Zelfhulp bij planten

Planten wapenen zich met speciale eiwitten tegen indringers en droogte, maar niet elke plant doet dat op dezelfde manier.

Net als dieren moeten planten zich verdedigen tegen aanvallers. Als ze een wondje oplopen, herstellen ze dat snel om te voorkomen dat belagers binnendringen. Ze maken daarbij gebruik van signaalmoleculen op de buitenkant van hun cellen. Die stellen de schade vast en geven de informatie door aan andere cellen, zodat herstel- en verdedigingsmechanismen tijdig in gang worden gezet.

Plantenbioloog Jenny Russinova van de Gentse tak aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) beschrijft met een aantal collega’s in Proceedings of the National Academy of Sciences hoe dat proces in zijn werk gaat bij de zandraket, de ‘laboratoriumrat’ van de plantenwereld. De signaalmoleculen worden snel herkend, maar zodra de afweermechanismen in werking zijn getreden, slokt een cel de signaalmoleculen weer op en haalt ze op die manier uit circulatie. Het is immers belangrijk dat planten alert blijven om te kunnen reageren op nieuwe problemen.

Planten kunnen zich ook wapenen tegen droogte. Zeker in de context van de klimaatopwarming kan watergebrek tot grote verliezen leiden in de landbouw. De ploeg rond Dirk Inzé van het VIB ging bij de zandraket op zoek naar genen die een plant helpen efficiënt met waterschaarste om te springen. De wetenschappers stelden honderd ondersoorten van de plant bloot aan kunstmatig gecreëerd watergebrek. Tot hun verbazing merkten ze dat niet alle planten er op dezelfde manier op reageerden, zo melden ze in The Plant Cell. Sommige planten groeiden niet meer, andere bleven in een normaal tempo groeien. Bij die verschillen in reactie speelde een klein aantal genen een rol. Nu wordt onderzocht of die gebruikt kunnen worden om andere planten tegen de gevolgen van droogte te beschermen.