Pascale Peraïta, gewezen OCMW-voorzitster van Brussel, is uit de PS gezet – een nieuwe exit die voortvloeit uit het Samusocial-schandaal. Ze was de vertrouwelinge van de gevallen burgemeester Yvan Mayeur, die haar jarenlang de hand boven het hoofd hield. Tot ze samen ten onder gingen.
Hoe kon Pascale Peraïta, de gewezen OCMW-voorzitster en Samusocial-bestuurster, al die jaren ongestoord exorbitante bedragen blijven incasseren? ‘Door een cultuur van absolute geheimhouding’, zegt een Brussels PS-kopstuk. ‘Peraïta heeft altijd op machtige beschermheren kunnen rekenen.’ De onderzoekscommissie van het Brussels Parlement hoopt aan het licht te brengen wie verder nog aan de financiële zwendel medeplichtig was.
De onvoorwaardelijke vertrouwensband tussen Yvan Mayeur en Pascale Peraïta, die alleen nog via haar advocaten communiceert, is in elk geval de sleutel om de onverkwikkelijke Samusocial-affaire te begrijpen. ‘Ze vormden jarenlang een soort politiek duivelskoppel in Brussel’, zegt een top-PS’er. ‘De één beschermde de ander. Ze hebben elkaar langzaam meegenomen in een neerwaartse ethische spiraal. Wie had op welk moment de leiding? Wie heeft op welk moment wie gemanipuleerd? Dat is onduidelijk.’
Mayeur en Peraïta werden geholpen door de Brusselse institutionele complexiteit. Brussel is een stadstaat binnen het Hoofdstedelijke Gewest, met een onoverzichtelijk kluwen aan politieke structuren en vzw’s. Het Brusselse OCMW, het grootste van het land, is op zijn beurt een staat binnen de stad. ‘De ideale omgeving om een clanmentaliteit te cultiveren’, zegt het PS-kopstuk. ‘Wij tegen de rest. Daarom ben ik er lang niet zeker van dat voormalig Brussels PS-burgemeester Freddy Thielemans destijds wist wat Mayeur als OCMW-voorzitter en Peräita als Samusocial-directrice bij Samusocial bekokstoofden. Net zoals PS-kopstuk Laurette Onkelinx volgens mij niet wist hoeveel haar politieke compagnon Mayeur later naast zijn burgemeesterschap bij Samusocial verdiende.’
Er ís geen affaire-Peraïta, en er zal er nooit één komen.’ Yvan Mayeur in 2013
De clanmentaliteit zorgde voor een moreel vacuüm waarin zelfverklaarde sociale weldoeners een daklozenorganisatie konden leegzuigen. Via een zogenoemd bureau, waarin de statuten van de vzw niet eens voorzagen, keerden Mayeur en Peräita zichzelf royaal presentiegeld uit voor vergaderingen die wellicht nooit plaatsvonden – notulen zijn in elk geval niet teruggevonden. Ze staken zo tussen de 15.000 en 19.000 euro per jaar in eigen zak.
‘Een furie’
Machtspoliticus Yvan Mayeur heeft, samen met Pascale Peraïta, zijn verovering van de hoofdstad ook vanuit het OCMW en Samusocial georkestreerd. Een Brusselse PS’er: ‘Via die organisaties kon hij partijgenoten aan zich binden. Hij deelde kleine en grote cadeaus uit. Toen de dochter van Laurette Onkelinx in de problemen kwam, bijvoorbeeld, heeft hij haar een baan bij Samusocial bezorgd.’
In de hoofdstad spande Pascale Peraïta de kroon. Als OCMW-voorzitster en dankzij haar talrijke mandaten, onder meer in de Brusselse ziekenhuizen, verdiende ze 204.500 euro bruto per jaar, plus een dienstauto met chauffeur – ter vergelijking: premier Charles Michel verdient 227.000 euro bruto per jaar. En als bestuurster bij Samusocial streek ze tussen 2008 en 2016 liefst 113.400 euro aan presentiegeld op. Ze kreeg dat geld ook als directrice van de vzw, een functie waarvoor ze het controversiële salaris van meer dan 190.000 euro bruto per jaar ontving.
‘Er waren altijd wel geruchten’, erkent de top-PS’er. ‘Over haar wilde levensstijl, haar dure reizen en haar permanente behoefte aan geld. Maar niemand heeft zich daar echt in verdiept. Voor een buitenstaander was dat ook een moeilijke opdracht, gezien de cultuur van geheimhouding.’
Andere Brusselse politici typeren Pascale Peraïta als ‘een zuiderse persoonlijkheid’. Extravert, grote mond, graag in het centrum van de belangstelling. ‘Een furie’, zegt een Brussels gemeenteraadslid. ‘Ze kon brutaal uitvallen. Maar ze was zeker ook sociaal betrokken. Ze verdedigde haar OCMW tot het uiterste.’
‘Verleiding’ is een term die vaak valt in verband met Peraïta. ‘Ze speelt ongegeneerd haar fysieke troeven uit’, zegt iemand die haar al lang kent. ‘Mannen draaien hun hoofd om als ze ergens binnenkomt. Vrouwen zijn bang van haar en lusten haar rauw. Zeker de vrouwen in haar eigen partij.’
Volgens critici binnen de PS heeft Peraïta dezelfde arrogantie maar niet dezelfde intelligentie als Yvan Mayeur. ‘Ze belichaamt bij uitstek het peterprinciple: dankzij haar ambitie en haar netwerk kon ze opklimmen tot een niveau waar ze haar onbekwaamheid niet meer kon verhullen.’ Het zal nog jaren duren voor Samusocial en haar eigen partij hersteld zijn van de schade die ze daardoor heeft aangericht.
Kritiek op haar functioneren pareerde Pascale Peraïta door zichzelf te profileren als een op-en-top sociaal geëngageerde vrouw. ‘Maar engagement is geen excuus voor oplichting en bedrog’, zegt een gewezen PS-minister. ‘Peraïta waande zich, net zoals Mayeur, onaantastbaar. Ze blonk uit in zichzelf goedpraten. Ze werkte toch zo hard! Ondankbaarheid was haar deel, vond ze.’
Blingblingsocialisten
Pascale Peraïta werd geboren in 1962. Ze groeide op in Sint-Gillis en is maatschappelijk assistente van opleiding, net zoals haar jeugdvriend Yvan Mayeur. En net zoals Alain Hutchinson, die vandaag PS-schepen is in Sint-Gillis en vele jaren ook een van haar steunberen was in de hoofdstad. In 1993 trad ze op Hutchinsons voorspraak in dienst op het kabinet van Charles Picqué, minister-president van het Hoofdstedelijke Gewest. Ze werkte er rond sociale vraagstukken.
Toen Hutchinson in 1999 Brussels staatssecretaris voor Huisvesting werd, veronderstelde Peraïta dat ze op zijn kabinet zou terechtkunnen. Maar ze viel uit de boot. Ter compensatie, zo wordt gezegd, kreeg ze de leiding over de door Hutchinson, Mayeur en andere logebroeders gestichte vzw Samusocial. Die nieuwe structuur moest, naar het voorbeeld van de gelijknamige Parijse organisatie, noodhulp aan daklozen verlenen.
Op grond van de juiste contacten – en niet op grond van haar aantal voorkeurstemmen, ook dat heeft ze met Mayeur gemeen – verwierf Peraïta een sleutelpositie in het hoofdstedelijke PS-netwerk. Ze behoorde samen met de Brusselse schepen Faouzia Hariche en PS-afdelingshoofd Rita Glineur, die in opspraak kwam vanwege haar riante loon als kabinetschef van Mayeur, tot de inner circle van de burgemeester. De clan-Mayeur lag met ongeveer de hele Brusselse PS overhoop, maar niemand kon hen een strobreed in de weg leggen. ‘Het was een club van blingblingsocialisten die de band met de werkelijkheid kwijt waren’, zegt een politieke tegenstander.
Eigenlijk had het in 2001 al over en uit moeten zijn voor Peraïta. Dat jaar zette de raad van bestuur van Samusocial haar als directrice aan de deur na gesjoemel met de gift van een synagoge. Peraïta zou niet het hele bedrag hebben gerapporteerd: een deel ervan zou ze thuis hebben verstopt, een ander deel zou ze in het zwart onder een aantal werknemers hebben verdeeld. ‘Zware beroepsfouten’, oordeelde het bestuur unaniem.
Yvan Mayeur zou zich toen met hand en tand tegen het ontslag van zijn vriendin verzet hebben. Er werd een expert bij gehaald. Die beval aan om de statuten van Samusocial te hervormen en pleitte ervoor om Peraïta opnieuw in dienst te nemen. Toenmalige bestuursleden herinneren zich niet dat die kwestie in de raad aan bod is gekomen. Ze hadden het gevoel dat de echte beslissingen in parallelle circuits werden genomen en zouden uiteindelijk opstappen.
Peraïta waande zich, net zoals Mayeur, onaantastbaar. Ze blonk uit in zichzelf goedpraten. Ze werkte toch zo hard!
‘Het tapijt opgerookt’
In 2013 kwam Pascale Peraïta opnieuw in opspraak, nadat de Inspectie van Financiën in een rapport Samusocial een totaal gebrek aan financiële transparantie had verweten. Ze plaatste ook vraagtekens bij het hoge salaris van de directrice, die bovendien een OCMW-woning bleek te huren.
Opnieuw bleef Yvan Mayeur haar door dik en dun verdedigen. ‘Er ís geen affaire-Peraïta, en er zal er nooit één komen’, bezwoer hij zijn kritische PS-afdeling dat jaar – niet zijn meest profetische uitspraak.
Toen Mayeur in 2013 burgemeester van Brussel werd, kon Peraïta hem opvolgen aan het hoofd van het OCMW. Dat heeft intussen een klacht tegen haar ingediend, omdat ze de voorwaarden van een huurcontract van een OCMW-gebouw op eigen houtje zou hebben aangepast.
Brusselse PS-kopstukken verbazen zich over de extreme onvoorzichtigheid, het aperte amateurisme en de ongeëvenaarde gotspe van Peraïta: ‘Alsof zulke praktijken op den duur níét in je gezicht zullen ontploffen.’
Nadat twee maanden geleden het deksel dan toch van het Samusocial-potje was gegaan, door een schriftelijke vraag van Brussels Parlementslid Alain Maron van Ecolo, verscheen in Le Soir een kort interview met Peraïta. Daarin zei ze dat haar presentiegeld niet met overheidsgeld maar met giften van particulieren was betaald – een verdediging die ze later zou bijsturen. ‘Hallucinant. Alsof ze het tapijt had opgerookt’, zegt een oud-bestuurder van Samusocial.
Het kranteninterview betekende het begin van het einde, zowel voor Pascale Peraïta als voor Yvan Mayeur. Toen Peraïta tijdens een memorabele Brusselse gemeenteraad een derde, aangepaste verklaring voor het geïnde presentiegeld opdiste, gaf ook Mayeur geen krimp meer. Geen woord om haar te verdedigen. Maar ook voor hem was het al te laat. In de hoofdstad wekt dat geen verbazing. Zoals het politieke duivelskoppel samen opgang maakte, móést het wel samen ten val komen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
