Praktijktests: ‘Winkelbediendes doen aan raciale profilering’

Voor blanke Belgen sloven verkoopsters zich veel meer uit dan voor klanten van vreemde origine. Dat blijkt uit zeshonderd praktijktests in Vlaamse en Brusselse kledingzaken.

Uit de masterproef van sociologe Dounia Bourabain (VUB) blijkt dat opvallend veel winkelbediendes klanten van vreemde origine anders behandelen dan autochtonen. Het voorbije jaar organiseerde ze 602 praktijktests in 301 kledingwinkels in de bekendste winkelstraten van Brussel, Mechelen, Antwerpen en Leuven. Van goedkope modeketens tot chique boetieks.

Vooral mannen van vreemde origine worden in veel winkels op een aparte service getrakteerd. In 1 op de 5 gevallen worden ze zodra ze een winkel binnenstappen aangestaard en vervolgens nauwlettend in de gaten gehouden. Vraagt een man van vreemde origine om hulp, dan blijft de verkoopster in bijna een kwart van de gevallen waar ze is en antwoordt ze dat ze zijn maat wel niet meer zullen hebben. Maar als een autochtone man een halfuur later dezelfde vraagt stelt, volgt ze hem eerst naar het bewuste rek en duikt ze vervolgens de voorraadkamer.

Bij vrouwelijke klanten is het verschil tussen allochtonen en autochtonen iets minder afgetekend. Al is de totale discriminatiegraad die Bourabain berekende ook voor vrouwen nog altijd 10 procent. Wat vooral opvalt, is dat winkelbediendes zich veel meer uitsloven voor autochtone dan voor Maghrebijnse dames. Vinden ze het gevraagde kledingstuk niet in de voorraadkamer, dan houdt het voor klanten van vreemde origine vaak op. Maar bij vrouwen van Belgische origine gaat de bediende dan vaak nog op zoek naar alternatieven.

Volgens Bourabain komt dat doordat winkelbediendes, meestal onbewust, aan raciale profilering doen. ‘Als ze weinig moeite doen voor mensen van vreemde origine is dat omdat ze denken dat zij toch niet genoeg geld hebben om grote aankopen te doen’, zegt ze. ‘Ze beschouwen die klanten als sociaal en economisch inferieur.’ Ze hoopt dan ook dat de kledingsector nu actie zal ondernemen. Al zou dat wel even kunnen duren, want in eerste instantie vallen de winkeliers totaal uit de lucht. ‘Maar we willen zeker iets uit het onderzoek leren’, klinkt het bij kledingketen H&M. ‘Het zou dus heel goed kunnen dat we het in de toekomst wel over onbewuste discriminatie zullen hebben tijdens de opleiding van ons personeel, of dat we een andere manier zoeken om het thema onder de aandacht te brengen.’