Polyamorie: ‘Als mijn partners een leuke date hebben gehad, ben ik heel blij voor hen’

Meerdere partners hebben terwijl iedereen op de hoogte is, werkt dat? Wat met jaloezie en de eventuele kinderwens? We spraken met polyamoristen over hun relaties.

Kristen* (23) heeft twee lieven: een vriend en een vriendin. Ze wonen allen samen in hetzelfde huis. Ze zijn allebei even belangrijk voor haar, er bestaat geen hiërarchie binnen hun relatie. ‘Mijn familie weet niet dat ik polyamoureus ben, dus ik ga met mijn vriend naar familiefeesten. Ook administratief is mijn vriend officieel mijn partner. Maar al mijn vrienden en sommige collega’s weten wel dat ik twee relaties heb.’

Kristens partners hebben geen relatie met elkaar. ‘We hebben een V-relatie: ik zit vanonder en mijn vriend en vriendin zitten aan de uiteinden, maar ze zijn niet aan elkaar verbonden. Dat is een verschil met driehoeksrelaties.’ De drie hebben ook een open relatie, ze gaan ook uit met andere mensen. ‘Maar we zijn niet echt op zoek om onze relatie uit te breiden. We zijn nu een gesetteld familietje.’

Kristen en haar partners zijn polyamoristen. Polygamie en polyamorie zijn twee verschillende zaken: het eerste gaat uit van een (meestal religieus) huwelijk waarbij een persoon getrouwd is met meerdere mensen, terwijl het tweede over een liefdesverbinding gaat en verschillende vormen kan aannemen waarbij bijvoorbeeld alle partners verschillende partners kunnen hebben.

Volgens seksuoloog Wim Slabbinck kan polyamorie voor sommige mensen werken. ‘Polyamorie is niet voor iedereen weggelegd, net zomin als monogamie voor iedereen weggelegd is. Een goede relatie heeft volgens mij niets te maken met welke relatievorm je kiest, maar wel of je bewust een keuze maakt. Als we bovendien kijken naar de rationele kwaliteit en stabiliteit van polyamoureuze relaties, dan is die vergelijkbaar met monogame relaties. Ook als we kijken naar het psychologisch welzijn van die partners, is het eigenlijk vergelijkbaar tussen monogame relaties en niet-monogame relaties.’

Hanne* (26) en Joachim* (35) hebben twee en een half jaar geleden bewust gekozen om te starten met een polyamoureuze én open relatie. Hanne kwam uit een verstikkende relatie en wou haar vrijheid niet kwijt, maar ze had ook veel gevoelens voor Joachim. ‘Hij begon over polyamorie, daarvoor kende ik het eigenlijk helemaal niet. Omdat het goed voelde om elkaar die vrijheid te geven, zijn we erin gerold,’ zegt Hanne.

Bij Hanne en Joachim bestaat er wel een hiërarchie: hun relatie vormt de basis, ze zijn sinds kort zelfs verloofd. ‘We staan zowel open voor friends with benefits, afspreken met andere koppels als nieuwe romantische partners. Voor ons kan dat zowel apart of samen,’ zegt Hanne.

Het was voor hen allebei de eerste keer dat ze een polyamoureuze relatie uitprobeerden. ‘In mijn vorige relaties had ik sterk het gevoel dat ik iets miste,’ herinnert Joachim zich. ‘Het was altijd leuk om bij mijn lief te zijn, maar ik miste toch een andere persoon erbij. Het ging niet alleen om het seksuele. Ik wou ook graag sociale dingen doen met iemand anders, zonder dat mijn lief me scheef bekeek.’

Er is een verschil tussen een open relatie en polyamorie, al verwerken sommige mensen beiden in hun relatie(s), zoals Hanne en Joachim. Bij een open relatie gaat het om losse seks met andere mensen zonder dat er gevoelens aan te pas komen. Bij polyamorie is er een diepere band, het gaat om liefdesrelaties met verschillende mensen.

Ook binnen polyamorie bestaat er variatie. Psychologe en psychotherapeute Rosemie Vanwynsberghe heeft een aantal klanten die polyamoureus zijn. Volgens haar is polyamorie een continuüm. Bij Kristen, haar vriend en vriendin bestaat er bijvoorbeeld geen hiërarchie. ‘Sommige mensen streven naar een egalitair model waarbij ze geen onderscheid maken tussen partners’, legt Vanwynsberghe uit. ‘Andere mensen starten vanaf hun basisrelatie en zoeken van daaruit naar andere liefdes, waarbij hun eerste partner de belangrijkste blijft’. Dat is bij Hanne en Joachim het geval. ‘Bij jongere mensen zie ik soms ook dat ze vanuit geen enkele relatie vertrekken maar dat ze verschillende relaties naast elkaar hebben en met niemand willen samenwonen, zij noemen zichzelf solopoly. Er zullen waarschijnlijk nog andere vormen zijn, je hebt evenveel soorten relaties als dat er mensen zijn.

Goede afspraken maken goede relaties

‘Altijd in dialoog zijn met je partner of partners en respect is een zeer belangrijk deel van polyamorie’, vertelt seksuoloog Slabbinck. ‘Met die openheid zorg je ervoor dat alle partijen eerlijk op de hoogte blijven van hoe de relatie er op dat moment voor staat. Ik vind het absurd dat wanneer we gaan samenwonen we over veel dingen samen beslissen, maar dat we elkaar nooit aan het begin van een relatie vragen hoe we tegenover monogamie of een andere relatievorm staan.’

Lars* (31) is het met Slabbinck eens. Lars is al dertien jaar samen met zijn vrouw met wie hij twee kleine kinderen heeft. Zij vinden open communicatie en afspraken belangrijk en laten elkaar op voorhand weten als de intentie er is om een stap verder te zetten. ‘Het enige dat we elkaar voorlopig niet op voorhand laten weten is een kus, omdat we allebei toegeven dat dat logistiek nogal moeilijk is. “Ja wacht, ik wil je kussen maar ik ga eerst mijn vrouw bellen”.’ (lacht).

‘Verder hebben we ook de keuze gemaakt dat als het niet goed gaat binnen onze relatie, dat we dan wachten met het aangaan van andere relaties. Als je een nieuwe relatie aangaat terwijl je gefrustreerd bent met je huidige relatie, komt dat je eerste relatie niet ten goede.’

Ook bij Kristens relaties bestaan er duidelijke afspraken. Wanneer iemand met andere mensen op date gaat, wordt er vooraf gecommuniceerd. ‘Als een van ons met iemand een eerste date heeft, mag er geen fysiek of intiem contact zijn. We willen ook elkaars andere partners leren kennen. Het is niet de bedoeling dat we gaan daten en seks hebben zonder elkaar iets te laten weten. Wanneer mijn lieven thuiskomen en zeggen dat ze een heel leuke date hebben gehad, ben ik heel blij voor hen. Ik vind het sexy dat ze met andere mensen hebben gedatet.’

Het groene monster

Hoe zit het nu met jaloezie? Bij Kristen en haar partner komt dat niet aan de orde. ‘Ik heb een heel ander soort relatie met mijn vriend en mijn vriendin, dat weerhoudt jaloezie. We hebben een ander soort intimiteit en seksualiteit met elkaar. Iedereen heeft zijn eigen deeltje om te delen. Om te slapen zijn er ook geen problemen. Mijn vriendin moet veel privacy hebben, dus zij vindt het niet erg dat ik met mijn vriend samen slaap, en soms kom ik bij haar liggen.’

Maar jaloezie kan ook binnen polyamoureuze relaties blijven bestaan getuigt Laura* (44). De mama van vier heeft een man waar ze al zesentwintig jaar mee samen is en een vriend die de papa is van haar jongste zoontje. ‘Ik ben daar eerlijk in: ik ben jaloers, vooral naar mijn tweede man toe. Het is een menselijke emotie, maar ik probeer om dat niet uit te werken op alle betrokken partijen. Ik vind ook dat het aan mij is om eraan te werken.’

‘We hebben vrienden verloren’

‘Polyamorie is gelijk aan bedriegen’, ‘polyamoureuze relaties zijn niet evenwaardig als monogame relaties’ of ‘polyamoristen duiken met iedereen in bed’ zijn maar een paar van de vooroordelen die bestaan over polyamorie.

Toen het uit was tussen Lars en zijn tweede vriendin, snapte niet iedereen het dat hij het er moeilijk mee had. ‘Sommige mannelijke vrienden die mij hadden gefeliciteerd met mijn twee vriendinnen, snapten niet dat ik nu een gebroken hart had. Ze zagen mijn tweede vriendin blijkbaar als een “side dish”. Maar ze was geen “side dish”, het was een volwaardige relatie, dus natuurlijk vond ik het erg dat het uit was.’

Vrienden, een paar familieleden en zelfs enkele collega’s weten dat Lars een polyamorist is. De meeste mensen maken er geen probleem van, maar toch is hij ook vrienden verloren die te hard een probleem hadden met zijn relatiekeuze. ‘Het doet pijn dat we vrienden verloren zijn. Ze konden onze keuze niet aanvaarden en probeerden hun mening door te drukken.’

Hanne durft dan weer niet tegen haar familie te vertellen dat ze polyamorist is. ‘Een van de redenen dat mijn familie het niet weet is omdat ik bang ben voor vooroordelen, en omdat ze conservatief zijn,’ vertelt ze. ‘Ik merk ook vooroordelen bij andere mensen. Als ik tegen sommige mannen zeg dat ik polyamoureus ben, vooral als ik met hen probeer te daten, zie je ze al denken dat ze me snel even in bed kunnen krijgen omdat ik zogezegd gemakkelijk zou zijn. Dat is dus niet het geval. Het is niet omdat we openstaan voor alles, dat we ook zomaar alles toelaten.’

Bo Standaert, medeoprichter van de Facebookgroep Polyamory Belgium, beaamt dat er vooroordelen bestaan over polyamorie. ‘We komen met polyamorie naar buiten om te proberen om het maatschappelijk taboe te doen verdwijnen’, vertelt Standaert. ‘Daarnaast zorgen we voor een community die we proberen te informeren. Mensen die bij ons terechtkomen, vertellen vaak dat ze al lang naar gelijkgezinden zochten om ervaringen te kunnen uitwisselen. Maandelijks komen we samen in Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent.’

Kinderen

‘Maar wat als je ooit kinderen wilt?’ is een van de meest gestelde vragen die kinderloze polyamoristen te horen krijgen. Lars heeft kinderen met zijn vrouw, Laura met haar beide partners. Beiden hebben hun eigen manier om polyamorie en kinderen te combineren.

Lars heeft twee jonge zonen met zijn vrouw. Zij zijn hun relatie monogaam gestart, maar kozen er twee jaar geleden voor om andere mensen toe te laten in hun leven. Lars wilt geen kinderen met een andere vrouw. ‘Mijn kinderen zien onze partners soms, maar weten niet dat we polyamoureus zijn. Ze vinden die mensen vriendelijk, vooral rond de feestdagen, omdat ze dan extra cadeautjes krijgen’ (lacht). ‘De kinderen komen voor mij op de eerste plaats. Dat zeg ik ook tegen potentiële partners. Als dat een probleem is, start ik niets met hen.’

‘Ik heb ooit het verwijt gehad dat polyamorie slecht was voor mijn zonen. Ik heb me daar wekenlang slecht over gevoeld’, herinnert Lars zich. ‘Op een dag besefte ik dat ze vriendjes hebben, goed kunnen volgen in de klas en elke dag eten op tafel hebben. Ik denk dat ik ze goed aan het opvoeden ben, ik denk niet dat polyamorie hun ondergang zal worden.’

Laura heeft drie kinderen met haar man en een zoontje met haar vriend. ‘Voor mij is er geen hiërarchisch onderscheid tussen mijn beide geliefden. Ik woon samen met mijn man, met wie ik drie kinderen heb van zestien, veertien en elf jaar oud. Mijn geliefde woont samen met zijn vrouw met wie hij geen kinderen heeft, en met hem heb ik een zoontje van vier. Sinds een jaar hebben mijn man en de vrouw van mijn geliefde ook een relatie, we zitten dus in een soort van vierkant.’

Ondertussen is Laura al vijf en half jaar samen met de papa van haar jongste kind. ‘Onze zoon groeit op in het huishouden van mijn man en de andere kinderen. Twee tot drie avonden in de week zijn mijn geliefde, mijn kind en ik met zijn drieën in een appartement waar we samen kunnen zijn als tweede gezin. Mijn jongste zoon praat over zijn twee papa’s.’

De kinderen weten alles sinds de geboorte van het jongste kind, daarvoor waren Laura en haar man discreet. ‘Als de kinderen vragen stellen of een probleem ervaren gaan we er altijd open over spreken en hun vragen en bezorgdheden serieus nemen. Mijn dochter van veertien zei tegen me: “Mama, ik snap helemaal niet hoe je verliefd kunt zijn op twee mannen. Ik wil maar één man.” Daarop antwoordde ik: “Je hebt gelijk, het is heel goed dat je weet wat je wilt.” Iedereen mag natuurlijk een eigen mening hebben.’

*Namen zijn veranderd om de anonimiteit te waarborgen