Deze vlinder is best mooi: een vrij grote driehoek van witte vleugels met een bruine rand. Maar als rups is de buxusmot een ramp voor tuineigenaars.
Dieren kunnen het ook té goed doen. De eerste buxusmot werd in Vlaanderen pas in 2010 geregistreerd, in de buurt van een tuincentrum in Ekeren. Dat zegt alles over zijn oorsprong: hij is ingevoerd met een lading exotische planten. Deze Oost-Aziatische nachtvlinder heeft in de buxushagen in onze tuinen een geweldige biotoop gevonden, waar hij zo goed als alleen in huis kan houden. De soort is in sneltreinvaart ons land en de rest van Europa aan het veroveren.
Voor andere insecten zouden de bladeren van de buxus giftig zijn. De plant produceert evenmin bessen die vogels aantrekken. Zelfs merels kunnen er niet in nestelen, omdat zijn takken te dicht bij elkaar staan. Hij is in feite nergens goed voor, behalve als ornament voor de mens. Romeinse veroveraars zouden hem al massaal rond hun villa’s hebben geplant. Een troef van de buxus als haag is dat je hem in een mooi design kunt scheren.
Als we massaal buxushagen verwijderen, kunnen we deze exotische mot misschien alsnog uitroeien
Bestrijding
Van de Vlamingen die deelnamen aan de recentste vlindertelling van Natuurpunt heeft twee derde buxussen in zijn tuin. De helft van die struiken is aangetast door de rups van de buxusmot. Die kun je gemakkelijk herkennen: hij is felgroen, heeft een pikzwarte kop en rijen zwarte stippen en lijnen op zijn lijf. Hij kan zelfs een hele haag kaalvreten. Bijna de helft van de getroffen tuineigenaars meldt dat hij de rups probeert te bestrijden, biologisch of chemisch. In de praktijk zal dat aantal hoger liggen – mensen geven niet graag toe dat ze bestrijdingsmiddelen gebruiken. Natuurliefhebbers waarschuwen er al voor dat massaal pesticidengebruik tuinvogels kan verzwakken.
Het vriendelijkst bestrijd je de rupsen door ze manueel te verwijderen, hoewel dat omslachtig is en waarschijnlijk een verhaal zonder einde: ze zullen blijven komen. Als het warm genoeg is, kan de vlinder zich vier keer per jaar voortplanten. Hij kan ook een vijftal kilometer ver vliegen. Er lijkt wel een onverwachte bondgenoot voor de mens te zijn opgedoken: de kauw, die veel Vlamingen evenmin graag zien komen. Buxusrupsen uit hagen plukken, daarin lijkt die vogel zich plaatselijk te specialiseren.
Natuurpunt pleit ervoor om van de gelegenheid gebruik te maken om buxushagen te vervangen door natuurlijker afsluitingen. Meidoornhagen zijn bijvoorbeeld wél interessant voor vogels en andere insecten. Of hoe je van de nood een deugd kunt maken. Het voorstel past bij acties om tuinen op zijn minst gedeeltelijk te laten verwilderen, waardoor de natuur er nieuwe kansen krijgt.
Hoe zal de buxusmot zich voortplanten als er straks geen buxushagen meer zijn? Het valt te vrezen dat hij andere waardplanten zal zoeken – volgens de darwiniaanse overlevingsmechanismen, die bepalen dat je je gedrag moet aanpassen aan veranderende omgevingsomstandigheden. Het is niet uitgesloten dat we hem bij ons alsnog kunnen uitroeien door massaal buxushagen te verwijderen. Maar het is evenmin uitgesloten dat ze ooit een vast onderdeel van onze fauna zal zijn geworden, naast de vele andere exoten die we via onze globale handel al geïmporteerd hebben. Eliminatie of integratie: dat zijn de opties.
Beestenboel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
