Politicoloog Dave Sinardet: ‘Triomf van radicale, afgang van traditionele partijen’

‘De verkiezingen van het voorbije weekend komen neer op een triomf voor radicale partijen zoals de extreemrechtse Vlaams Belang en de extreemlinkse PVDA/PTB en partijen die recent geen bestuursverantwoordelijkheid hebben gehad zoals Groen/Ecolo’, zegt politicoloog Dave Sinardet, professor aan de Vrije Universiteit Brussel.

‘In de hoek van de verliezers heb je de klassieke partijen, aan beide kanten van de taalgrens: sociaaldemocraten, christendemocraten en liberalen. En ook de N-VA die de voorbije jaren een volwaardige bestuurspartij is geworden en daar nu op afgerekend wordt. Haar kiezers zijn massaal (terug) naar het Vlaams Belang overgestapt, een partij die zich kennelijk met succes vernieuwd en verjongd heeft. Het Belang heeft zo ook veel eerste keer-stemmers kunnen overtuigen’, zegt Sinardet. ‘De klassieke partijen hebben hun wortels in vroegere tijden. De christendemocratische partijen, bijvoorbeeld, uit de tijd toen de samenleving verdeeld was langs levensbeschouwelijke breuklijnen, zoals rond de schoolstrijd, abortus, euthanasie en het homohuwelijk, maar die ‘issues’ zijn nu minder relevant geworden. Je hebt nu partijen die zich profileren rond thema’s als migratie, diversiteit en integratie. Thema’ s die ook gewogen hebben in andere landen, kijk maar naar de uitslag in Frankrijk of in Italië’, aldus de politicoloog.

‘Daarnaast heb je partijen als PVDA/PTB die zich profileren rond linkse thema’s, die traditioneel thuishoren bij de sociaaldemocraten, maar die laatste zijn hun geloofwaardigheid wat kwijt op dat vlak, de PS bijvoorbeeld door de schandalen waarin die partij verwikkeld is geweest, en ze missen ook sterke figuren om hun boodschap uit te dragen.’ Volgens Sinardet zullen de traditionele partijen zich moeten herbronnen als ze weer aansluiting willen krijgen bij de kiezers.

De verkiezingsuitslag maakt dat het niet meer evident is om nog tot een coalitie te komen. ‘Neem nu de Zweedse centrumrechtse coalitie op Vlaams niveau’, zegt Sinardet, ‘als je die weer in stelling brengt heb je eigenlijk een coalitie van verliezers. De druk op zo’n coalitie wordt erg groot, omdat elke partij wil laten zien dat ze kan wegen op het beleid. En federaal wordt het zo mogelijk nog veel moeilijker om de puzzel te leggen. Paarsgroen is wiskundig een mogelijkheid, omdat ze dan met de ecologisten toch een kleine winnaar aan boord hebben, en voorts heb je met de socialisten de grootste politieke familie mee en met de liberalen de op een na grootste politieke familie, maar je sluit dan wel N-VA uit, dus ook dat wordt een complex karwei om op de been te brengen. En in andere coalities moet je dan weer N-VA en PS verzoenen, wat al helemaal een huzarenstuk is.’