Partijen tevreden over berekeningen Planbureau, maar plaatsen kanttekening bij rekenmodellen

De doorrekening van de verkiezingsprioriteiten heeft alvast tot een concreet resultaat geleid. Open Vld schroeft zijn verlaging van de personenbelasting wat terug, maar voegt er een ingreep op Vlaams niveau aan toe om zo meer nadruk te leggen op de laagste lonen. De meeste partijen reageren tevreden op de oefening, weliswaar met de bedenking dat de modellen van het Planbureau niet alles kunnen becijferen.

Het Planbureau heeft de voorbije maanden dag en nacht gewerkt om de doorrekening klaar te krijgen tegen de vooropgestelde datum: 26 april, exact een maand voor de verkiezingen. Van de 80 analisten die het Planbureau in huis heeft, werden er 55 voor de oefening ingeschakeld, terwijl intussen ook het ‘gewone’ werk moest gedaan worden. De wet voorziet dat er een evaluatie van het werk komt.

Open VLD pleit er alvast voor de doorrekening tegen de volgende verkiezingen te verbeteren en completer te maken. De partij is voorstander van de oefening, maar noemt die verre van compleet. Enerzijds door de (wettelijke) verplichting dat de partijen een aantal prioriteiten moeten doorspelen, maar anderzijds ook omdat de modellen die het Planbureau voorhanden heeft, het niet of moeilijk mogelijk maken bepaalde neveneffecten te berekenen. Een voorbeeld daarvan zijn bepaalde activeringsmaatregelen.

Er zijn amper twee partijen die hun rekeningen op orde hebben: N-VA en Groen.

Daarom heeft Open VLD enkel maatregelen laten becijferen waarvan ze wil weten hoeveel ze kosten. De Vlaamse liberalen hebben alleszins lessen getrokken uit de oefening. De Open VLD-plannen voorzien immers in een personenbelastingverlaging van 5 miljard euro. Maar om een iets groter effect te hebben op de lagere lonen, wil de partij die verlaging beperken tot 4 miljard euro. Tegelijkertijd zou er op Vlaams niveau een vorm van jobkorting komen van 640 miljoen euro die gericht is op de laagste inkomens uit arbeid.

De groenen reageren tevreden op de analyse. ‘Onze plannen creëren meer klimaatambitie, meer welvaart en meer levenskwaliteit’, concluderen ze uit de tabellen van het Planbureau. ‘Meer jobs, meer koopkracht en minder CO2 gaan dus wel degelijk samen. Daarmee is de tegenstelling tussen klimaat en koopkracht nu definitief van de baan’, vinden voorzitter Meyrem Almaci en Kamerlid Kristof Calvo. Ze merken nog op dat het effect van hun plannen op de CO2-daling in de berekeningen wordt onderschat.

De sp.a-prioriteiten zijn haalbaar en betaalbaar, concludeert partijvoorzitter John Crombez. ‘Zorgzekerheid, lagere facturen, hogere inkomens en pensioenen, betaalbaar wonen en minder files: het kan dus wel’. En ook de socialisten hebben nog maatregelen achter de hand die het Planbureau niet kon becijferen wegens beperkingen in hun modellen, maar die volgens sp.a een positieve invloed zouden hebben op de begroting, de jobgroei en de CO2-uitstoot. Het gaat daarbij op de meerwaardebelasting op aandelen en het isolatieplan.

CD&V reageert dan weer verheugd over de doorrekening van zijn 33 maatregelen. ‘Uit de analyse blijkt immers dat ze een griote jobcreatie teweegbrengen, leiden tot een verdere en algehele toename van de koopkracht, hierbij garant staan voor een billijke verdeling over de verschillende inkomensdecielen en ook de economische groei stimuleren. De doorrekening laat ook zien dat de prioriteiten geen al te grote impact uitoefenen op de begroting, mede omdat ze gepaard gaan met belangrijke terugverdieneffecten’, aldus de christendemocraten. Ook de CD&V wijst op activeringsmaatregelen die niet konden worden becijferd, net als een ingreep om 7.000 extra jobs te creëren in de sociale economie. De partij gelooft daardoor dat het haalbaar is 65.000 extra jobs te creëren. In de cijfers van het Planbureau staat de teller van CD&V voorlopig op 35.540 bijkomende banen bovenop de verwachte aangroei.

Een uitgesproken politieke reactie komt van Jan Jambon (N-VA). ‘Er zijn amper twee partijen die hun rekeningen op orde hebben: N-VA en Groen. Bij ons is dat zonder belastingsverhoging, bij Groen met een tsunami voor de Vlaamse middenklasse’, concludeert de voormalige vicepremier. ‘De rest belooft meer, maar zwijgt in alle talen over hoe men dat gaat betalen. Die gaan vaak diep in het rood. Hoe ze de begroting in evenwicht brengen? Dan blijft het stil.’

Jambon benadrukt ook dat zijn partij voor meer jobs, meer loon, minder lasten en meer pensioen gaat. ‘En onze plannen zijn haalbaar en betaalbaar. In tegenstelling tot de miljarden waarmee de anderen smijten’. Maar ook bij N-VA wijst men erop dat het Planbureau niet in staat is de gevolgen van bepaalde activerende maatregelen te becijferen, die de jobcreatie ten goede zouden komen.

Vlaams Belang had eerder al de berekeningen van het Planbureau met de grond gelijk gemaakt. De partij vindt de doorrekening op zich een goede zaak, maar vindt dat de oefening op alle vlakken tekort schiet, omdat ‘een tiental’ voorstellen niet kon worden berekend. Ook PVDA was teleurgesteld dat het Planbureau de miljonairstaks niet kon doorrekenen. Al diende de partij ook maar drie andere maatregelen in, waarvan er maar twee konden worden berekend.