, Champions League spelen en je klaarmaken voor een toptransfer naar het buitenland. Intussen lijkt die fase voorbij, maar als Charles vorig seizoen eens een mindere periode had, dan maakte Club daar geen probleem van. Hij vloog naar de bank, maar je wist dat hij wel een nieuwe kans zou krijgen.’

Er bestaat binnen de KBVB nog een ander project dat ons land op de voetbalkaart moet houden, en daarmee zit België in de voorhoede. De Voetbalbond richtte ploegen voor laatrijpe spelers op: de zogeheten futures-teams. Dat zijn nationale ploegen die naast de reguliere selecties bestaan, maar met dezelfde egards worden behandeld. Het gaat om voetballers met een overweldigende techniek, die qua lichaam niet veel in de pap hebben te brokkelen, maar hun schade later hopelijk inhalen. De doorbraak van Dries Mertens, een supertalent waar men bij de bond niet van begreep hoe men hem had kunnen missen, zette de KBVB aan het denken. Yannick Carrasco was het eerste succesverhaal van de futures – het project gaat al enkele jaren mee. Ook Leandro Trossard zat in zo’n laatrijp team, net als Yari Verschaeren. Zelfs Charles De Ketelaere speelde bij de futures, al meet hij intussen 1.91 meter. ‘In feite is het pure biologie: niet iedereen is op 17 jaar volgroeid’, zegt Van Meir. ‘Clubs schrijven jongens met een late groeispurt te snel af. Dries Mertens moest weg bij Anderlecht en dat was op dat moment geen onlogische beslissing. Maar een paar jaar later stond hij wel aan de top. De futures gunnen spelers met een late groeischeut de tijd om zich te ontwikkelen. Het project houdt hen in de aandacht. Clubscouts komen kijken en stellen vast: ho, die jongens moeten we opvolgen, ook al is hun lijf nog niet klaar voor volwassenenvoetbal.’ Het idee is dat de futures alleen tegen andere laatrijpe teams spelen. Om hun zelfvertrouwen niet te ondermijnen, want forsere leeftijdsgenoten kloppen de futures vlot op kracht. Het grootste probleem was het vinden van tegenstanders. Medewerkers van de KBVB zochten contact met Deense collega’s en overtuigden hen ook futures-ploegen te starten. Andere landen kopieerden het initiatief maar begroeven het weer toen er niet meteen return kwam.

Een stralende toekomst voor de Rode Duivels? Het heeft er alle schijn van, al ligt de lat hoog. Sinds 2014 bereiken de Belgen op elk groot toernooi op zijn minst de kwartfinales. Geen enkel Europees land doet het de Rode Duivels na. Blijft dat zo na het afscheid van de Gouden Generatie? Wel, eigenlijk is die al met pensioen, maar we hebben het amper gemerkt. De naam ‘Gouden Generatie’ sloeg oorspronkelijk op de lichting met Vincent Kompany, Maarten Martens en Mousa Dembélé: voetballers met een gulden techniek, die destijds ‘on-Belgisch’ leek. Geweldige spelers, maar vandaag blijken ze niet onmisbaar. Wisten wij veel dat hun opvolgers het nog verder zouden schoppen. Dat kan opnieuw gebeuren. Volgens Roberto Martínez dient de volgende vaandeldrager zich al aan. ‘Youri Tielemans is 24 en een diamant. De man die de brug slaat tussen de huidige generatie en haar opvolgers. Hij is zich prachtig aan het ontwikkelen, en is vandaag al een cruciale schakel bij de Rode Duivels. In de toekomst zal zijn belang alleen nog maar toenemen’, meent de bondscoach. Op dit EK kwam hij niet altijd uit de verf, maar Tielemans lijkt inderdaad op weg om een wereldtopper te worden. Leicester is een van de grootste clubs uit de Premier League, maar Tielemans lijkt de ploeg ontgroeid. Wellicht trekt hij deze zomer hogerop. Liverpool, dat trouwens ook hengelt naar Jérémy Doku, wordt genoemd.